Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), μια χρόνια και εξουθενωτική αυτοάνοση νόσος που προκαλεί φλεγμονή και βλάβη στις αρθρώσεις, φαίνεται πως δεν ξεκινά τη στιγμή που ο ασθενής αρχίζει να νιώθει πόνο. Αντίθετα, οι πρώτες βιολογικές διεργασίες ξεκινούν σιωπηλά χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, όπως αποκαλύπτει μια νέα επταετής μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Translational Medicine.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από το Allen Institute σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια CU Anschutz, UC San Diego και το Benaroya Research Institute, παρέχει την πιο λεπτομερή εικόνα μέχρι σήμερα για το πώς εξελίσσεται η ΡΑ. Εντοπίζει δραματικές αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα ατόμων που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο, πολύ πριν εκδηλώσουν κλινικά συμπτώματα.
Η Νόσος Ξεκινά Αθόρυβα
Οι ερευνητές παρακολούθησαν άτομα που έφεραν τα αντισώματα ACPA —γνωστούς βιοδείκτες κινδύνου για την ανάπτυξη ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι:
-
Η συστηματική φλεγμονή είχε ήδη ξεκινήσει σε ολόκληρο το σώμα, και όχι μόνο στις αρθρώσεις.
-
Τα Β κύτταρα, που συνήθως παράγουν προστατευτικά αντισώματα, εμφάνιζαν προφλεγμονώδη συμπεριφορά.
-
Τα Τ βοηθητικά κύτταρα, ιδιαίτερα ένας υποτύπος που μοιάζει με τα Tfh17, ήταν σε υπερδραστηριότητα, εξηγώντας την πρώιμη έναρξη της αυτοάνοσης επίθεσης.
-
Ακόμη και τα «αφελή» Τ κύτταρα, που δεν είχαν εκτεθεί ποτέ σε παθογόνα, εμφάνιζαν επιγενετικές αλλαγές, δηλαδή διαφορετική ρύθμιση γονιδίων χωρίς μεταλλάξεις DNA.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ερευνητές εντόπισαν στο αίμα μονοκύτταρα που παρήγαγαν φλεγμονώδη μόρια, παρόμοια με εκείνα που βρίσκονται στον ιστό των φλεγμονωδών αρθρώσεων ασθενών με ΡΑ. Αυτό υποδηλώνει ότι ο οργανισμός «προετοιμάζεται» να επιτεθεί στις αρθρώσεις πολύ πριν την εκδήλωση της νόσου.
Κύρια Συμπεράσματα
Η μελέτη κατέγραψε νέα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους γιατρούς να εντοπίζουν ποιοι ασθενείς έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν ΡΑ. Αυτά τα ευρήματα μπορούν να οδηγήσουν σε:
-
Στοχευμένη παρακολούθηση των ατόμων υψηλού κινδύνου.
-
Πρώιμη παρέμβαση πριν εμφανιστούν συμπτώματα και αρθρικές βλάβες.
-
Ανάπτυξη νέων θεραπειών, που θα στοχεύουν στην αναστολή των ανοσολογικών αλλαγών στη ρίζα τους.
Όπως εξηγεί ο ερευνητής Mark Gillespie, Ph.D., «Η μελέτη αυτή δείχνει ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ξεκινά πολύ νωρίτερα από όσο νομίζαμε. Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να διαμορφώσουμε στρατηγικές πρόληψης και όχι απλά θεραπείες μετά την εμφάνιση βλάβης».
Σημασία για την Ιατρική και τους Ασθενείς
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, οδηγώντας σε χρόνιο πόνο, δυσκαμψία και, σε πολλές περιπτώσεις, σοβαρή αναπηρία. Μέχρι σήμερα, οι θεραπείες στοχεύουν στη μείωση της φλεγμονής αφού η νόσος έχει ήδη εκδηλωθεί. Η νέα αυτή γνώση ανοίγει τον δρόμο για μια ριζική αλλαγή προσέγγισης: από την αντιδραστική αντιμετώπιση, στην προληπτική ιατρική.
Ο Kevin Deane, M.D./Ph.D., συν-συγγραφέας της μελέτης, τονίζει: «Μελλοντικά, οι ασθενείς θα μπορούσαν να εντοπίζονται πριν νιώσουν πόνο. Η έγκαιρη παρέμβαση ίσως εμποδίσει εντελώς την εμφάνιση της νόσου».
Προοπτικές για το Μέλλον
Η μελέτη όχι μόνο αναδεικνύει νέους βιοδείκτες για έγκαιρη διάγνωση, αλλά και πιθανούς βιολογικούς στόχους για ανάπτυξη θεραπειών που θα σταματούν την αυτοάνοση διαδικασία στα πρώτα στάδια. Αν η επιστημονική κοινότητα αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα, θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά η ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων που βρίσκονται σήμερα σε κίνδυνο.
Η κατανόηση ότι η ΡΑ «γεννιέται» χρόνια πριν γίνει αισθητή, δίνει στους ερευνητές και τους κλινικούς γιατρούς ένα πολύτιμο παράθυρο ευκαιρίας. Ένα παράθυρο όπου η νόσος δεν έχει ακόμη προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη, αλλά μπορεί να προληφθεί.
Η επταετής αυτή έρευνα αποτελεί σταθμό στην κατανόηση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Φέρνει στο φως ότι η νόσος ξεκινά αθόρυβα, με ανοσολογικές αλλαγές που προηγούνται των συμπτωμάτων κατά χρόνια. Η γνώση αυτή ενισχύει την ελπίδα ότι στο μέλλον η πρόληψη θα αντικαταστήσει τη θεραπεία, χαρίζοντας καλύτερη ποιότητα ζωής σε όσους κινδυνεύουν να νοσήσουν.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!