Πρωινός καφές: Με ποιους τρόπους βελτιώνει σημαντικά τη διάθεση

Για πολλούς από εμάς, ο πρωινός καφές είναι αναπόσπαστο μέρος της ρουτίνας. Εκτός από την αφύπνιση, φαίνεται ότι η καφεΐνη έχει και σημαντικά οφέλη στη διάθεση, σύμφωνα με μια νέα μελέτη των πανεπιστημίων Bielefeld στη Γερμανία και Warwick στο Ηνωμένο Βασίλειο, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν τακτικά καφεΐνη νιώθουν πολύ πιο χαρούμενοι και ενθουσιασμένοι μετά από ένα φλιτζάνι καφέ ή άλλο ρόφημα με καφεΐνη – και μάλιστα το αποτέλεσμα αυτό είναι πολύ πιο έντονο το πρωί παρά αργότερα μέσα στη μέρα. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν σημαντική βελτίωση στη διάθεση τις πρωινές ώρες στις ημέρες που είχαν καταναλώσει καφεΐνη, σε σύγκριση με τις ημέρες που δεν είχαν πιει καφέ την ίδια ώρα.

Καφές και αρνητικά συναισθήματα

Η μελέτη παρατήρησε επίσης μικρότερη ένταση αρνητικών συναισθημάτων, όπως λύπη ή δυσφορία, μετά την κατανάλωση καφέ, αν και τα αποτελέσματα αυτά ήταν λιγότερο έντονα σε σχέση με την αύξηση των θετικών συναισθημάτων. Το ενδιαφέρον είναι ότι, σε αντίθεση με τα θετικά συναισθήματα, η μείωση της λύπης δεν εξαρτάται από την ώρα της ημέρας.

Συνολικά, η έρευνα συμπεριέλαβε 236 νεαρούς ενήλικες στη Γερμανία για χρονικό διάστημα έως και τεσσάρων εβδομάδων. Οι συμμετέχοντες απαντούσαν σε σύντομα ερωτηματολόγια μέσω smartphone επτά φορές την ημέρα, καταγράφοντας τη διάθεσή τους και αν είχαν καταναλώσει κάποιο ρόφημα με καφεΐνη τις τελευταίες 90 λεπτά. Η μελέτη, λοιπόν, επικεντρώθηκε στην κατανάλωση καφεΐνης στην καθημερινή ζωή και όχι σε τεχνητά εργαστηριακά πλαίσια.

Η επίδραση σε όλους τους ανθρώπους

Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης αν η καφεΐνη επηρεάζει διαφορετικά τους ανθρώπους ανάλογα με τις συνήθειες κατανάλωσης ή την ψυχολογική τους κατάσταση. Ο Justin Hachenberger από το Πανεπιστήμιο Bielefeld αναφέρει: “Μας εξέπληξε λίγο το γεγονός ότι δεν παρατηρήσαμε διαφορές μεταξύ ατόμων με διαφορετικά επίπεδα καφεΐνης ή διαφορετικούς βαθμούς κατάθλιψης, άγχους ή προβλημάτων ύπνου. Οι συνδέσεις μεταξύ καφεΐνης και θετικών ή αρνητικών συναισθημάτων ήταν αρκετά σταθερές σε όλες τις ομάδες.”

Οι ερευνητές αρχικά υπέθεταν ότι οι άνθρωποι με υψηλότερα επίπεδα άγχους μπορεί να παρουσιάσουν αρνητικές αλλαγές στη διάθεση, όπως αυξημένη νευρικότητα, μετά την κατανάλωση καφεΐνης. Ωστόσο, σημειώνεται ότι όσοι αντιδρούν αρνητικά στην καφεΐνη συχνά την αποφεύγουν, ενώ η μελέτη δεν περιλάμβανε ανθρώπους που απέχουν εντελώς από την καφεΐνη.

Πώς βελτιώνει η καφεΐνη τη διάθεση

Η βελτίωση της διάθεσης το πρωί εξηγείται κυρίως από την ικανότητα της καφεΐνης να μπλοκάρει τους υποδοχείς αδενοσίνης, γεγονός που αυξάνει την εγρήγορση και κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ενεργητικοί. Η καθηγήτρια Anu Realo από το Πανεπιστήμιο Warwick εξηγεί: “Η καφεΐνη λειτουργεί μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη δραστηριότητα της ντοπαμίνης σε σημαντικές περιοχές του εγκεφάλου – μια επίδραση που έχει συνδεθεί με τη βελτίωση της διάθεσης και την αυξημένη εγρήγορση.”

Παράλληλα, δεν είναι σαφές εάν η επίδραση αυτή σχετίζεται με τη μείωση συμπτωμάτων στέρησης μετά από έναν νυχτερινό ύπνο. Όπως αναφέρει η Realo: “Ακόμη και άτομα με μέτρια κατανάλωση καφεΐνης μπορούν να εμφανίσουν ήπια συμπτώματα στέρησης που εξαφανίζονται με το πρώτο φλιτζάνι καφέ ή τσάι το πρωί.”

Καφές: Μια παγκόσμια συνήθεια

Η κατανάλωση καφεΐνης είναι παγκόσμια συνήθεια. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Sakari Lemola από το Πανεπιστήμιο Bielefeld: “Περίπου το 80% των ενηλίκων παγκοσμίως καταναλώνει ροφήματα με καφεΐνη, και η χρήση αυτών των διεγερτικών ουσιών έχει μακρά ιστορία στην ανθρωπότητα. Ακόμη και άγρια ζώα καταναλώνουν καφεΐνη· μέλισσες και βομβίνες προτιμούν νέκταρ από φυτά που περιέχουν καφεΐνη.” Ωστόσο, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και προβλήματα υγείας, ενώ η κατανάλωση καφεΐνης αργά μέσα στη μέρα μπορεί να προκαλέσει διαταραχές ύπνου.

Ο πρωινός καφές δεν είναι μόνο απόλαυση – είναι ένας φυσικός τρόπος να βελτιώσουμε τη διάθεση, να αυξήσουμε την ενέργεια και να ξεκινήσουμε τη μέρα μας με χαρά. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε διεγερτική ουσία, η ισορροπημένη κατανάλωση είναι απαραίτητη για να αποφευχθούν ανεπιθύμητες επιδράσεις. Για πολλούς, λοιπόν, το πρώτο φλιτζάνι καφέ της μέρας δεν είναι απλώς ρουτίνα – είναι… boost διάθεσης!