Μια πρωτοποριακή έρευνα από το Broad Institute και το Mass General Brigham αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη νόσο Πάρκινσον, προσφέροντας ελπίδα για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η διαβίωση σε περιβάλλον με χαμηλό οξυγόνο –παρόμοιο με αυτό που υπάρχει στη βάση του Έβερεστ– μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο και να επαναφέρει την κινητικότητα σε ποντίκια με συμπτώματα Πάρκινσον.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience, δείχνει ότι η δυσλειτουργία των κυττάρων στον εγκέφαλο των ασθενών με Πάρκινσον οδηγεί σε υπερσυσσώρευση μορίων οξυγόνου, τα οποία επιταχύνουν τον εκφυλισμό των νευρώνων. Η μείωση της πρόσληψης οξυγόνου μπορεί, σύμφωνα με τους ερευνητές, να επιβραδύνει ή ακόμα και να αντιστρέψει αυτή την εκφυλιστική διαδικασία.
«Παράθυρο αποκατάστασης» για τους νευρώνες
Ο συν-επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Vamsi Mootha, από τη Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και το Massachusetts General Hospital, εξηγεί: «Το γεγονός ότι παρατηρήσαμε ακόμα και αναστροφή της βλάβης στους νευρώνες είναι ενθαρρυντικό. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα παράθυρο κατά το οποίο οι νευρώνες δεν έχουν πεθάνει ακόμη και μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη λειτουργία τους, αν παρέμβουμε εγκαίρως». Ο συν-επικεφαλής καθηγητής Fumito Ichinose, ειδικός στην αναισθησιολογία, προσθέτει: «Τα αποτελέσματα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για μια εντελώς νέα προσέγγιση στη θεραπεία της νόσου Πάρκινσον».
Ποντίκια σε «ατμόσφαιρα Έβερεστ»
Για τη μελέτη, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν πειραματικά μοντέλα Πάρκινσον σε ποντίκια, τα οποία δέχτηκαν ενέσεις με συσσωματώματα πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνης – των πρωτεϊνών που ευθύνονται για τον σχηματισμό των χαρακτηριστικών «συμπλεγμάτων Lewy» στη νόσο. Τα ποντίκια χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία ανέπνεε φυσιολογικό αέρα (21% οξυγόνο), ενώ η άλλη ζούσε σε θάλαμο με μόλις 11% οξυγόνο – επίπεδα που συναντώνται σε μεγάλα υψόμετρα (περίπου 4.800 μέτρα).
Μετά από τρεις μήνες, τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: τα ποντίκια με χαμηλό οξυγόνο δεν παρουσίασαν καμία απώλεια νευρώνων ή κινητικά προβλήματα, παρότι είχαν σχηματίσει συμπλέγματα Lewy. Αυτό δείχνει ότι το χαμηλό οξυγόνο δεν εμπόδισε τον σχηματισμό αυτών των συμπλεγμάτων, αλλά προστάτευσε τους νευρώνες από τις βλαβερές επιπτώσεις τους.
Ανατροπή ακόμα και όταν η νόσος έχει ξεκινήσει
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι ακόμη και όταν η υποξία εφαρμόστηκε έξι εβδομάδες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, τα ποντίκια εμφάνισαν αξιοσημείωτη βελτίωση: οι κινητικές δεξιότητες επανήλθαν, οι συμπεριφορές άγχους μειώθηκαν και η νευρωνική απώλεια σταμάτησε.
Γιατί βοηθά η έλλειψη οξυγόνου;
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι ο εγκέφαλος των ποντικιών με Πάρκινσον περιείχε υπερβολικά επίπεδα οξυγόνου σε ορισμένες περιοχές, γεγονός που αποδίδεται σε δυσλειτουργικά μιτοχόνδρια. Τα κατεστραμμένα μιτοχόνδρια δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το οξυγόνο αποτελεσματικά, με αποτέλεσμα την επικίνδυνη συσσώρευσή του. «Το υπερβολικό οξυγόνο στον εγκέφαλο είναι τοξικό», εξηγεί ο Mootha.
«Μειώνοντας την πρόσληψη οξυγόνου, κόβουμε την παροχή “καυσίμου” για αυτή τη βλάβη».
Από την υποξία… στο χάπι
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η αυθαίρετη εισπνοή χαμηλού οξυγόνου –ειδικά διακεκομμένα ή χωρίς ιατρική επίβλεψη– μπορεί να είναι επικίνδυνη και να επιδεινώσει τη νόσο. Ωστόσο, βασισμένοι σε αυτά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, εργάζονται πλέον στην ανάπτυξη φαρμάκων που μιμούνται τις επιδράσεις της υποξίας – μια στρατηγική που ονομάζουν «υποξία σε χάπι».
Η ίδια προσέγγιση έχει ήδη δείξει θετικά αποτελέσματα σε μοντέλα άλλων ασθενειών, όπως το σύνδρομο Leigh, η αταξία Friedreich και η επιταχυνόμενη γήρανση. «Ίσως να μην είναι η λύση για κάθε είδος νευροεκφυλισμού», σημειώνει ο Mootha, «αλλά είναι μια ισχυρή ιδέα που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε αυτές τις ασθένειες».
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!