Μια διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του University College London (UCL) εντόπισε μια πρωτεΐνη-κλειδί που πυροδοτεί τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, μια σοβαρή πάθηση των ματιών που προκαλείται από την υψηλή γλυκόζη στο αίμα και αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες απώλειας όρασης στους ενήλικες παραγωγικής ηλικίας. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Science Translational Medicine, έχει τη δυναμική να αλλάξει ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης της ασθένειας, καθώς μετατοπίζει το επίκεντρο της θεραπείας από τη διαχείριση των προχωρημένων σταδίων, στην πρόληψη της απώλειας όρασης πριν αυτή εκδηλωθεί.
Η πρωτεΐνη LRG1 στο επίκεντρο της ανακάλυψης
Οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι η πρωτεΐνη LRG1 (Leucine-rich α-2-glycoprotein 1) παίζει καθοριστικό ρόλο στα πρώτα στάδια της βλάβης του αμφιβληστροειδούς που προκαλεί ο διαβήτης. Η πρωτεΐνη αυτή προκαλεί στα κύτταρα που περιβάλλουν τα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία του ματιού να συσπώνται υπερβολικά, “στραγγαλίζοντας” τα αγγεία και μειώνοντας την παροχή οξυγόνου στον αμφιβληστροειδή. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για μακροπρόθεσμη επιδείνωση της όρασης.
Η επικεφαλής συγγραφέας, Δρ. Giulia De Rossi από το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας του UCL, τόνισε: «Η ανακάλυψή μας δείχνει ότι η διαβητική οφθαλμοπάθεια ξεκινά πολύ νωρίτερα απ’ όσο πιστεύαμε και ότι η LRG1 αποτελεί βασικό παράγοντα αυτής της πρώιμης βλάβης. Αν μπορέσουμε να στοχεύσουμε αυτή την πρωτεΐνη, θα έχουμε τη δυνατότητα να προστατεύσουμε την όραση πριν επέλθει σοβαρή καταστροφή και να προλάβουμε, αντί να θεραπεύουμε, την τύφλωση εκατομμυρίων ατόμων με διαβήτη».
Από τη θεραπεία στην πρόληψη
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια επηρεάζει άτομα τόσο με διαβήτη τύπου 1 όσο και τύπου 2. Συνήθως, η θεραπευτική παρέμβαση ξεκινά μόνο όταν εμφανιστούν συμπτώματα, όπως θολή ή παραμορφωμένη όραση, στάδιο στο οποίο η ζημιά είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμη.
Οι τρέχουσες θεραπείες στοχεύουν κυρίως μια άλλη πρωτεΐνη, την VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor), η οποία εμπλέκεται στη δημιουργία παθολογικών αγγείων στο μάτι. Ωστόσο, αυτές οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές μόνο για περίπου το 50% των ασθενών και σπάνια αναστρέφουν την υπάρχουσα βλάβη.
Η νέα μελέτη έδειξε ότι η LRG1 δρα πολύ νωρίτερα από την VEGF, καθιστώντας την έναν ελκυστικό νέο θεραπευτικό στόχο. Εάν επιβεβαιωθεί στους ανθρώπους, μια θεραπεία που θα αναστέλλει τη δράση της LRG1 θα μπορούσε να προλαμβάνει την έναρξη της νόσου και να εμποδίζει την εξέλιξή της προτού επηρεαστεί η όραση.
Ελπίδα για εκατομμύρια διαβητικούς
Η Δρ. Faye Riley από τον οργανισμό Diabetes UK σχολίασε: «Σχεδόν το ένα τρίτο των ενηλίκων με διαβήτη παρουσιάζουν σημάδια αμφιβληστροειδοπάθειας, και πρόκειται για μία από τις πιο τρομακτικές επιπλοκές της νόσου. Η ταυτοποίηση της πρωταρχικής αιτίας της βλάβης και η δημιουργία νέας θεραπευτικής οδού δίνει τεράστια ελπίδα για τη διατήρηση της όρασης σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως».
Προοπτική για νέα φάρμακα
Η ερευνητική ομάδα του UCL έχει ήδη αναπτύξει ένα φάρμακο που στοχεύει την LRG1, το οποίο έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε προκλινικές μελέτες. Το φάρμακο αυτό αναμένεται να περάσει σύντομα στη φάση των κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους.
Ο Καθηγητής John Greenwood, ειδικός στη βιολογία της LRG1, σημείωσε: «Η ανακάλυψη ότι η LRG1 είναι ένας πρώιμος παράγοντας που πυροδοτεί τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι εξαιρετικά ενθαρρυντική. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η θεραπευτική στόχευση αυτής της πρωτεΐνης έχει πραγματικές κλινικές προοπτικές».
Παράλληλα, ο Καθηγητής Εm. Stephen Moss από το UCL πρόσθεσε: «Το ενθαρρυντικό είναι πως διαθέτουμε ήδη ένα θεραπευτικό μόριο έτοιμο για δοκιμή. Αυτό μπορεί να προσφέρει μια αποτελεσματική νέα επιλογή, ειδικά για ασθενείς στα πρώτα στάδια της νόσου που δεν ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες».
Μια νέα εποχή για την πρόληψη της τύφλωσης
Η έρευνα αυτή σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς μια νέα εποχή προληπτικής οφθαλμολογίας, όπου η έγκαιρη διάγνωση και η στοχευμένη μοριακή θεραπεία μπορούν να προλάβουν την τύφλωση πριν εμφανιστούν συμπτώματα.
Καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν να αποκαλύπτουν τα μονοπάτια μέσω των οποίων η LRG1 προκαλεί τις πρώτες αλλοιώσεις στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, ανοίγει ο δρόμος για καινοτόμες θεραπείες που θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τη διαχείριση του διαβήτη και των επιπλοκών του.
Η πρωτεΐνη LRG1 φαίνεται να αποτελεί τον πρώτο κρίκο στην αλυσίδα που οδηγεί στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Η έγκαιρη παρέμβαση σε αυτό το στάδιο ίσως αποτελέσει, στο άμεσο μέλλον, το κλειδί για τη διατήρηση της όρασης σε εκατομμύρια ανθρώπους με διαβήτη παγκοσμίως.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!