Μελέτη θέτει ένα σημαντικό ερώτημα: είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε τα φυσικά βακτήρια που υπάρχουν στο στόμα για την πρόληψη της τερηδόνας; Η εστίαση είναι στη Streptococcus salivarius, ένα είδος που θεωρείται ευεργετικό για την απόλυτη στοματική υγεία, αλλά αντιμετωπίζει πρόκληση—δεν παραμένει στα δόντια για μεγάλα διαστήματα.
Η πρόκληση: Αδύναμο βιοφιλμ
Παρόλο που η S. salivarius διαφημίζεται ως στοματικό προβιοτικό, το κύριο μειονέκτημά της είναι ότι δεν σχηματίζει ισχυρό βιοφιλμ — τη «στρώση» βακτηρίων που κολλάει πάνω στα δόντια και παραμένει ενεργή. Αντίθετα, διαλύεται γρήγορα. Αυτό θέτει περιορισμούς στη χρήση της ως αποτελεσματικό πρόσωπο-πρόσωπο «ανταγωνιστή» των βακτηρίων που προκαλούν τερηδόνα. Ο ερευνητής Zhang προτείνει μάλιστα την προσθήκη μορίων που ενισχύουν τη δημιουργία του βιοφιλμ στην S. salivarius, ώστε να καταστεί πιο ανθεκτική και πιο αποτελεσματική ως προβιοτικό ([turn0search0]).
Τι δείχνουν οι υπάρχουσες έρευνες;
Για να κατανοήσουμε πλήρως το πλαίσιο, μπορούμε να ανατρέξουμε και σε άλλες επιστημονικές αναφορές:
-
Τα στοματικά προβιοτικά μπορούν να μειώσουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς, να αναστείλουν τη δημιουργία τερηδόνας και να αντιμετωπίσουν την ουλίτιδα ή τη δυσοσμία, αλλά τα οφέλη είναι εξαρτώμενα από το συγκεκριμένο στέλεχος.
-
Η S. salivarius (κυρίως τα στελέχη K12 και M18) έχει δείξει ότι παράγει ενώσεις όπως υπεροξείδιο του υδρογόνου και βακτηριοκίνες που καταστέλλουν τα επικίνδυνα είδη (όπως S. mutans) και συμβάλλουν σε πιο υγιή στοματικό μικροβίωμα.
-
Άλλα βακτήρια όπως η Limosilactobacillus reuteri μπορούν να μειώσουν το S. mutans, ένα πρωταρχικό αίτιο της τερηδόνας, αλλά η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα παραμένει ασαφής.
-
Ορισμένα στελέχη L. paracasei έχουν δείξει ικανότητα να αναστέλλουν το σχηματισμό του βιοφίλμ και τη συγκέντρωση του S. mutans, παρότι οι επιστημονικές μελέτες είναι ακόμη περιορισμένες.
-
Μερικά στελέχη Bifidobacterium μπορεί να επηρεάζουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά τη στοματική υγεία — υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα στα στοματικά προβιοτικά.
Πλαίσιο: Προβιοτικά και στοματική υγεία
Η έρευνα για στοματικά προβιοτικά αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία καθώς:
-
Δεν αντικαθιστούν την καθημερινή φροντίδα: Το βούρτσισμα με φθόριο και το νήμα παραμένουν απαραίτητα για την πρόληψη της τερηδόνας. Τα προβιοτικά μπορούν να λειτουργήσουν ως συμπλήρωμα, όχι υποκατάστατο.
-
Υπάρχει σύγχυση αγοράς: Πολλά προϊόντα διατίθενται χωρίς επαρκή τεκμηρίωση για τη στοματική υγεία, γεγονός που μπερδεύει καταναλωτές και επαγγελματίες.
-
Απαιτείται επιστημονική εποπτεία: Οι “καλές” προσθήκες στο στοματικό μικροβίωμα πρέπει να βασίζονται σε σταθερά προσδιορισμένα στελέχη με αποδεδειγμένα οφέλη.
Συμπεράσματα & προοπτικές
Αν και τα «φιλικά» βακτήρια της στοματικής κοιλότητας, όπως η S. salivarius, φαίνεται να έχουν υποσχόμενη δράση, η αδυναμία τους να σχηματίσουν ανθεκτικό βιοφιλμ αποτελεί εμπόδιο. Η μελλοντική έρευνα, όπως αυτή του Zhang, στοχεύει στη βελτίωση των βιολογικών τους χαρακτηριστικών ώστε να στερεώνονται στα δόντια και να παρέχουν μακράς διάρκειας προστασία. Μέχρι τότε, η συνιστώμενη προσέγγιση παραμένει η ισορροπία: καθημερινή φροντίδα με βούρτσισμα και φθόριο, συμπληρωμένη — όχι αντικαταστημένη — από στοματικά προβιοτικά, εφόσον υπάρχουν με σωστή τεκμηρίωση και αξιολόγηση.