Το φαινόμενο του bullying δεν επηρεάζει μόνο την ψυχολογία του θύματος αλλά και τη φυσιολογία του εγκεφάλου. Σε μια πρόσφατη συνεργασία στο Πανεπιστήμιο του Turku, οι ερευνητές Birgitta Paranko και Lauri Nummenmaa διερεύνησαν τις άμεσες επιδράσεις του bullying στον εγκέφαλο, μελετώντας τόσο παιδιά ηλικίας 11–14 ετών όσο και ενήλικες.
Η ομάδα χρησιμοποίησε βίντεο πρώτου προσώπου που έδειχναν είτε περιστατικά bullying είτε θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Παρατηρήθηκαν οι νευρικές και προσοχικές αντιδράσεις των συμμετεχόντων, με στόχο να καταγραφεί πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται κοινωνικά στρεσογόνες καταστάσεις.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το bullying ενεργοποιεί άμεσα καταστάσεις συναγερμού, κινητοποιώντας κοινωνικά και συναισθηματικά δίκτυα του εγκεφάλου, καθώς και συστήματα αυτόνομης αντίδρασης στην απειλή. Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν έντονη νευρική και συναισθηματική δραστηριότητα, η οποία ήταν μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις αντιδράσεις τους σε θετικές κοινωνικές καταστάσεις.
Σε μια επιπλέον ομάδα ενηλίκων, οι ερευνητές μέτρησαν την κίνηση των ματιών και τη διαστολή της κόρης κατά την παρακολούθηση των βίντεο. Αυτά τα δεδομένα υποστήριξαν τις προηγούμενες παρατηρήσεις, δείχνοντας ότι η προσοχή και η συγκέντρωση των συμμετεχόντων ήταν έντονα στραμμένες στα περιστατικά bullying. Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι οι νευρικές αυτές αντιδράσεις ήταν στενά συνδεδεμένες με προηγούμενες εμπειρίες των συμμετεχόντων ως θύματα εκφοβισμού.
Ο Nummenmaa εξηγεί: «Καταγράψαμε τα μονοπάτια του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται άμεσα όταν κάποιος υφίσταται bullying και δείξαμε ότι η συνεχιζόμενη κατάσταση συναγερμού μπορεί να είναι επιβλαβής για την ψυχική και σωματική υγεία, λόγω αυξημένης δραστηριότητας του αυτόνομου νευρικού συστήματος».
Η σημασία αυτής της μελέτης είναι πολλαπλή. Πρώτον, δείχνει ότι ο εγκέφαλος δεν παρακολουθεί παθητικά τα περιστατικά bullying, αλλά αντιδρά δυναμικά, προετοιμάζοντας το σώμα για άμεση αντιμετώπιση της απειλής. Δεύτερον, η συνεχής ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος μπορεί να προκαλέσει σωματικές επιπτώσεις, όπως αυξημένη καρδιακή συχνότητα, αίσθημα άγχους και κόπωση. Τέλος, η σύνδεση με προηγούμενες εμπειρίες bullying υπογραμμίζει ότι οι επαναλαμβανόμενες αρνητικές κοινωνικές εμπειρίες ενισχύουν τις νευρικές αντιδράσεις, καθιστώντας τα θύματα πιο ευάλωτα σε μελλοντικά περιστατικά.
Αυτά τα ευρήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την εκπαίδευση, την ψυχολογία και την κοινωνική πολιτική. Η αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τον εκφοβισμό μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης. Ειδικά σε σχολικό περιβάλλον, η έγκαιρη αντιμετώπιση των περιστατικών bullying μπορεί να μειώσει την ψυχολογική επιβάρυνση των παιδιών και να προλάβει μακροχρόνιες συνέπειες στην ψυχική τους υγεία.
Επιπλέον, η μέτρηση των φυσιολογικών αντιδράσεων—όπως η διαστολή της κόρης και η κίνηση των ματιών—μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για ψυχολόγους και εκπαιδευτικούς ώστε να εντοπίζουν παιδιά που υφίστανται ή έχουν βιώσει εκφοβισμό, ακόμα και όταν δεν υπάρχει προφορική καταγγελία.
Συνολικά, η μελέτη δείχνει ότι το bullying είναι περισσότερο από μια απλή κοινωνική δυσκολία. Είναι ένα γεγονός που ενεργοποιεί συγκεκριμένες νευρικές δομές στον εγκέφαλο και προκαλεί άμεσες ψυχολογικές και σωματικές αντιδράσεις. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων προστασίας και υποστήριξης για τα θύματα, μειώνοντας τον αρνητικό αντίκτυπο του bullying στη ζωή τους.
Η επιστημονική αυτή προσέγγιση ανοίγει δρόμους για περαιτέρω έρευνες σχετικά με τις νευροβιολογικές επιπτώσεις του εκφοβισμού και ενισχύει την ανάγκη για ολοκληρωμένες στρατηγικές πρόληψης σε σχολεία και κοινότητες.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!