Τέλος στα σφραγίσματα με υδράργυρο έως το 2034 – Παγκόσμια συμφωνία

Μια ιστορική συμφωνία που θα αλλάξει τον τρόπο της οδοντιατρικής πρακτικής παγκοσμίως επετεύχθη στη Γενεύη. Οι χώρες που συμμετέχουν στη Σύμβαση της Μιναμάτα για τον Υδράργυρο συμφώνησαν να τερματίσουν τα οδοντιατρικά σφραγίσματα με υδράργυρο έως το 2034, θέτοντας ένα οριστικό τέλος σε μια πρακτική που χρησιμοποιείται για περισσότερα από 175 χρόνια.

Ένα παγκόσμιο ορόσημο για τη δημόσια υγεία

Η απόφαση ανακοινώθηκε στο κλείσιμο της Διάσκεψης για τον Υδράργυρο, με τους συμμετέχοντες να χαρακτηρίζουν τη συμφωνία ως «ιστορικό ορόσημο στη μείωση της ρύπανσης από υδράργυρο». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει χαρακτηρίσει τον υδράργυρο ως μία από τις δέκα πιο επικίνδυνες ουσίες για τη δημόσια υγεία, λόγω της τοξικότητάς του και της δυνατότητάς του να συσσωρεύεται στο ανθρώπινο σώμα και στο περιβάλλον.

Ο υδράργυρος χρησιμοποιείται παραδοσιακά στα οδοντιατρικά σφραγίσματα — γνωστά ως αμαλγάματα — για τη σταθερότητα και τη διάρκεια τους. Ωστόσο, οι επιστημονικές ενδείξεις σχετικά με τις περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις οδήγησαν σε διεθνή πίεση για τον σταδιακό περιορισμό τους.

Η Σύμβαση της Μιναμάτα και οι διεθνείς δεσμεύσεις

Η Σύμβαση της Μιναμάτα για τον Υδράργυρο υιοθετήθηκε το 2013 και τέθηκε σε ισχύ το 2017, με στόχο την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς συνέπειες του υδραργύρου και των ενώσεών του. Περισσότερες από 150 χώρες συμμετέχουν στη συμφωνία. Μέχρι σήμερα, η Σύμβαση ζητούσε από τα κράτη να λάβουν μέτρα για τη μείωση της χρήσης οδοντιατρικού υδραργύρου, όμως δεν υπήρχε σαφές χρονοδιάγραμμα.

Αυτό άλλαξε στη Διάσκεψη της Γενεύης, όπου οι αντιπρόσωποι αποφάσισαν οριστικό παγκόσμιο τερματισμό της χρήσης του έως το 2034. Η τροπολογία που εγκρίθηκε προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής, εισαγωγής και εξαγωγής σφραγισμάτων που περιέχουν υδράργυρο, ανοίγοντας τον δρόμο για ασφαλέστερες εναλλακτικές.

Πρωτοβουλία από την Αφρική και διεθνείς αντιδράσεις

Η πρόταση για σαφές χρονικό όριο προήλθε από μια ομάδα αφρικανικών χωρών, οι οποίες ζήτησαν πλήρη απαγόρευση από το 2030. Η πρόταση αρχικά αντιμετώπισε αντιδράσεις από ορισμένα κράτη, όπως η Ινδία, το Ιράν και το Ηνωμένο Βασίλειο, που θεώρησαν το 2030 υπερβολικά φιλόδοξο χρονικά ορόσημο. Τελικά, η συμβιβαστική λύση του 2034 συγκέντρωσε την ευρύτερη αποδοχή.

Ο εκτελεστικός γραμματέας της Σύμβασης, Μόνικα Στανκιέβιτς, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Μόλις ανοίξαμε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του υδραργύρου. Η ρύπανση από τον υδράργυρο είναι μια μάστιγα, αλλά με κατανόηση και συνεργασία μπορούμε να αλλάξουμε τις ζωές των ανθρώπων παντού».

Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτήρισε τη συμφωνία «σημαντικό βήμα για ένα μέλλον χωρίς υδράργυρο», ενώ ο εκπρόσωπος του Μεξικού, εκ μέρους των χωρών της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής, τη χαρακτήρισε «φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό βήμα».

Η θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο υδράργυρος είναι τοξικός για τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα, τα νεφρά και τους πνεύμονες, ειδικά στα παιδιά και τις εγκύους.
Αν και τα οδοντιατρικά αμαλγάματα θεωρούνταν ασφαλή για δεκαετίες, πλέον υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές υλικών, όπως σύνθετες ρητίνες, πορσελάνη ή υλικά γυαλοϊονομερούς βάσης.

Η σταδιακή απαγόρευση του υδραργύρου αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής που στοχεύει στη μείωση της συνολικής έκθεσης σε τοξικές ουσίες στην καθημερινότητα, είτε μέσω τροφής, νερού, καλλυντικών ή ιατρικών χρήσεων.

Περισσότερα μέτρα κατά της χρήσης υδραργύρου

Πέρα από τα οδοντιατρικά υλικά, η Διάσκεψη αποφάσισε να ενισχύσει τις προσπάθειες για κατάργηση των καλλυντικών που περιέχουν υδράργυρο, ιδίως εκείνων που προορίζονται για λεύκανση του δέρματος. Η πρακτική αυτή, αν και απαγορευμένη, παραμένει διαδεδομένη σε ορισμένες περιοχές και διαδικτυακές αγορές. Ο υδράργυρος μειώνει την παραγωγή μελανίνης, προσφέροντας προσωρινή «λευκαντική» δράση, αλλά προκαλεί σοβαρές βλάβες στο δέρμα και στο νευρικό σύστημα.

Η Διάσκεψη ενέκρινε συνολικά 21 αποφάσεις, μεταξύ των οποίων και η ενίσχυση των ελέγχων για την παράνομη διακίνηση υδραργυρικών προϊόντων, καθώς και η στροφή σε τεχνολογίες εξόρυξης χρυσού και παραγωγής PVC χωρίς τη χρήση υδραργύρου.

Ένα μέλλον χωρίς υδράργυρο

«Βάλαμε φιλόδοξους νέους στόχους και αφήσαμε τον υδράργυρο λίγο πιο πίσω μας», δήλωσε ο πρόεδρος της Διάσκεψης, Οσβάλντο Άλβαρες Πέρες, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τη συμφωνία.

Η κατάργηση στα σφραγίσματα με υδράργυρο μέχρι το 2034 δεν είναι απλώς μια τεχνική απόφαση — είναι ένα σημαντικό βήμα για την προστασία της υγείας, του περιβάλλοντος και των μελλοντικών γενεών. Έπειτα από σχεδόν δύο αιώνες χρήσης, η οδοντιατρική προχωρά σε μια νέα εποχή: χωρίς υδράργυρο, με σεβασμό στον άνθρωπο και στη φύση.