Μια νέα μελέτη στο διεθνές περιοδικό The Lancet προκαλεί ανησυχία στη Γαλλία, καθώς κατατάσσει τη χώρα πρώτη παγκοσμίως στα περιστατικά καρκίνου. Παρότι οι θάνατοι μειώνονται, η αύξηση των διαγνώσεων δημιουργεί ερωτήματα για τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και συστημικές αιτίες που κρύβονται πίσω από το φαινόμενο. Οι ειδικοί μιλούν για ένα «καμπανάκι αφύπνισης» που καμία ανεπτυγμένη χώρα δεν θα έπρεπε να αγνοήσει.
Η μελέτη του περιοδικού The Lancet, που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο, κατατάσσει τη Γαλλία στην κορυφή της παγκόσμιας λίστας, με 389,4 περιστατικά καρκίνου ανά 100.000 κατοίκους. Το εύρημα χαρακτηρίζεται ανησυχητικό, καθώς οι αιτίες πίσω από τα αυξημένα ποσοστά παραμένουν εν πολλοίς ανεξήγητες.
Παράλληλα, τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο έχουν μειωθεί σταθερά: από 184,7 θανάτους ανά 100.000 άτομα το 1990, σε 136,8 το 2023. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τις προόδους στην ιατρική φροντίδα, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική του γαλλικού συστήματος υγείας. Ωστόσο, η ραγδαία αύξηση των νέων διαγνώσεων συνιστά σοβαρό λόγο ανησυχίας.
Αντιφατικά δεδομένα, κοινός προβληματισμός
Άλλη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) με έδρα τη Λυών, κατατάσσει τη Γαλλία στην ένατη θέση παγκοσμίως. Οι διαφορές στατιστικών πηγών και μεθοδολογιών εξηγούν εν μέρει τη διάσταση. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι η Γαλλία κατατάσσεται σταθερά στις πρώτες θέσεις δημιουργεί πιεστικά ερωτήματα για το τι πραγματικά συμβαίνει.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η έλλειψη εθνικού μηχανισμού συλλογής δεδομένων καθιστά δύσκολη την πλήρη κατανόηση του φαινομένου.
Ανεπαρκές σύστημα καταγραφής
Η Γαλλία διαθέτει ένα κατακερματισμένο σύστημα μητρώων καρκίνου, το οποίο εξαιρεί κρίσιμες περιοχές, όπως πυκνοκατοικημένες πόλεις και βιομηχανικές ζώνες τύπου Seveso, όπου υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες.
Αν και ο νόμος του Ιουνίου 2025 προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού μητρώου καρκίνου, το σχέδιο παραμένει ανενεργό. Οι πολιτικές αναταράξεις των τελευταίων μηνών καθυστέρησαν τη δημοσίευση του απαραίτητου διατάγματος, αφήνοντας τη χώρα χωρίς ενιαία επιδημιολογική εικόνα.
Οι συνήθεις ύποπτοι: καπνός, αλκοόλ και τρόπος ζωής
Η θεωρία ότι τα υψηλά ποσοστά οφείλονται σε πιο εντατικούς ελέγχους δεν επιβεβαιώνεται. Οι Γάλλοι πολίτες συμμετέχουν λιγότερο σε προληπτικά προγράμματα σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης.
Παράγοντες όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ φαίνεται να εξηγούν ένα μέρος του προβλήματος, αλλά όχι το σύνολο. Η Γαλλία έχει το υψηλότερο ποσοστό γυναικών καπνιστριών στην Ευρώπη (23%), ενώ η κατανάλωση αλκοόλ παραμένει σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε..
Επιπλέον, η αύξηση καρκίνων που σχετίζονται με μειωμένη φυσική δραστηριότητα ή με ορμονικές επιδράσεις (όπως τα αντισυλληπτικά χάπια) δείχνει ότι υπάρχουν πολύπλοκοι και πολυπαραγοντικοί μηχανισμοί πίσω από την άνοδο των περιστατικών.
Ρύπανση και διατροφή στο μικροσκόπιο
Η επιστημονική κοινότητα επισημαίνει την ανάγκη για νέες συγκριτικές μελέτες πάνω σε περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες. Οι Γάλλοι παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα καδμίου, ενός καρκινογόνου στοιχείου που απαντάται σε λιπάσματα, καθώς και μεγάλη έκθεση σε φυτοφάρμακα, με τη Γαλλία να συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους χρήστες παγκοσμίως.
Παρότι η σχέση ανάμεσα σε αυτά τα στοιχεία και τα υψηλά ποσοστά καρκίνου δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, οι ερευνητές ζητούν επείγουσα επιδημιολογική διερεύνηση.
Έκκληση για εθνική κινητοποίηση
Η πρώτη θέση της Γαλλίας στην κατάταξη του Lancet πρέπει να λειτουργήσει ως συναγερμός. Είναι απαράδεκτο, τονίζει η εφημερίδα Le Monde, μια ανεπτυγμένη χώρα να αγνοεί τις πραγματικές αιτίες πίσω από τόσο υψηλή επίπτωση καρκίνου.
Όλοι οι επιστημονικοί φορείς — και κυρίως το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (INC) — πρέπει να κινητοποιηθούν για μια εκτεταμένη επιδημιολογική μελέτη, που θα εξετάσει όλους τους πιθανούς παράγοντες.
Ο καρκίνος, υπενθυμίζει το άρθρο, παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα — και μια κοινή ευθύνη που αφορά όλους.