Σκάνδαλο στις αναδασώσεις: «Φιάσκο», χαμένα κονδύλια και δάση… άφαντα – Σκληρή έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ένα αποκαλυπτικό πόρισμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου φέρνει στο φως ένα από τα μεγαλύτερα θεσμικά «κενά» στη διαχείριση των αναδασώσεων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την έκθεση, οι διαδικασίες αναδάσωσης χαρακτηρίζονται από απουσία στοιχείων, ανυπαρξία στρατηγικής, αναποτελεσματική αξιοποίηση πόρων και διαρκείς καθυστερήσεις, με αποτέλεσμα τα δάση που χάνονται να μην αντικαθίστανται ποτέ πραγματικά.

Απουσία δεδομένων – άγνωστο πόσα δάση πρέπει να αναδασωθούν

Η έκθεση αποκαλύπτει ότι η χώρα δεν διαθέτει ούτε καν πλήρη εικόνα για:

• τις αναδασωτέες εκτάσεις,
• τις περιοχές που έχουν καεί και απαιτούν άμεση παρέμβαση,
• την επιβίωση των νέων φυτεύσεων,
• την ποσότητα των κονδυλίων που καταλήγουν πράγματι στο δάσος.

Η Γενική Διεύθυνση Δασών δεν έχει συγκεντρωτική βάση δεδομένων και κάθε Περιφέρεια εφαρμόζει διαφορετικές διαδικασίες, χωρίς ενιαία πρότυπα ή ψηφιακές καταγραφές.

Χρήματα «στον αέρα» και ελάχιστα έργα

Το Ελεγκτικό Συνέδριο καταγγέλλει ότι παρά τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, οι περισσότερες αναδασωτικές δράσεις:

• δεν ολοκληρώνονται,
• δεν ελέγχονται,
• δεν παραδίδουν μετρήσιμα αποτελέσματα.

Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014–2022 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: ενώ υπήρχαν κονδύλια, η απορρόφηση ήταν σχεδόν μηδενική, οδηγώντας ουσιαστικά σε εγκατάλειψη οποιουδήποτε σχεδίου εκτεταμένων αναδασώσεων.

Ο θεσμός της αναδοχής – ευκαιρία που κινδυνεύει

Η έκθεση σημειώνει ότι το μοντέλο της αναδοχής αναδασώσεων από ιδιώτες ή εταιρείες είναι ίσως το μοναδικό σύγχρονο εργαλείο που μπορεί να αποδώσει, αλλά:

• δεν υπάρχει σαφής διαδικασία επιλογής,
• ο έλεγχος είναι ανεπαρκής,
• οι συμβάσεις συχνά αφήνουν δημοσιονομικά βάρη στους ιδιώτες,
• η εποπτεία θεωρείται ανεπαρκής.

Χωρίς αυστηρό πλαίσιο και διαφάνεια, ο θεσμός κινδυνεύει να απαξιωθεί, παρά τη μεγάλη δυναμική του.

Τρεις άμεσες συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Το πόρισμα ζητά δραστικές αλλαγές:

1. Δημιουργία πλήρους ψηφιακής βάσης δεδομένων για όλες τις αναδασωτέες εκτάσεις και την εξέλιξή τους.
2. Ρεαλιστικοί στόχοι με βάση τις ανάγκες, τις επιστημονικές μελέτες και τα λάθη των προηγούμενων προγραμμάτων.
3. Αυστηρή διαδικασία επιλογής αναδόχων, με διαφάνεια, τεχνικά κριτήρια και συνεχή αξιολόγηση.

Γιατί είναι κρίσιμο τώρα

Με τις πυρκαγιές να επαναλαμβάνονται κάθε καλοκαίρι και την κλιματική κρίση να εντείνει τα φαινόμενα, η Ελλάδα χάνει πολύτιμες δασικές εκτάσεις που:

• προστατεύουν από πλημμύρες,
• συγκρατούν το έδαφος,
• στηρίζουν τη βιοποικιλότητα,
• αποτελούν φυσικό ανάχωμα στην κλιματική αλλαγή.

Χωρίς πραγματικές αναδασώσεις, το κόστος των φυσικών καταστροφών θα είναι πολλαπλάσιο από τις δαπάνες έργων που δεν έγιναν ποτέ.

Το στοίχημα της επόμενης ημέρας

Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου λειτουργεί ως ισχυρή προειδοποίηση: αν δεν υπάρξει ενιαίο σχέδιο, διαφάνεια, αξιολόγηση και τεχνική επάρκεια, η χώρα θα συνεχίσει να επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη.

Το ζητούμενο δεν είναι οι εξαγγελίες, αλλά οι μετρήσιμες αναδασώσεις που πραγματικά αναγεννούν δάση — και όχι απλώς αριθμούς σε χαρτί