Για δεκαετίες, οι γιατροί τόνιζαν στους ασθενείς όπου ο προδιαβήτης προϋπάρχει ένα βασικό μήνυμα: αν θέλετε να αποφύγετε τον διαβήτη, πρέπει να χάσετε βάρος. Αυτή η προσέγγιση θεωρούνταν δεδομένη, καθώς η απώλεια κιλών συνδέεται με τη μείωση του σακχάρου και τη βελτίωση του μεταβολισμού. Όμως, μια νέα μελέτη έρχεται να ανατρέψει αυτό το μακροχρόνιο δόγμα, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Medicine, αποκαλύπτει ότι η ύφεση του προδιαβήτη –δηλαδή η επιστροφή των επιπέδων σακχάρου σε φυσιολογικά όρια– είναι εφικτή ακόμη και χωρίς απώλεια βάρους.
Ένα νέο μοντέλο πρόληψης του διαβήτη
Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό, αλλά όχι τόσο ώστε να διαγνωστεί διαβήτης τύπου 2. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει έως και έναν στους τρεις ενήλικες, ανάλογα με την ηλικία και τον τρόπο ζωής.
Μέχρι σήμερα, οι οδηγίες των γιατρών ήταν ξεκάθαρες: χάστε βάρος, φάτε υγιεινά, ασκηθείτε περισσότερο. Ωστόσο, παρά αυτές τις σταθερές συστάσεις, η παγκόσμια συχνότητα του διαβήτη συνεχίζει να αυξάνεται. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να πετύχουν μακροχρόνια απώλεια κιλών, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται και να παραμένουν σε υψηλό κίνδυνο.
Η νέα μελέτη δείχνει ότι περίπου το 25% των ανθρώπων που συμμετέχουν σε προγράμματα αλλαγής τρόπου ζωής μπορούν να επαναφέρουν τα επίπεδα σακχάρου στο φυσιολογικό, χωρίς να χάσουν καθόλου βάρος. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η «σταθερή σε βάρος ύφεση» προστατεύει εξίσου καλά από τον μελλοντικό διαβήτη, όσο και η ύφεση που επιτυγχάνεται μέσω απώλειας κιλών.
Όχι το βάρος, αλλά η κατανομή του λίπους έχει σημασία
Πώς όμως μπορεί κάποιος να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου χωρίς να χάσει κιλά – ή ακόμη και αν πάρει λίγο βάρος;
Η απάντηση κρύβεται στο πού αποθηκεύεται το λίπος στο σώμα.
Το λεγόμενο σπλαχνικό λίπος –αυτό που βρίσκεται βαθιά στην κοιλιά και περιβάλλει τα εσωτερικά όργανα– είναι το πιο επικίνδυνο. Δημιουργεί χρόνια φλεγμονή, εμποδίζει τη δράση της ινσουλίνης και ανεβάζει τα επίπεδα σακχάρου.
Αντίθετα, το υποδόριο λίπος, δηλαδή αυτό που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, μπορεί να έχει προστατευτικό ρόλο. Εκκρίνει ορμόνες που βοηθούν την ινσουλίνη να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Η μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που ανέστρεψαν τον προδιαβήτη χωρίς να αδυνατίσουν, μετέφεραν λίπος από την κοιλιά προς το υποδόριο επίπεδο — ακόμα κι αν το συνολικό τους βάρος δεν άλλαξε. Η αλλαγή αυτή στη διανομή του λίπους βελτίωσε τη μεταβολική λειτουργία και οδήγησε σε φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου.
Ορμόνες που μιμούνται τα φάρμακα απώλειας βάρους
Οι ερευνητές εντόπισαν και έναν δεύτερο μηχανισμό: τις φυσικές ορμόνες του οργανισμού που μιμούνται τα νέα φάρμακα απώλειας βάρους, όπως τα γνωστά Wegovy και Mounjaro.
Αυτά τα φάρμακα βασίζονται σε ορμόνες όπως η GLP-1, η οποία βοηθά τα β-κύτταρα του παγκρέατος να εκκρίνουν ινσουλίνη όταν αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου. Οι άνθρωποι που πέτυχαν ύφεση του προδιαβήτη χωρίς απώλεια βάρους φαίνεται να ενεργοποιούν φυσικά αυτό το ορμονικό σύστημα, ενώ παράλληλα καταστέλλουν άλλες ορμόνες που αυξάνουν τη γλυκόζη.
Από την απώλεια κιλών στην ανακατανομή λίπους
Τα ευρήματα έχουν σημαντικές πρακτικές συνέπειες. Αντί οι ασθενείς να εστιάζουν αποκλειστικά στη ζυγαριά, μπορούν να επιδιώκουν μεταβολικές αλλαγές μέσω διατροφής και άσκησης.
Έρευνες δείχνουν ότι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα –που βρίσκονται σε τρόφιμα της Μεσογειακής διατροφής, όπως το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και το ψάρι– συμβάλλουν στη μείωση του σπλαχνικού λίπους. Επίσης, η αερόβια άσκηση μπορεί να περιορίσει το κοιλιακό λίπος χωρίς να αλλάξει το συνολικό βάρος.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η απώλεια βάρους πρέπει να αγνοηθεί. Παραμένει σημαντική για την καρδιαγγειακή υγεία και τη μακροζωία. Όμως, η επαναφορά του σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα, ανεξάρτητα από τη μεταβολή του βάρους, θα πρέπει να γίνει βασικός στόχος στη διαχείριση του προδιαβήτη.
Ένα νέο πλαίσιο για την ιατρική πρακτική
Για τους επαγγελματίες υγείας, αυτή η έρευνα δείχνει ότι η θεραπευτική προσέγγιση πρέπει να διευρυνθεί. Η παρακολούθηση της γλυκόζης και η ενθάρρυνση αλλαγών στη σύσταση του σώματος –όχι μόνο στο βάρος– μπορούν να προσφέρουν νέες επιλογές πρόληψης για τους ασθενείς που δυσκολεύονται να χάσουν κιλά.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου ο διαβήτης αυξάνεται ραγδαία, η κατανόηση ότι ο προδιαβήτης σε ύφεση μπορεί να επιτευχθεί χωρίς απώλεια βάρους ανοίγει νέους δρόμους. Η έρευνα αυτή αλλάζει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πρόληψη του διαβήτη, δίνοντας έμφαση στη μεταβολική υγεία και όχι απλώς στη μείωση των κιλών.
Για όσους ζουν με προδιαβήτη και έχουν αποτύχει επανειλημμένα σε προγράμματα δίαιτας, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η ελπίδα δεν χάθηκε. Υπάρχουν εναλλακτικοί, ρεαλιστικοί τρόποι να προστατεύσουν την υγεία τους – ακόμα και χωρίς να χάσουν βάρος.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!