ΠΟΥ: Ζητά οικονομικά αποδοτικές λύσεις για τις μη μεταδοτικές νόσους

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δημοσίευσε πρόσφατα μια έκθεση με τίτλο «Saving lives, spending less», η οποία επισημαίνει ότι μια ετήσια επένδυση μόλις 3 δολαρίων ανά άτομο θα μπορούσε να αποφέρει οφέλη της τάξεως του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων έως το 2030, εάν εφαρμοστούν στοχευμένα μέτρα για τις μη μεταδοτικές νόσους (Noncommunicable Diseases – NCDs) και την ψυχική υγεία.

Ποιες νόσοι και ποια προβλήματα αντιμετωπίζονται

Μεταξύ των NCDs συγκαταλέγονται οι καρδιαγγειακές νόσοι (π.χ. εμφράγματα και εγκεφαλικά), διάφοροι καρκίνοι, χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις (όπως ΧΑΠ και άσθμα) και ο διαβήτης. Ταυτόχρονα, οι διαταραχές ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και το άγχος πλήττουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως. Σχεδόν το 75% των θανάτων που σχετίζονται με αυτές τις νόσους και ψυχικές διαταραχές συμβαίνουν σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, με περίπου 32 εκατομμύρια ζωές να χάνονται ετησίως για αυτούς τους λόγους.

Καθυστερήσεις στην πρόοδο και ανάγκη δράσης

Αν και η πλειοψηφία των χωρών (82%) κατάφεραν να μειώσουν τη θνησιμότητα από NCDs μεταξύ 2010 και 2019, η πρόοδος σε πολλές περιοχές επιβραδύνθηκε σημαντικά. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα, παρατηρείται ξανά αύξηση των θανάτων από NCDs. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι, παρά το γεγονός πως υπάρχουν γνωστές και αποτελεσματικές μεθοδολογίες και παρεμβάσεις για την πρόληψη και διαχείριση αυτών των νόσων, η πολιτική βούληση και η χρηματοδότηση στις χώρες δεν είναι πάντα επαρκείς.

Τι προτείνει ο ΠΟΥ – Οι “Best Buys”

Ο WHO προτείνει να εφαρμοστεί μια ομάδα παρεμβάσεων που χαρακτηρίζονται ως Best Buys — δηλαδή στρατηγικές που έχουν υψηλό αντίκτυπο σε σχέση με το κόστος τους.

Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται είναι:

• Φορολόγηση καπνού, αλκοόλ και ζαχαρούχων ποτών.

• Βελτίωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για πρόληψη, πρώιμη διάγνωση και θεραπεία.

• Επέκταση των προγραμμάτων για τον έλεγχο της υπέρτασης και των σχετικών παραγόντων κινδύνου.

• Διεύρυνση της πρόσβασης στα βασικά φάρμακα και ιατρικές τεχνολογίες.

Ο WHO υπολογίζει ότι με αυτά τα μέτρα, έως το 2030 θα μπορούσαν να σωθούν 12 εκατομμύρια ζωές, να προληφθούν 28 εκατομμύρια εμφράγματα και εγκεφαλικά, να προστεθούν 150 εκατομμύρια χρόνια υγιούς ζωής, ενώ να επιτευχθούν οικονομικά οφέλη ύψους πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια συνολικά.

Προκλήσεις και εμπορικές παρεμβάσεις

Παρά αυτές τις προτάσεις, υπάρχει έντονη αντίδραση από επιχειρηματικούς φορείς που έχουν συμφέροντα σε τομείς όπως η βιομηχανία καπνού, τροφίμων με υπερβολική επεξεργασία, ζαχαρούχων ποτών και αλκοόλ. Αυτές οι εταιρείες συχνά προσπαθούν να καθυστερήσουν ή να αποδυναμώσουν νομοθεσίες που θα μειώσουν τις πωλήσεις ή θα επηρεάσουν τα κέρδη τους. Ο WHO τονίζει ότι είναι απαράδεκτο τα κέρδη να έχουν προτεραιότητα έναντι της ανθρώπινης ζωής. Πρακτικές πολιτικές βασισμένες σε αποδείξεις πρέπει να προστατευθούν από τέτοιες εμπορικές πιέσεις.

Η σημασία της επερχόμενης συνόδου του ΟΗΕ

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2025 θα διεξαχθεί στη Νέα Υόρκη η Τέταρτη Υψηλού Επιπέδου Σύνοδος του ΟΗΕ για την πρόληψη και τον έλεγχο των NCDs και για την προώθηση της ψυχικής υγείας και της ευεξίας. Στόχος είναι να υιοθετηθεί μια Φιλοδοξία Πολιτική Δήλωση με δεσμεύσεις για την επιτάχυνση της παγκόσμιας δράσης και των επενδύσεων σε αυτούς τους τομείς. Η σύνοδος αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τους ηγέτες των χωρών να δεσμευτούν δημόσια και να προωθήσουν πολιτικές που σώζουν ζωές και ενισχύουν την υγεία του πληθυσμού.

Η έκθεση του ΠΟΥ στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα: δεν χρειάζονται τεράστιες δαπάνες για να γίνουν μεγάλες αλλαγές. Με ετήσια επένδυση μόλις 3 δολαρίων ανά άτομο, με πολιτική βούληση και στοχευμένες παρεμβάσεις, είναι δυνατόν να μειωθεί δραστικά η θνησιμότητα από τις μη μεταδοτικές νόσους και να βελτιωθεί η ψυχική υγεία σε όλο τον κόσμο. Οι “Best Buys” του WHO είναι αποδείξεις ότι υπάρχουν αποδοτικές λύσεις, αλλά η εφαρμογή τους απαιτεί συνεργασία κυβέρνησης, κοινωνίας των πολιτών και διεθνών οργανισμών. Η επικείμενη σύνοδος του ΟΗΕ προσφέρει μια κρίσιμη ευκαιρία για να καθοριστεί μια πορεία προς έναν πιο υγιή και βιώσιμο κόσμο.