Τα βακτήρια του εντέρου των μωρών μπορεί να επηρεάσουν τη μελλοντική συναισθηματική τους υγεία

Μια νέα μελέτη του UCLA Health αποκαλύπτει ότι η σύσταση των βακτηρίων στο έντερο ενός παιδιού στα πρώτα χρόνια της ζωής του μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, άγχους ή άλλων συναισθηματικών διαταραχών αργότερα στην παιδική ηλικία. Σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, η επίδραση φαίνεται να σχετίζεται με τον τρόπο που τα βακτήρια συνδέονται με τη λειτουργία και επικοινωνία των εγκεφαλικών δικτύων που ρυθμίζουν τα συναισθήματα.

Το μικροβίωμα του εντέρου και η ψυχική υγεία

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που είχαν, σε ηλικία δύο ετών, αυξημένα επίπεδα βακτηρίων της τάξης Clostridiales και της οικογένειας Lachnospiraceae, παρουσίαζαν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης εσωτερικευμένων συμπτωμάτων (όπως άγχος και κατάθλιψη) στη μέση παιδική ηλικία.

Η σχέση αυτή δεν ήταν άμεση, αλλά έμμεση: η πρώιμη σύνθεση του μικροβιώματος συσχετιζόταν με διαφορετικά μοτίβα συνδεσιμότητας ανάμεσα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα. Αυτές οι διαφορές στον εγκέφαλο φαίνεται να επηρεάζουν αργότερα τη συναισθηματική υγεία των παιδιών.

Η επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Bridget Callaghan, από το Τμήμα Ψυχολογίας του UCLA, εξηγεί: «Συνδέοντας τα πρώιμα πρότυπα του μικροβιώματος με τη λειτουργική συνδεσιμότητα του εγκεφάλου και τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης αργότερα, δείχνουμε ότι τα βακτήρια του εντέρου μπορούν να διαμορφώσουν τη ψυχική υγεία στα κρίσιμα σχολικά χρόνια».

Από τα πρώτα χρόνια ως τη σχολική ηλικία

Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες έρευνες γύρω από τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου επικεντρώνονταν σε βρέφη και νήπια και αφορούσαν κυρίως την ανάπτυξη γνωστικών λειτουργιών όπως η γλώσσα και η κίνηση. Η νέα μελέτη είναι από τις πρώτες που εξετάζουν τη μακροπρόθεσμη επίδραση του μικροβιώματος στη συναισθηματική ανάπτυξη. Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα από τη μελέτη GUSTO (Growing Up in Singapore Towards Healthy Outcomes), μια μεγάλη προοπτική μελέτη παρακολούθησης παιδιών στη Σιγκαπούρη. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία από 55 παιδιά για τα οποία υπήρχαν:

• Δείγματα κοπράνων σε ηλικία 2 ετών,

• Μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας σε ηλικία 6 ετών,

• και ερωτηματολόγια συμπεριφοράς από τους γονείς σε ηλικία 7,5 ετών.

Πώς τα βακτήρια επηρεάζουν τον εγκέφαλο

Η ανάλυση έδειξε ότι συγκεκριμένοι μικροβιακοί πληθυσμοί στο έντερο σχετίζονται με τη δραστηριότητα εγκεφαλικών περιοχών που εμπλέκονται στη ρύθμιση του άγχους και των συναισθημάτων. Τα βακτήρια των ομάδων Clostridiales και Lachnospiraceae είχαν ήδη συσχετιστεί σε ενήλικες με αντίδραση στο στρες και κατάθλιψη, καθώς και με τις συνέπειες της παιδικής κακοποίησης ή ψυχολογικής πίεσης.

Η Δρ. Callaghan σημείωσε ότι ορισμένα από αυτά τα βακτήρια μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στο στρες, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγεί γιατί συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο συναισθηματικών δυσκολιών στην παιδική ηλικία. «Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι τα πρώιμα μικροβιακά μοτίβα ίσως “προγραμματίζουν” κυκλώματα του εγκεφάλου που καθορίζουν τη συναισθηματική υγεία αργότερα», πρόσθεσε.

Πρακτικές προεκτάσεις και επόμενα βήματα

Αν και η μελέτη δεν αποδεικνύει αιτιώδη σχέση, ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικές παρεμβάσεις μέσω της διατροφής ή των προβιοτικών, που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ψυχικών διαταραχών. «Αν καταφέρουμε να εντοπίσουμε ποια ακριβώς είδη βακτηρίων παίζουν καθοριστικό ρόλο, θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε στοχευμένες παρεμβάσεις», εξήγησε η Δρ. Callaghan, η οποία είναι επίσης μέλος του Goodman-Luskin Microbiome Center στο UCLA Health.

Πράγματι, η διαμόρφωση του μικροβιώματος μέσω της διατροφής, της αποφυγής περιττών αντιβιοτικών και της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε πρεβιοτικά και προβιοτικά (όπως γιαούρτι, κεφίρ και φυτικές ίνες) θεωρείται ήδη σημαντική για τη συνολική υγεία. Η μελέτη δείχνει ότι το μικροβίωμα δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική υγεία, αλλά και τη συναισθηματική και ψυχική ανάπτυξη, καθιστώντας το έναν κρίσιμο παράγοντα για τη μελλοντική ευημερία των παιδιών.

Η έρευνα του UCLA αποκαλύπτει μια συναρπαστική σύνδεση ανάμεσα στο έντερο και τον εγκέφαλο των παιδιών, δείχνοντας πως τα βακτήρια που εγκαθίστανται στα πρώτα χρόνια της ζωής μπορούν να καθορίσουν τη συναισθηματική ανθεκτικότητα ή την ευαλωτότητα στην ψυχική ασθένεια. Η μελλοντική κατεύθυνση της επιστήμης ίσως είναι η ανάπτυξη προληπτικών στρατηγικών ψυχικής υγείας που θα ξεκινούν… από το έντερο.