Στην Μαρία Κορίνα Ματσάδο το Νόμπελ Ειρήνης 2025

Στην Μαρία Κορίνα Ματσάδο απονεμήθηκε το πολυσυζητημένο Νόμπελ Ειρήνης από τη Νορβηγική Επιτροπή, σήμερα, Παρασκευή (10/10).

Όπως υπενθυμίζει η επιτροπή, το βραβείο Νόμπελ απονέμεται σε άτομο ή οργανισμό που έχει συμβάλει “στην ενίσχυση της αδελφοσύνης μεταξύ των εθνών, στη μείωση των στρατών και στην προώθηση της ειρήνης”.

Το Νόμπελ Ειρήνης: Διαδικασία, ιστορία και οι φετινές υποψηφιότητες

Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται κάθε χρόνο σε πρόσωπα ή οργανισμούς που έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Ο θεσμός, που καθιερώθηκε με βάση τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ, στοχεύει να τιμήσει όσους εργάστηκαν για την αδελφοσύνη των εθνών, τη μείωση των εξοπλισμών και την ενίσχυση των ειρηνευτικών διαδικασιών.

Η επιλογή των νικητών γίνεται από τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, η οποία αποτελείται από πέντε μέλη που ορίζονται από το Κοινοβούλιο της Νορβηγίας.

Η διαδικασία αρχίζει με την υποβολή υποψηφιοτήτων από πρόσωπα που έχουν σχετικό δικαίωμα: μέλη κυβερνήσεων και εθνικών κοινοβουλίων, αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών, πανεπιστημιακοί καθηγητές, καθώς και πρώην βραβευμένοι ή μέλη της ίδιας της Επιτροπής.

Κάθε χρόνο αποστέλλονται προσκλήσεις για προτάσεις σε ακαδημαϊκούς, ειδικούς και προηγούμενους νικητές, με προθεσμία υποβολής έως τις 31 Ιανουαρίου.

Οι προτάσεις παραμένουν απόρρητες, ενώ τα μέλη της επιτροπής δεσμεύονται να μη σχολιάσουν τις αποφάσεις τους για 50 χρόνια. Μόνο οι ίδιοι οι υποψήφιοι μπορούν να γνωστοποιήσουν τη συμμετοχή τους. Δεν επιτρέπονται αυτοπροτάσεις, ωστόσο ένας υποψήφιος μπορεί να προταθεί από πολλούς διαφορετικούς υποστηρικτές.

Μετά τη λήξη της προθεσμίας, η Επιτροπή μελετά εκατοντάδες φακέλους, συμβουλεύεται ειδικούς και περιορίζει σταδιακά τη λίστα πριν καταλήξει στον τελικό νικητή.

Το βραβείο αντανακλά συχνά το διεθνές πολιτικό κλίμα και συνδέεται με τα σημαντικότερα γεγονότα κάθε χρονιάς. Για το 2025, οι υποψηφιότητες ξεπέρασαν τις 330, δείχνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον και τη διεθνή σημασία του θεσμού.

Η απαρχή του Νόμπελ Ειρήνης

Ο θεσμός ξεκίνησε το 1895, όταν ο Άλφρεντ Νόμπελ, Σουηδός εφευρέτης και επιχειρηματίας, όρισε στη διαθήκη του ότι η περιουσία του θα μοιραστεί σε πέντε κατηγορίες βραβείων: Φυσικής, Χημείας, Ιατρικής, Λογοτεχνίας και Ειρήνης.

Τα πρώτα βραβεία απονεμήθηκαν το 1901, ενώ από τότε οι ανακοινώσεις γίνονται κάθε Οκτώβριο και η επίσημη τελετή πραγματοποιείται τον Δεκέμβριο. Το 1968 προστέθηκε και το βραβείο Οικονομικών Επιστημών, θεσπισμένο από τη Σουηδική Κεντρική Τράπεζα.

Ο νικητής λαμβάνει το μετάλλιο Νόμπελ και χρηματικό έπαθλο περίπου 1,17 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σπουδαίοι και αμφιλεγόμενοι νικητές

Μεταξύ των βραβευμένων συναντάμε ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Νέλσον Μαντέλα και ο Φρεντερίκ ντε Κλερκ (1993), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ (1964), η Μητέρα Τερέζα, ο Δαλάι Λάμα και η Μαλάλα Γιουσαφζάι.

Δεν έλειψαν όμως και οι αντιπαραθέσεις. Ο Χένρι Κίσινγκερ τιμήθηκε το 1973 για τη Συμφωνία του Παρισιού, που έβαλε τέλος στον Πόλεμο του Βιετνάμ, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Αντίστοιχα, η απονομή στον Μπαράκ Ομπάμα το 2009, λίγους μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας του, αμφισβητήθηκε έντονα.

Το 2019, ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Άμπιι Άχμεντ, βραβεύτηκε για την ειρηνευτική συμφωνία με την Ερυθραία, όμως το έργο του αμαυρώθηκε από τον αιματηρό πόλεμο στην Τιγκράι.

Οι υποψηφιότητες του 2025

Για το φετινό βραβείο έχουν κατατεθεί συνολικά 338 υποψηφιότητες – 244 άτομα και 94 οργανισμοί. Μεταξύ αυτών και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εμπλέκεται σε συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Αν και η επίσημη λίστα δεν δημοσιοποιείται, αρκετοί πολιτικοί έχουν κάνει γνωστές τις προτάσεις τους. Ο πρωθυπουργός της Καμπότζης Χουν Μάνετ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχουν επιβεβαιώσει ότι πρότειναν τον Τραμπ.