Τα χημικά πρόσθετα τροφίμων αποτελούν βασικό συστατικό των υπερεπεξεργασμένων τροφών που καταναλώνονται καθημερινά σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος τους είναι η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής ενός προϊόντος ή η βελτίωση της εμφάνισής του, όμως δεν προσφέρουν καμία θρεπτική αξία. Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό FASEB Journal από ερευνητές του Πανεπιστημίου McMaster στον Καναδά, η κατανάλωση ορισμένων πρόσθετων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία του εντέρου, δημιουργώντας σοβαρά ερωτήματα για τον αντίκτυπό τους στη δημόσια υγεία.
Πώς τα πρόσθετα τροφίμων επιδρούν στο έντερο
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η έκθεση σε πρόσθετα τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε:
-
Μεταβολές στη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου (microbiome), μειώνοντας την ποικιλία και την ισορροπία των «καλών» βακτηρίων.
-
Μείωση της βλεννώδους στοιβάδας που προστατεύει τα εντερικά τοιχώματα.
-
Εξασθένηση της εντερικής φραγμοποιητικής λειτουργίας, επιτρέποντας τη διείσδυση ουσιών που προκαλούν φλεγμονές.
-
Δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, οδηγώντας σε υπερβολικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Αυτές οι επιπτώσεις έχουν συνδεθεί με χρόνια γαστρεντερικά προβλήματα, αλλά και με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.
Τι δείχνουν οι μελέτες σε ζώα
Σύμφωνα με την ανασκόπηση, οι περισσότερες διαθέσιμες μελέτες αφορούν πειραματικά μοντέλα σε ζώα. Για παράδειγμα:
-
Τεχνητές χρωστικές όπως οι αζωχρωστικές (azo dyes) συνδέθηκαν με εντερικές φλεγμονές και διαταραχή της μικροχλωρίδας.
-
Τεχνητά γλυκαντικά, όπως η σακχαρίνη και η ασπαρτάμη, βρέθηκε ότι αυξάνουν τη διαπερατότητα του εντέρου και αλλάζουν τον μεταβολισμό των βακτηρίων.
-
Γαλακτωματοποιητές (πρόσθετα που διατηρούν σταθερή την υφή ενός προϊόντος) επιτάχυναν την ανάπτυξη φλεγμονής στο έντερο.
-
Αντιμικροβιακά συντηρητικά εμπόδισαν την ισορροπία της μικροχλωρίδας, περιορίζοντας τους ωφέλιμους πληθυσμούς.
Αν και αυτές οι μελέτες δεν αφορούν άμεσα τον άνθρωπο, προσφέρουν ισχυρές ενδείξεις ότι η μακροχρόνια κατανάλωση τέτοιων ουσιών ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες.
Περιορισμοί και ανάγκη για περισσότερη έρευνα
Η ερευνητική ομάδα τονίζει ότι απαιτούνται περισσότερες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους. Τα περισσότερα διαθέσιμα δεδομένα βασίζονται σε πειραματικά μοντέλα ζώων, τα οποία δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως την ανθρώπινη φυσιολογία. Επιπλέον, οι περισσότερες μελέτες εξέτασαν ένα μόνο πρόσθετο μεμονωμένα, ενώ στην πραγματικότητα οι άνθρωποι καταναλώνουν συνδυασμούς προσθετικών μέσα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
Πιθανές πολιτικές παρεμβάσεις
Παρά τους περιορισμούς, οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα ευρήματα είναι αρκετά για να πυροδοτήσουν αρχικές πολιτικές αλλαγές:
-
Να αναγράφεται στις ετικέτες όχι μόνο το είδος αλλά και η ποσότητα κάθε προσθέτου.
-
Να υιοθετηθούν προειδοποιητικές σημάνσεις, όπως συμβαίνει ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις χρωστικές που μπορεί να επηρεάσουν την προσοχή των παιδιών.
-
Να ενισχυθεί η επαναξιολόγηση των προσθέτων από οργανισμούς όπως ο FDA στις ΗΠΑ και η EFSA στην Ευρώπη.
Τι σημαίνει αυτό για τον καταναλωτή
Η κύρια σύσταση των ειδικών είναι απλή: όσο λιγότερα πρόσθετα καταναλώνει κάποιος, τόσο το καλύτερο για το έντερο. Η προτίμηση σε φρέσκα, μη επεξεργασμένα τρόφιμα μειώνει σημαντικά την έκθεση. Για τα άτομα με ήδη υπάρχουσες παθήσεις του γαστρεντερικού, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η προσοχή στην αποφυγή υπερεπεξεργασμένων τροφών είναι ακόμη πιο κρίσιμη.
Τα πρόσθετα τροφίμων έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν τα προϊόντα πιο ελκυστικά και να αυξήσουν τη διάρκειά τους στο ράφι. Ωστόσο, αυξανόμενες ενδείξεις δείχνουν ότι μπορεί να επιβαρύνουν σοβαρά την υγεία του εντέρου, ιδιαίτερα όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η επιστημονική κοινότητα καλεί σε περισσότερη έρευνα, αλλά και σε πιο διαφανείς πολιτικές ενημέρωσης προς το κοινό. Μέχρι τότε, οι καταναλωτές μπορούν να κάνουν μια απλή αλλά ουσιαστική επιλογή: να περιορίσουν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και να δώσουν προτεραιότητα σε μια διατροφή βασισμένη στη φυσικότητα και την ισορροπία.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!