Ο τοκετός φέρνει φόβο και αυτό είναι κάτι που αγγίζει πολλές γυναίκες. Σύμφωνα με έρευνες, έως και το 60% των γυναικών νιώθουν κάποιο άγχος ή φόβο πριν γεννήσουν, ειδικά αν πρόκειται για πρώτη φορά. Ωστόσο, μια νέα διεθνής μελέτη ρίχνει φως στο γιατί κάποιες γυναίκες καταφέρνουν να παραμείνουν ήρεμες και σίγουρες πριν τη γέννα, ενώ άλλες δυσκολεύονται.
Ερευνητές από το Robert Gordon University στη Σκωτία και το University of South Australia (UniSA) έγιναν οι πρώτοι που εστίασαν στα στοιχεία που βοηθούν στην ανακούφιση του φόβου από τον τοκετό, αντί να τον ενισχύουν. Στη μελέτη συμμετείχαν 88 έγκυες γυναίκες στο τρίτο τρίμηνο της κύησης, λίγο πριν παρακολουθήσουν μαθήματα προγεννητικής φροντίδας στη βορειοανατολική Σκωτία.
Για να μετρήσουν το συναισθηματικό και ψυχολογικό προφίλ των γυναικών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την κλίμακα Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale. Έτσι, μπόρεσαν να συσχετίσουν το ψυχικό τους ευ ζην, την εμπιστοσύνη τους στις ικανότητες τους να αντιμετωπίσουν τον τοκετό και τον φόβο που ένιωθαν για τη διαδικασία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο το 12% παρουσίασε έντονο φόβο τοκετού, ενώ οι γυναίκες που ήταν πιο θετικές, αυτοπεποίθητες και είχαν σταθερές, υποστηρικτικές σχέσεις, ένιωθαν λιγότερες ανησυχίες σχετικά με τη γέννα.
Η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Katrina Forbes-McKay, τονίζει πως τα ευρήματα δείχνουν τον δρόμο για μια ανανεωμένη προγεννητική φροντίδα που όχι μόνο ενημερώνει τις γυναίκες για το τι πρέπει να κάνουν, αλλά κυρίως τις ενδυναμώνει να πιστεύουν ότι μπορούν να το κάνουν. «Πολλές μελέτες έχουν δείξει τις αρνητικές επιπτώσεις του φόβου τοκετού, όπως παρατεταμένο τοκετό, επείγουσες καισαρικές και ψυχολογικά προβλήματα μετά τον τοκετό. Όμως, λίγη έρευνα υπάρχει για το τι προστατεύει τις γυναίκες από αυτόν τον φόβο», εξηγεί η δρ. Forbes-McKay.
Η συν-συγγραφέας, καθηγήτρια Tracy Humphrey από το UniSA, προσθέτει πως η ψυχική ευεξία της γυναίκας είναι ο πιο ισχυρός δείκτης για το πόσο φοβάται τον τοκετό. «Αυτό περιλαμβάνει το αίσθημα σκοπού, τη θετική διάθεση και τις ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις — όλα στοιχεία που συχνά παραβλέπονται στη φροντίδα της μητρότητας», σημειώνει. Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας είναι η «αυτοαποτελεσματικότητα» στο τοκετό, δηλαδή η πίστη της γυναίκας ότι μπορεί να εφαρμόσει στρατηγικές διαχείρισης κατά τη διάρκεια του τοκετού, όπως τεχνικές αναπνοής, χαλάρωσης και οπτικοποίησης.
Η μελέτη προτείνει μια μετατόπιση στην προσέγγιση της προγεννητικής εκπαίδευσης, από το ιατρικό μοντέλο σε ένα που προωθεί την αυτοπεποίθηση και την ψυχική ευεξία. Συγκεκριμένα, συνιστά τα μαθήματα τοκετού να:
-
Ενισχύουν την εμπιστοσύνη στη χρήση πρακτικών τεχνικών (αναπνοή, χαλάρωση, οπτικοποίηση)
-
Προάγουν την ψυχολογική ευεξία, υποστηρίζοντας τις κοινωνικές συνδέσεις και το αίσθημα σκοπού
-
Εστιάζουν στην ευεξία και όχι αποκλειστικά στους κινδύνους
Παρά το ότι η μελέτη εστίασε σε γυναίκες στο τρίτο τρίμηνο, πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι πρακτικές χαλάρωσης που εφαρμόζονται ήδη από την εγκυμοσύνη βελτιώνουν σημαντικά την ψυχική υγεία και την εμπειρία του τοκετού. Η δρ. Mo Tabib, που ηγήθηκε της μελέτης ως μέρος της διδακτορικής της εργασίας, επισημαίνει: «Οι γυναίκες που ενσωμάτωσαν αυτές τις τεχνικές χαλάρωσης ανέφεραν σημαντική βελτίωση στην ψυχική τους ευεξία και την αυτοπεποίθηση τους, βελτιώσεις που διατηρήθηκαν μέχρι και έναν μήνα μετά τον τοκετό».
Τα ευρήματα ευθυγραμμίζονται με τις παγκόσμιες προτεραιότητες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας των εγκύων. Τελικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του φόβου τοκετού με ψυχολογικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, ώστε να αυξηθεί η θετική εμπειρία της γέννας και να μειωθούν οι ιατρικές επεμβάσεις, προς όφελος μητέρων και βρεφών. Η έρευνα καλεί για μεγαλύτερες μελέτες που θα ερευνήσουν αυτά τα ευρήματα σε ευρύτερους και πιο ποικίλους πληθυσμούς.