Τον 20ό αιώνα, η μέση διάρκεια ζωής εκτοξεύτηκε χάρη σε μεγάλες προόδους στον τομέα της δημόσιας υγείας, της ιατρικής φροντίδας και των συνθηκών διαβίωσης. Από τα αρχικά 62 χρόνια για τη γενιά που γεννήθηκε το 1900, φτάσαμε στο προσδόκιμο ζωής να βρίσκεται περίπου 80 για όσους γεννήθηκαν το 1938. Ήταν μια αύξηση σχεδόν 5,5 μήνες για κάθε επόμενη γενιά — ένα ρυθμό σχεδόν… «εκρηκτικό».
Ωστόσο, σήμερα, αυτή η ανοδική πορεία φαίνεται να επιβραδύνεται. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως η μέση διάρκεια ζωής για τους ανθρώπους που γεννήθηκαν μεταξύ 1939 και 2000 δεν αυξάνεται πια με τους ίδιους ρυθμούς. Η επιβράδυνση εκτιμάται μεταξύ 37% και 52% ανάλογα με τη μέθοδο υπολογισμού. Αυτό σημαίνει ότι εκείνοι που γεννήθηκαν το 1980 μάλλον δεν θα φτάσουν κατά μέσο όρο τα 100 χρόνια — ούτε καν κάποιες πιο πρόσφατες γενιές.
Γιατί Σταματάει η Τροχιά Ανόδου;
Ο κύριος λόγος δεν είναι κάποια παγκόσμια καταστροφή, ούτε μια κρίση της ιατρικής. Αντίθετα, οι εύκολες νίκες του παρελθόντος αποδείχτηκαν οι πιο αποφασιστικές. Στην αρχή του 20ού αιώνα, η δραματική μείωση της παιδικής θνησιμότητας — χάρη σε εμβολιασμούς, καλύτερη υγιεινή και πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη — ανέβασε κατακόρυφα το προσδόκιμο ζωής. Σήμερα, όμως, η θνησιμότητα στις μικρές ηλικίες έχει ήδη μειωθεί τόσο πολύ, που δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για τέτοιου είδους βελτιώσεις.
Η μπάλα τώρα περνά στις μεγαλύτερες ηλικίες — και εκεί η πρόοδος είναι πιο αργή, καθώς οι χρόνιες νόσοι, η γήρανση και οι κοινωνικές ανισότητες καθυστερούν το ρυθμό. Ακόμα και αν η βελτίωση στη μακροβιότητα διπλασιαζόταν, τα οφέλη στην πρόσθετη διάρκεια ζωής θα ήταν σημαντικά λιγότερα από αυτά του προηγούμενου αιώνα.
Δεν Πρόκειται Απλώς για Αριθμούς
Αν ακούγεται πως «όλα κινούνται προς τα πάνω» και θα συνεχίσουν — ίσως πρέπει να ξανασκεφτούμε. Οι προβλέψεις δεν είναι ασφαλείς βεβαιότητες, αλλά χρήσιμα εργαλεία εκτίμησης. Πιθανές κρίσεις, επιδημίες, νέες θεραπείες ή αλλαγές κοινωνικών συνηθειών μπορούν να αλλάξουν την εικόνα. Παρ’ όλα αυτά, οι τάσεις δείχνουν πως, σε γενικές γραμμές, οι προσδοκίες για συνέχεια της ίδιας ανοδικής πορείας στις γηρατειές ίσως είναι υπερβολικά αισιόδοξες.
Τι Σημαίνει για την Κοινωνία και τη Ζωή μας;
Αυτή η επιβράδυνση φέρνει συνέπειες στην καθημερινότητα και στον σχεδιασμό του αύριο:
-
Κοινωνικές πολιτικές και συντάξεις: Ένα πληθυσμιακό βαρίδι με πιο αργή αύξηση της διάρκειας ζωής απαιτεί αναθεώρηση της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων.
-
Συστήματα υγείας: Πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη των χρόνιων παθήσεων και στην υποστήριξη της υγιούς γήρανσης, όχι μόνο στην επέκταση της ζωής με ιατρικές παρεμβάσεις.
-
Ατομικά σχέδια και προσδοκίες: Όσοι σχεδιάζουμε τη ζωή μας βάσει της ιδέας μιας μακράς ζωής, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να προετοιμαζόμαστε οικονομικά και συναισθηματικά για λιγότερες επιπλοκές.
Χρειαζόμαστε Νέα Στρατηγική, Όχι Απλώς Ελπίδα
Ο 20ός αιώνας ήταν περίοδος άλματος στη βιωσιμότητα, ειδικά για τα παιδιά. Τώρα όμως βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα: μικρότερη αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε χάσει τα πάντα — αλλά ότι έχει έρθει η ώρα για πιο στοχευμένες παρεμβάσεις και ισορροπημένες προσδοκίες. Η πρόκληση δεν είναι πια απλώς να ζήσουμε περισσότερο, αλλά να ζήσουμε καλύτερα — με υγεία, αξιοπρέπεια και ισορροπημένο σχεδιασμό, ατομικά και συλλογικά.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!