Παιδικό άσθμα: Νέοι φλεγμονώδεις μηχανισμοί εξηγούν τις εξάρσεις

Μια πρόσφατη πολυκεντρική κλινική μελέτη αποκάλυψε νέες φλεγμονώδεις οδούς που συμβάλλουν στις εξάρσεις του παιδικού άσθματος, ακόμη και όταν εφαρμόζονται στοχευμένες θεραπείες. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Pediatrics, ενισχύουν την ανάγκη για εξατομικευμένες παρεμβάσεις στη θεραπεία των παιδιών με άσθμα.

Τι είναι το ηωσινοφιλικό άσθμα;

Το ηωσινοφιλικό παιδικό άσθμα είναι μια μορφή άσθματος που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα ηωσινοφίλων —λευκών αιμοσφαιρίων που εμπλέκονται στην άμυνα του οργανισμού. Αντί όμως να προστατεύουν, τα ηωσινόφιλα συγκεντρώνονται στους πνεύμονες και τις αεροφόρους οδούς, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και βλάβη στο αναπνευστικό σύστημα. Η φλεγμονή αυτή ενεργοποιείται από τη λεγόμενη Τύπου 2 (T2) ανοσολογική απόκριση, η οποία περιλαμβάνει κυτοκίνες που ενισχύουν την παραγωγή και ενεργοποίηση των ηωσινοφίλων. Οι σύγχρονες θεραπείες που στοχεύουν αυτή την οδό, όπως το βιολογικό φάρμακο mepolizumab, μειώνουν τα ηωσινόφιλα και αποτρέπουν εξάρσεις.

Όμως οι εξάρσεις συνεχίζονται… Γιατί;

Παρά την επιτυχημένη μείωση της T2 φλεγμονής, πολλά παιδιά εξακολουθούν να εμφανίζουν εξάρσεις άσθματος. Αυτό δείχνει πως και άλλοι μηχανισμοί φλεγμονής εμπλέκονται στην πορεία της νόσου. Ο Δρ. Rajesh Kumar, επικεφαλής του Τμήματος Αλλεργιολογίας και Ανοσολογίας στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο Ann & Robert H. Lurie του Σικάγο, εξηγεί: «Η προηγούμενη μελέτη μάς άφησε με ερωτήματα: γιατί κάποια παιδιά συνεχίζουν να παθαίνουν εξάρσεις, ακόμα κι όταν απομακρύνουμε την αλλεργική φλεγμονή μέσω βιολογικής θεραπείας;»

Τρεις φλεγμονώδεις οδοί που “σαμποτάρουν” τη θεραπεία

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από παιδιά με ηωσινοφιλικό άσθμα που ζούσαν σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος σε εννέα πόλεις των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια ενός έτους, συγκρίθηκε η δράση του mepolizumab με placebo. Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν ανάλυση RNA σε ρινικά επιχρίσματα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια 176 επεισοδίων οξείας αναπνευστικής νόσου. Αποκαλύφθηκαν τρεις διαφορετικές φλεγμονώδεις αποκρίσεις:

1. Επιθηλιακή φλεγμονή – Ενισχυμένη σε όλα τα παιδιά που έλαβαν mepolizumab, ανεξάρτητα από το αν υπήρχε λοίμωξη από ιό.

2. Φλεγμονή από μακροφάγα – Συνδέθηκε ειδικά με ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού.

3. Υπερέκκριση βλέννας και κυτταρικό στρες – Παρατηρήθηκε τόσο στην ομάδα θεραπείας όσο και στην ομάδα placebo κατά τη διάρκεια εξάρσεων.

Ο Δρ. Kumar επισημαίνει: «Τα παιδιά που είχαν εξάρσεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας είχαν μειωμένη αλλεργική φλεγμονή, αλλά παρουσίαζαν ενεργοποίηση επιθηλιακών οδών που φαίνεται να ευθύνονται για την επιμονή της φλεγμονής.»

Πολυπλοκότητα και ανάγκη για εξατομίκευση

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα του παιδικού άσθματος. Οι εξάρσεις φαίνεται να προκαλούνται από διαφορετικές οδούς, ανάλογα με την παρουσία ιογενούς λοίμωξης ή την προηγούμενη θεραπεία. Δεν υπάρχει μία ενιαία αιτία – και άρα, καμία «μαγική» θεραπεία. Ο Δρ. Kumar τονίζει: «Οι φλεγμονώδεις αποκρίσεις διαφέρουν μεταξύ των ασθενών. Πρέπει να γνωρίζουμε ποιο είδος φλεγμονής οδηγεί τις εξάρσεις για να προσφέρουμε στοχευμένες θεραπείες.»

Το μέλλον: Ιατρική ακριβείας για το άσθμα

Η νέα αυτή κατανόηση μπορεί να οδηγήσει σε εξατομικευμένες παρεμβάσεις, ιδιαίτερα για παιδιά που ζουν σε αστικές περιοχές με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από το παιδικό άσθμα. Καθώς το ηωσινοφιλικό άσθμα επηρεάζει δυσανάλογα παιδιά σε κοινωνικά ευάλωτα περιβάλλοντα, η ταυτοποίηση των μηχανισμών εξάρσεων μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση της νόσου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Η μελέτη προσφέρει μια νέα οπτική στην κατανόηση των εξάρσεων άσθματος σε παιδιά. Αντί να βασιζόμαστε μόνο σε θεραπείες που καταστέλλουν την T2 φλεγμονή, πρέπει να εξετάσουμε και άλλες φλεγμονώδεις οδούς. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για νέες στρατηγικές θεραπείας, με γνώμονα την ιατρική ακριβείας. «Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών είναι το πρώτο βήμα για θεραπείες που θα στοχεύουν πιο αποτελεσματικά την πραγματική αιτία των εξάρσεων», καταλήγει ο Δρ. Kumar.