ΣΜΝ: Μειώνονται στους ενήλικες, όχι όμως η σύφιλη στα νεογνά

Στοιχεία που δημοσίευσαν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ δείχνουν μια ενθαρρυντική τάση μείωσης σε αρκετά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) στους ενήλικες, αλλά ταυτόχρονα αποκαλύπτουν μια ανησυχητική αύξηση των περιστατικών σύφιλης στα νεογνά.

Μειώσεις σε Χλαμύδια, Γονόρροια και Σύφιλη στους Ενήλικες

Τα προσωρινά στοιχεία του 2024 καταγράφουν τρίτη συνεχόμενη χρονιά με λιγότερα περιστατικά γονόρροιας και δεύτερη χρονιά με μείωση στα χλαμύδια και στις πιο μολυσματικές μορφές της σύφιλης. Συγκεκριμένα, πέρυσι καταγράφηκαν:

• 1,5 εκατομμύριο περιπτώσεις χλαμυδίων,

• 543.000 περιπτώσεις γονόρροιας,

• πάνω από 190.000 περιπτώσεις σύφιλης.

Ο συνολικός αριθμός, δηλαδή περισσότερα από 2,2 εκατομμύρια περιστατικά, αντιστοιχεί σε μείωση περίπου 9% σε σχέση με το 2023.

Σύμφωνα με ειδικούς, η μείωση αυτή σχετίζεται αφενός με μια γενικότερη πτώση στις νέες ερωτικές σχέσεις των νέων ανθρώπων, αφετέρου με την αυξημένη χρήση προληπτικών αντιβιοτικών. Ειδικά για τη σύφιλη, οι περιπτώσεις στα αρχικά και πιο μολυσματικά στάδια της νόσου (πρωτογενής και δευτερογενής σύφιλη) μειώθηκαν κατά 22%, κυρίως χάρη στη χρήση της δοξυκυκλίνης ως «χάπι επόμενης μέρας» από άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες και τρανς γυναίκες που είχαν πρόσφατα διαγνωστεί με ΣΜΝ.

Η Σκοτεινή Πλευρά: Σύφιλη στα Νεογνά

Παρά τη συνολική πρόοδο, η εικόνα δεν είναι ίδια για τα βρέφη. Οι περιπτώσεις συγγενούς σύφιλης—δηλαδή μόλυνση που μεταδίδεται από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την εγκυμοσύνη—συνεχίζουν να αυξάνονται.

Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο: από το 2012, όταν είχαν καταγραφεί περίπου 300 περιστατικά, οι αριθμοί ανεβαίνουν συνεχώς. Το 2024 οι περιπτώσεις άγγιξαν σχεδόν τις 4.000, σημειώνοντας αύξηση περίπου 2% σε σχέση με το 2023. Αν και η αύξηση είναι μικρότερη από προηγούμενες χρονιές, οι ειδικοί τονίζουν ότι ακόμα και μία περίπτωση συγγενούς σύφιλης είναι υπερβολική, αφού μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και μόνιμες βλάβες.

Τα νεογνά που μολύνονται διατρέχουν κίνδυνο θανάτου ή σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως κώφωση, τύφλωση και παραμορφώσεις στα οστά. Η Elizabeth Finley, προσωρινή εκτελεστική διευθύντρια του National Coalition of STD Directors, τόνισε: «Η συνεχής αύξηση της συγγενούς σύφιλης είναι μια οδυνηρή ένδειξη ότι δεν κάνουμε αρκετά για να προστατεύσουμε τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά τους».

Γιατί Συνεχίζει να Υπάρχει το Πρόβλημα;

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι δεν υποβάλλονται όλες οι έγκυες γυναίκες στους απαραίτητους ελέγχους. Πρόσφατη μελέτη του CDC έδειξε ότι μόλις το 80% των εγκύων γυναικών ελέγχονται για σύφιλη. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες περιπτώσεις μπορεί να διαφεύγουν διάγνωσης και θεραπείας, αυξάνοντας τον κίνδυνο μετάδοσης στο μωρό.

Παράλληλα, άλλοι παράγοντες όπως η άνιση πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, η φτώχεια και η κοινωνική περιθωριοποίηση παίζουν σημαντικό ρόλο.

Η Αντίφαση στα Στοιχεία

Η αντίθεση ανάμεσα στη μείωση των ΣΜΝ στους ενήλικες και την αύξηση στα νεογνά αναδεικνύει τα κενά στο σύστημα δημόσιας υγείας. Ενώ προγράμματα πρόληψης και αλλαγές στις σεξουαλικές συμπεριφορές φαίνεται να αποδίδουν καρπούς στον γενικό πληθυσμό, η προστασία των πιο ευάλωτων—όπως οι έγκυες και τα βρέφη—δεν είναι ακόμα επαρκής.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η συγγενής σύφιλη είναι απόλυτα προλήψιμη: η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της μητέρας μπορεί να εξαλείψει τον κίνδυνο για το μωρό. Τα νεότερα στοιχεία των CDC δίνουν έναν μικτό απολογισμό: από τη μία, η μείωση στα χλαμύδια, τη γονόρροια και τη σύφιλη στους ενήλικες δείχνει ότι οι στρατηγικές πρόληψης έχουν αποτέλεσμα· από την άλλη, η αύξηση της συγγενούς σύφιλης καταδεικνύει ότι η μάχη απέχει πολύ από το να κερδηθεί.

Για να αντιστραφεί η τάση, απαιτούνται στοχευμένα μέτρα: καθολικός έλεγχος όλων των εγκύων, πρόσβαση σε θεραπεία χωρίς εμπόδια και ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας που απευθύνονται σε ευάλωτες κοινότητες. Η μείωση των ΣΜΝ είναι μια επιτυχία, αλλά η προστασία των νεογνών από μια πλήρως προλήψιμη ασθένεια όπως η σύφιλη πρέπει να γίνει απόλυτη προτεραιότητα.