Προεκλαμψία: Ο προγραμματισμένος τοκετός μειώνει τον κίνδυνο

Μια νέα μεγάλη κλινική δοκιμή, η PREVENT-PE, έδειξε ότι ο προγραμματισμένος τοκετός στην τελειόμηνη ηλικία κύησης μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για προεκλαμψία σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, χωρίς να αυξάνει τις επιπλοκές για τη μητέρα ή το νεογνό. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet, αποτελεί την πρώτη απόδειξη ότι μια στρατηγική αξιολόγησης κινδύνου στις 36 εβδομάδες και στη συνέχεια προγραμματισμένη γέννα ανάλογα με τον ατομικό κίνδυνο μπορεί να μειώσει τα μετέπειτα περιστατικά προεκλαμψίας κατά 30% σε σχέση με τη συνήθη μαιευτική πρακτική.

Tι είναι η προεκλαμψία και γιατί αποτελεί απειλή

Η προεκλαμψία αποτελεί μια σοβαρή επιπλοκή της εγκυμοσύνης, που χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και οργανικές διαταραχές μετά τις 20 εβδομάδες κύησης ή λίγο μετά τον τοκετό. Επηρεάζει περίπου το 2–8% των κυήσεων παγκοσμίως και προκαλεί σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα. Κάθε χρόνο, εκτιμάται ότι 46.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους λόγω της πάθησης και περίπου 500.000 έμβρυα ή νεογνά πεθαίνουν εξαιτίας της. Αν και η προληπτική χορήγηση ασπιρίνης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης πρώιμης προεκλαμψίας πριν τις 37 εβδομάδες, μέχρι σήμερα δεν υπήρχε διαθέσιμη παρέμβαση που να μειώνει τον κίνδυνο προεκλαμψίας κατά την τελειόμηνη κύηση (37–42 εβδομάδες).

Η κλινική δοκιμή PREVENT-PE: Σχεδιασμός και μεθοδολογία

Η δοκιμή PREVENT-PE σχεδιάστηκε βάσει προηγούμενων δεδομένων που έδειχναν ότι η εξατομικευμένη πρόβλεψη κινδύνου μπορεί να βελτιώσει την έκβαση των κυήσεων. Στο πλαίσιο της μελέτης στρατολογήθηκαν περισσότερες από 8.000 έγκυες γυναίκες από τις μονάδες μαιευτικής του King’s College Hospital και του Medway NHS Foundation Trust.

Οι συμμετέχουσες κατανεμήθηκαν τυχαία σε δύο ομάδες:

• Ομάδα παρέμβασης, στην οποία έγινε αξιολόγηση κινδύνου για προεκλαμψία στις 36 εβδομάδες κύησης. Ανάλογα με τον υπολογισμένο κίνδυνο, στις γυναίκες προσφέρθηκε προγραμματισμένος τοκετός στις 37, 38, 39 ή 40 εβδομάδες.

• Ομάδα ελέγχου, που έλαβε τη συνήθη φροντίδα του NHS, χωρίς επιπλέον αξιολόγηση ή προγραμματισμό.

Ο υπολογισμός κινδύνου βασίστηκε στο μοντέλο του Ιδρύματος Εμβρυϊκής Ιατρικής (FMF), το οποίο συνδυάζει δημογραφικά στοιχεία, ιστορικό υγείας, μετρήσεις αρτηριακής πίεσης και ειδικούς βιοδείκτες αίματος. Πρόκειται για μία από τις πιο εξελιγμένες μεθόδους πρόβλεψης προεκλαμψίας.

Σημαντική μείωση της προεκλαμψίας χωρίς αύξηση επιπλοκών

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: στις γυναίκες υψηλού κινδύνου που υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένο τοκετό, η συχνότητα προεκλαμψίας κατά τον τοκετό μειώθηκε από 5,6% σε 3,9%, δηλαδή κατά 30%. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις που έχει επιτευχθεί ποτέ για προεκλαμψία σε αυτό το στάδιο της κύησης — μεγαλύτερη ακόμη και από αυτή που επιτυγχάνει η ασπιρίνη για την πρώιμη προεκλαμψία.

Σημαντικό είναι ότι η παρέμβαση δεν αύξησε:

• τις επείγουσες καισαρικές τομές,

• τις εισαγωγές νεογνών σε μονάδα φροντίδας,

• ή άλλες βλάβες για τη μητέρα και το μωρό.

Τα δεδομένα αυτά επιβεβαιώνουν ότι η εξατομικευμένη προσέγγιση βασισμένη στον κίνδυνο είναι όχι μόνο αποτελεσματική, αλλά και ασφαλής.

Απόψεις των ειδικών: Μια πρακτική, αποδεκτή και πολλά υποσχόμενη λύση

Ο καθηγητής Κύπρος Νικολαΐδης, κύριος συγγραφέας και ιδρυτής του Ιδρύματος Εμβρυϊκής Ιατρικής, τόνισε τη σημασία της μείωσης κατά 30%, χαρακτηρίζοντάς την εξαιρετικής κλινικής αξίας. Επεσήμανε ότι ο αριθμός των αποτρεπόμενων περιστατικών προεκλαμψίας είναι μεγαλύτερος από εκείνον που μπορεί να επιτευχθεί για την πρώιμη μορφή της πάθησης με φαρμακευτική παρέμβαση.

Η Δρ. Αργυρώ Συγγελάκη υπογράμμισε ότι η δοκιμή πραγματοποιήθηκε σε ιδιαίτερα πολυάσχολες μονάδες του NHS, με μεγάλο, ποικιλόμορφο και συχνά κοινωνικά μειονεκτούντα πληθυσμό — ομάδες όπου η προεκλαμψία είναι συχνότερη. Η υψηλή συμμετοχή και η συμμόρφωση των γυναικών έδειξε ότι η προσέγγιση είναι αποδεκτή και ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες των εγκύων για εξατομικευμένη φροντίδα.

Η καθηγήτρια Laura A. Magee ανέφερε ότι τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την ανάλυση του οικονομικού κόστους/οφέλους της παρέμβασης, καθώς και την αξιολόγηση των εμπειριών των γυναικών και του προσωπικού. Αυτά τα δεδομένα θα προσφέρουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να εξεταστεί η εφαρμογή του μοντέλου σε όλο το NHS.

Ένα νέο εργαλείο για ασφαλέστερη κύηση

Η δοκιμή PREVENT-PE προσφέρει μια πρακτική, εφαρμόσιμη και ασφαλή στρατηγική με σαφές κλινικό όφελος. Η αξιολόγηση του κινδύνου στις 36 εβδομάδες και ο στοχευμένος προγραμματισμένος τοκετός για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου μπορούν να σώσουν ζωές μειώνοντας σημαντικά την προεκλαμψία, χωρίς να επιβαρύνουν τη μαιευτική φροντίδα ή να αυξάνουν τις επιπλοκές.

Η μελέτη θέτει τις βάσεις για μια νέα εποχή εξατομικευμένης μαιευτικής φροντίδας και μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει βασική πρακτική ρουτίνας, προσφέροντας στις γυναίκες περισσότερη ασφάλεια και καλύτερες προοπτικές για υγιή κύηση και τοκετό.