Ψηφιακή κόπωση: Μόλις μία ώρα social media αρκεί για να κουράσει τα μάτια σας

Η καθημερινή χρήση του smartphone έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Από την ενημέρωση και την ψυχαγωγία μέχρι την κοινωνική επαφή, οι περισσότεροι από εμάς περνάμε πολλές ώρες μπροστά από μια μικρή οθόνη. Ωστόσο, μια νέα επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει κάτι ανησυχητικό: ακόμα και μόλις μία ώρα την ημέρα αρκεί για να προκαλέσει ψηφιακή κόπωση και καταπόνηση ματιών – ειδικά όταν πρόκειται για συνεχή κύλιση στα social media.

Τι είναι η «ψηφιακή κόπωση των ματιών»

Ο όρος αναφέρεται σε ένα σύνολο συμπτωμάτων που εμφανίζονται μετά από παρατεταμένη χρήση ψηφιακών συσκευών. Τα πιο συνηθισμένα είναι:

Θολή ή διπλή όραση
Τσούξιμο και ξηρότητα στα μάτια
Δακρύρροια
Πονοκέφαλοι και δυσκολία συγκέντρωσης

Ο λόγος είναι ότι η συνεχής εστίαση στην οθόνη, σε συνδυασμό με τη μείωση του ρυθμού βλεφαρίσματος, οδηγεί σε κούραση και αφυδάτωση της οφθαλμικής επιφάνειας.

Η μελέτη και τα ευρήματα

Ερευνητές στην Ινδία μελέτησαν 30 νέους ενήλικες χρησιμοποιώντας ένα ειδικό σύστημα παρακολούθησης των ματιών που κατέγραφε σε πραγματικό χρόνο τον ρυθμό βλεφαρίσματος, τη διάμετρο της κόρης και τα διαστήματα ανάμεσα στα βλεφαρίσματα. Οι συμμετέχοντες πέρασαν από τρεις δοκιμές:

Ανάγνωση e-books
Παρακολούθηση βίντεο
Κύλιση σε social media reels

Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα:

Η περιήγηση στα social media προκάλεσε τη μεγαλύτερη κόπωση.
Ο ρυθμός βλεφαρίσματος μειώθηκε έως και 61%, ενώ τα διαστήματα ανάμεσα στα βλεφαρίσματα αυξήθηκαν πάνω από 40%.
Η συνεχής εναλλαγή εικόνων και φωτεινότητας κατά την κύλιση δημιουργεί έντονη καταπόνηση στα μάτια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η διάρκεια ήταν μόλις μία ώρα – αρκετή όμως για να δείξει σημαντική επιβάρυνση στην όραση.

Γιατί τα social media κουράζουν περισσότερο;

Η απάντηση κρύβεται στον τρόπο που είναι σχεδιασμένες οι πλατφόρμες:

Συνεχής αλλαγή περιεχομένου και φωτεινότητας
Μικρά βίντεο με έντονες οπτικές εναλλαγές
Συχνή ενεργοποίηση του μηχανισμού προσοχής μας

Όλα αυτά κρατούν τα μάτια συνεχώς «σε εγρήγορση», με αποτέλεσμα να μειώνεται ο φυσιολογικός ρυθμός βλεφαρίσματος και να αυξάνεται η ξηρότητα.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε τα μάτια μας

Η μελέτη δείχνει πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνουμε μέτρα, ακόμα κι αν δεν περνάμε αμέτρητες ώρες στο κινητό. Μερικές απλές πρακτικές είναι:

Κανόνας 20-20-20: Κάθε 20 λεπτά, κοιτάμε για 20 δευτερόλεπτα κάτι που βρίσκεται σε απόσταση 6 μέτρων.
Ρυθμίστε τη φωτεινότητα της οθόνης ανάλογα με το περιβάλλον.
Χρησιμοποιήστε τεχνητά δάκρυα αν νιώθετε ξηρότητα.
Περιορίστε την κύλιση στα social media – προτιμήστε δραστηριότητες που δεν απαιτούν συνεχή οπτική εστίαση.
Κάντε μικρά διαλείμματα σηκώνοντας το βλέμμα από το κινητό κάθε λίγα λεπτά.

Το μήνυμα της έρευνας

Το γεγονός ότι μόνο μία ώρα καθημερινής χρήσης social media αρκεί για να προκαλέσει ψηφιακή κόπωση στα μάτια δείχνει πόσο ευάλωτη είναι η όρασή μας στην υπερβολική χρήση των συσκευών. Σε μια εποχή που οι περισσότεροι περνάμε πολλές ώρες καθημερινά μπροστά σε οθόνες, η πρόληψη και η φροντίδα της όρασης δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Η συμβουλή των ειδικών είναι ξεκάθαρη: «Η χρήση του κινητού πρέπει να γίνεται με μέτρο και συνείδηση». Τα μάτια μας είναι πολύτιμα και χρειάζονται προστασία – πριν τα συμπτώματα γίνουν μόνιμα προβλήματα.