Πατρική αυτοεκτίμηση: Ποιος ο ρόλος της στην εγκυμοσύνη

Μια πρόσφατη έρευνα από την University of California – Merced εξέτασε τη σχέση ανάμεσα στην αυτοεκτίμηση και την ψυχολογική ανθεκτικότητα των συζύγων και τη διάρκεια της κύησης των συντρόφων τους. Τα ευρήματα δείχνουν πως όταν οι άνδρες δήλωναν υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης, αισιοδοξίας και κοινωνικής υποστήριξης, οι έγκυες γυναίκες εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονής και μόνιμα μεγαλύτερη διάρκεια εγκυμοσύνης.

Η μελέτη περιέλαβε 217 ζευγάρια — άνδρες και γυναίκες — που συμμετείχαν σε κοινό πρόγραμμα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες παρείχαν δείγματα αίματος κατά τη διάρκεια της κύησης για να μετρηθεί η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), ένας δείκτης συστηματικής φλεγμονής που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Ταυτόχρονα, και οι άνδρες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια που αξιολόγησαν χαρακτηριστικά όπως η αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία και η θεώρηση της κοινωνικής υποστήριξης.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σε ζευγάρια που ήταν παντρεμένα, υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης του άνδρα συσχετίζονταν με χαμηλότερη CRP στις έγκυες και με μεγαλύτερη διάρκεια κύησης. Συγκεκριμένα, οι έγκυες με άνδρες υψηλότερης αυτοεκτίμησης έφεραν τα μωρά τους πιο κοντά στο πλήρες term των 37 εβδομάδων, σε σύγκριση με τις γυναίκες των οποίων οι σύζυγοι είχαν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση. Αντίθετα, σε ζευγάρια μη παντρεμένα ή που διαβιούσαν χωρίς νομική σύναψη, δεν παρατηρήθηκε η ίδια συσχέτιση.

Πώς η αυτοεκτίμηση του άνδρα μπορεί να επηρεάζει τη διάρκεια της κύησης

Η έρευνα δεν αποδεικνύει αιτιώδη σχέση — δηλαδή δεν συμφωνεί ότι η αυξημένη αυτοεκτίμηση του άνδρα προκάλεσε τη μείωση των επεισοδίων πρόωρου τοκετού — όμως υποστηρίζει την άποψη ότι οι ψυχολογικοί και κοινωνικοί πόροι του πατέρα μπορούν να έχουν «αόρατες» αλλά σημαντικές βιολογικές επιδράσεις στην έγκυο σύντροφό του.

Οι θεωρούμενοι μηχανισμοί είναι:

• Η αυτοεκτίμηση και η αισιοδοξία οδηγούν σε πιο θετική, υποστηρικτική συμπεριφορά του άνδρα προς τη σύντροφό του — όπως επικοινωνία, συναισθηματική υποστήριξη, μείωση άγχους και πιθανώς ανάληψη ευθυνών στο σπίτι.

• Η μειωμένη φλεγμονή στις έγκυες μπορεί να αποδοθεί σε χαμηλότερα επίπεδα άγχους και βιολογικού στρες — συνθήκες που ευνοούν τη μακρύτερη και ασφαλέστερη κύηση.

• Η δέσμευση και η κοινωνική σταθερότητα που συχνά συνοδεύουν τον γάμο μπορεί να ενισχύουν το περιβάλλον όπου η έγκυος αισθάνεται πιο ασφαλής και λιγότερο εκτεθειμένη σε στρεσογόνους παράγοντες.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη

Αυτά τα ευρήματα έχουν ενδιαφέρουσες πρακτικές συνέπειες για ζευγάρια και επαγγελματίες υγείας. Ενώ η εστίαση στη φροντίδα της εγκύου παραμένει κύρια, η έρευνα υπενθυμίζει ότι η ψυχολογική κατάσταση και η κοινωνική υποστήριξη του συντρόφου μπορεί να επηρεάζουν ουσιαστικά την έκβαση της κύησης.

Για τον μέλλοντα πατέρα σημαίνει ότι:

• Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της κοινωνικής συμμετοχής μπορεί να έχει άμεσο όφελος για την υγεία της συντρόφου του και του εμβρύου.

• Η συμμετοχή στο πλάνο της εγκυμοσύνης, η έρευνα για τις ανάγκες της, και η ανάληψη ενεργού ρόλου μπορούν να ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας της γυναίκας.

• Αν υπάρχει έντονο άγχος, δυσκολίες ή έλλειψη υποστήριξης, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας ή συμβουλευτικής μπορεί να είναι κρίσιμη.

Για τις επαγγελματικές ομάδες υγείας, τα συμπεράσματα μπορούν να σημαίνουν:

• Η αξιολόγηση των ψυχολογικών πόρων και της κοινωνικής υποστήριξης του πατέρα να ενταχθεί ως μέρος της προγεννητικής φροντίδας.

• Η διερεύνηση τρόπων ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης και της συμμετοχής των ανδρών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

• Η απομάκρυνση της αντίληψης ότι η κύηση αφορά μόνο τη γυναίκα — αντίθετα, το οικογενειακό περιβάλλον έχει σημαντικό ρόλο.

Περιορισμοί και προοπτικές

Η μελέτη εξετάζει μόνο παντρεμένα ζευγάρια, πράγμα που σημαίνει ότι τα ευρήματα δεν αναφέρονται με τον ίδιο τρόπο σε ζευγάρια που δεν είναι παντρεμένα ή έχουν διαφορετικές μορφές οικογενειακής δομής. Επιπλέον, η χρήση του δείκτη CRP ως μοναδικός βιολογικός δείκτης δεν καλύπτει όλους τους ενδεχόμενους μηχανισμούς επιρροής. Τέλος, η χρονική διάρκεια της παρακολούθησης είναι έξι μήνες μετά την αποκατάσταση ρυθμού — κάτι που σημαίνει ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθούν οι αιτιώδεις σχέσεις και να εξεταστεί αν τα ίδια αποτελέσματα ισχύουν σε μεγαλύτερους πληθυσμούς και σε πιο ποικιλόμορφα οικογενειακά πλαίσια.

Η έρευνα αυτή αναδεικνύει έναν λιγότερο εξετασμένο αλλά κρίσιμο παράγοντα της υγείας της κύησης: τον ψυχολογικό και κοινωνικό πόρο του πατέρα. Η αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία και η κοινωνική υποστήριξη που διαθέτει ένας άνδρας μπορούν να επηρεάσουν — μέσω της έγκυου συντρόφου του — τη φλεγμονή, τη διάρκεια της κύησης και ενδεχομένως την υγεία του νεογνού.

Στην πράξη, η υγεία της κύησης δεν είναι μόνο ιατρικό ζήτημα της μητέρας· αφορά την οικογένεια στο σύνολό της. Η ενδυνάμωση του άνδρα, η ενεργή συμμετοχή του στο ταξίδι της εγκυμοσύνης και η δημιουργία υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος μπορεί να συμβάλλουν καταλυτικά στη μείωση του κινδύνου πρόωρου τοκετού — και στην καλύτερη αρχή για το νεογνό.