Σκολίωση: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη σπονδυλική κύρτωση

Η σκολίωση αποτελεί μια διαταραχή της σπονδυλικής στήλης που χαρακτηρίζεται από πλάγια κύρτωση. Ενώ η σπονδυλική στήλη κανονικά εμφανίζει φυσιολογικές καμπύλες προς τα εμπρός και προς τα πίσω, στη σκολίωση παρατηρείται μια μη φυσιολογική κλίση προς το πλάι, που συχνά συνοδεύεται και από στροφή των σπονδύλων. Πρόκειται για πάθηση που εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ή εφηβική ηλικία, όταν η ανάπτυξη του σώματος είναι ταχύτερη. Ωστόσο, μπορεί να διαγνωστεί και σε ενήλικες, είτε ως συνέπεια εκφυλιστικών αλλοιώσεων, είτε ως επιδείνωση προϋπάρχουσας παιδικής σκολίωσης.

Αίτια της σκολίωσης

Τα αίτια της σκολίωσης ποικίλουν:

• Ιδιοπαθής σκολίωση: Η πιο συχνή μορφή (80% των περιπτώσεων). Δεν έχει σαφή αιτία, αλλά συνδέεται με γενετικούς και αναπτυξιακούς παράγοντες.

• Συγγενής σκολίωση: Προκαλείται από ανωμαλίες στη διάπλαση των σπονδύλων ήδη από την ενδομήτρια ζωή.

• Νευρομυϊκή σκολίωση: Συνδέεται με παθήσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση ή η μυϊκή δυστροφία, όπου η ανισορροπία μυϊκής δύναμης προκαλεί κύρτωση.

• Εκφυλιστική σκολίωση: Εμφανίζεται σε ενήλικες λόγω εκφυλιστικών αλλαγών στους μεσοσπονδύλιους δίσκους και στις αρθρώσεις.

Συμπτώματα και κλινικά σημεία

Η σκολίωση μπορεί να είναι ασυμπτωματική στα αρχικά στάδια. Συχνά, οι γονείς ή οι παιδίατροι την εντοπίζουν κατά τη σχολική ηλικία. Τα πιο συνηθισμένα σημεία περιλαμβάνουν:

• Ανομοιόμορφοι ώμοι ή λεκάνη

• Μια ωμοπλάτη πιο προεξέχουσα από την άλλη

• Κλίση του κορμού προς τη μία πλευρά

• Ασυμμετρία στη μέση

Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί πόνος στη μέση ή δυσκολία στην αναπνοή, όταν η κύρτωση επηρεάζει τον θώρακα.

Διάγνωση

Η διάγνωση της σκολίωσης βασίζεται σε κλινική εξέταση και απεικονιστικό έλεγχο. Η πιο απλή κλινική δοκιμασία είναι το τεστ επίκυψης (Adams test), όπου το παιδί σκύβει μπροστά και ο γιατρός ελέγχει αν υπάρχει ασυμμετρία στην πλάτη. Αν διαπιστωθεί κύρτωση, γίνεται ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης για μέτρηση της γωνίας Cobb, που καθορίζει τη βαρύτητα της σκολίωσης.

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία, το μέγεθος της κύρτωσης και την πιθανότητα εξέλιξης.

1. Παρακολούθηση: Σε ήπιες περιπτώσεις (μικρότερες καμπύλες) γίνεται τακτικός έλεγχος κάθε 6-12 μήνες.

2. Κηδεμόνες: Σε αναπτυσσόμενα παιδιά με μέτρια σκολίωση, οι κηδεμόνες βοηθούν να σταματήσει η επιδείνωση. Δεν διορθώνουν την υπάρχουσα κύρτωση, αλλά μειώνουν την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης.

3. Φυσικοθεραπεία & άσκηση: Ειδικά προγράμματα ενδυνάμωσης, όπως η μέθοδος Schroth, βελτιώνουν τη στάση και την ευλυγισία.

4. Χειρουργική επέμβαση: Σε σοβαρές περιπτώσεις (μεγάλη γωνία Cobb >40-50°), η σπονδυλοδεσία αποτελεί επιλογή για να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη.

Ζώντας με σκολίωση

Οι περισσότεροι ασθενείς με σκολίωση ζουν μια φυσιολογική ζωή, ειδικά αν η πάθηση διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η σωστή στάση σώματος, η τακτική άσκηση και η παρακολούθηση από εξειδικευμένο ορθοπεδικό είναι καθοριστικής σημασίας. Σημαντικό είναι επίσης το ψυχολογικό κομμάτι, ιδιαίτερα στους εφήβους που μπορεί να ανησυχούν για την εμφάνισή τους. Η υποστήριξη από οικογένεια, σχολείο και ειδικούς συμβάλλει ώστε να διατηρήσουν αυτοπεποίθηση και ποιότητα ζωής.

Η σκολίωση δεν είναι απλώς μια «στραβή πλάτη», αλλά μια πολύπλοκη κατάσταση που απαιτεί εξατομικευμένη αντιμετώπιση. Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή θεραπευτική στρατηγική και η συνεχής παρακολούθηση μπορούν να εξασφαλίσουν ότι οι περισσότεροι ασθενείς θα συνεχίσουν να έχουν μια ενεργή και υγιή ζωή.