Πλεόνασμα 2 δισ. στα ταμεία, αλλά συντάξεις πείνας – Το διπλό πρόσωπο του ασφαλιστικού συστήματος

Ασφαλιστικά ταμεία με πλεόνασμα άνω των δύο δισ. ευρώ, αλλά και συνταξιούχους που αγωνίζονται να επιβιώσουν, αποτελούν το παράδοξο του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος. Σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026 και την έκθεση «Ήλιος» του περασμένου Αυγούστου, η εικόνα είναι διπλή: οικονομική ευρωστία των ταμείων από τη μία και συντάξεις φτώχειας από την άλλη.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) θα είναι πλεονασματικοί κατά 2,025 δισ. ευρώ το 2026, ενώ για το 2025 το πλεόνασμα αναμένεται να φθάσει τα 2,087 δισ. ευρώ.

Η μεταβολή

Όπως αναφέρεται, στους ΟΚΑ περιλαμβάνονται τα ασφαλιστικά ταμεία, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ).

Τα έσοδα των ΟΚΑ αναμένεται να φτάσουν τα 55,595 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,304 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2025. Η αύξηση αυτή οφείλεται:

• Στην άνοδο των μισθών και της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα.

• Στην αύξηση του κατώτατου μισθού.

• Στην εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας.

• Στις μισθολογικές αυξήσεις στον δημόσιο τομέα.

Οι δαπάνες των ΟΚΑ

Οι δαπάνες των ΟΚΑ προβλέπονται επίσης αυξημένες κατά 1,366 δισ. ευρώ, φτάνοντας τα 53,569 δισ. ευρώ.

Η μεταβολή αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των κοινωνικών παροχών κατά 1,358 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει την ενίσχυση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,331 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή προκύπτει από:

• Τις αυξήσεις των συντάξεων.

• Τον μη συμψηφισμό του 50% της αύξησης με την προσωπική διαφορά.

• Την επιτάχυνση απονομής νέων συντάξεων.

Επιπλέον, η δαπάνη για επικουρικές συντάξεις αναμένεται να αυξηθεί, καθώς το 2026 θα εντατικοποιηθούν οι εκκαθαρίσεις διαδοχικής ασφάλισης και θα καταβληθούν τα αναδρομικά ποσά στους δικαιούχους.

Οι αποδοχές των συνταξιούχων

Παρά τις αυξήσεις, οι συντάξεις παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλές. Μόνο τέσσερις στις δέκα ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ, με τη μέση κύρια σύνταξη να ανέρχεται στα 844 ευρώ και την επικουρική στα 196 ευρώ.

Η έκθεση «Ήλιος» δείχνει ότι οι περισσότεροι συνταξιούχοι είναι 66 έως 75 ετών, κυρίως άνδρες, και κατοικούν στην Αττική ή την Κεντρική Μακεδονία. Οι περισσότερες κύριες συντάξεις κυμαίνονται μεταξύ 500 και 1.000 ευρώ.

Ηλικιακή κατανομή

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση:

• Το 25,96% των συνταξιούχων είναι άνω των 81 ετών.

• Το 36,01% μεταξύ 71 και 80 ετών.

• Το 35,04% μεταξύ 51 και 70 ετών.

• Μόλις 1,4% είναι κάτω των 25 ετών.

Οι 61-70 ετών λαμβάνουν τα υψηλότερα ποσά σύνταξης. Οι άνδρες συνταξιούχοι συγκεντρώνονται κυρίως στις ηλικίες 71-75 ετών (20,33%), ενώ οι γυναίκες στην ίδια κατηγορία φτάνουν το 17,65%.

Γεωγραφική κατανομή

Ο μεγαλύτερος αριθμός συντάξεων καταβάλλεται στην Αττική (1.731.025) και στην Κεντρική Μακεδονία (754.010). Ακολουθούν η Θεσσαλία (307.789) και η Δυτική Ελλάδα (263.666).

Το υψηλότερο μέσο εισόδημα από συντάξεις, ύψους 1.132,57 ευρώ μεικτά, λαμβάνουν 281.882 συνταξιούχοι (11,2%) ηλικίας 61-65 ετών, ενώ ακολουθούν οι 461.204 συνταξιούχοι 66-70 ετών με 1.103,66 ευρώ.
Συνολικά, το μέσο εισόδημα από συντάξεις διαμορφώνεται στα 1.014,80 ευρώ.

Τα έσοδα των Ταμείων

Τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων από κεφαλαιακές μεταβιβάσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 89 εκατ. ευρώ. Η μεταβολή αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των μεταβιβάσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος και την κάλυψη των παροχών κύριας σύνταξης.