Παχυσαρκία: Σχεδόν το 70% των ενηλίκων στις ΗΠΑ πληροί το νέο επιστημονικό ορισμό

Μια νέα επιστημονική ανάλυση αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ορίζεται η παχυσαρκία, προκαλώντας ανησυχία για την υγεία του αμερικανικού πληθυσμού. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη ερευνητών του Mass General Brigham, σχεδόν 7 στους 10 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούνται πλέον ότι έχουν παχυσαρκία, βάσει ενός νέου ορισμού που δημοσιεύθηκε φέτος από την Lancet Diabetes and Endocrinology Commission.

Από το 40% στο 70% – μια νέα εικόνα για την παχυσαρκία

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 300.000 συμμετέχοντες στο ερευνητικό πρόγραμμα All of Us του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ. Με βάση τον παραδοσιακό ορισμό της παχυσαρκίας, που χρησιμοποιεί τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή BMI), η επικράτηση της παχυσαρκίας ήταν περίπου 42,9%. Όμως, όταν εφαρμόστηκαν τα νέα, εκτεταμένα κριτήρια, το ποσοστό εκτοξεύθηκε στο 68,6%.

Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην προσθήκη ατόμων που έχουν φυσιολογικό ΔΜΣ αλλά αυξημένο σωματικό λίπος στην κοιλιακή περιοχή, κατηγορία που οι ερευνητές αποκαλούν «ανθρωπομετρική μόνο παχυσαρκία» (anthropometric-only obesity).

Ένας νέος τρόπος μέτρησης του σωματικού λίπους

Ο παραδοσιακός ΔΜΣ βασίζεται αποκλειστικά στο βάρος και το ύψος, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη κατανομή του λίπους στο σώμα. Ωστόσο, η νέα προσέγγιση συνδυάζει τον ΔΜΣ με ανθρωπομετρικές μετρήσεις, όπως:

• περίμετρο μέσης,

• αναλογία μέσης προς ύψος, και

• αναλογία μέσης προς γοφούς.

Με βάση αυτά τα κριτήρια:

• Ένα άτομο θεωρείται ότι έχει παχυσαρκία τύπου “BMI-plus” αν έχει υψηλό ΔΜΣ και τουλάχιστον μία αυξημένη ανθρωπομετρική μέτρηση.

• Αντίθετα, ένα άτομο με φυσιολογικό ΔΜΣ αλλά τουλάχιστον δύο αυξημένες ανθρωπομετρικές τιμές ταξινομείται ως «anthropometric-only obesity».

Ο νέος ορισμός εισάγει επίσης τη διάκριση μεταξύ προκλινικής και κλινικής παχυσαρκίας, με τη δεύτερη να χαρακτηρίζεται από σωματική δυσλειτουργία ή βλάβη οργάνων που σχετίζεται με την υπερβολική λιπώδη μάζα.

Η επιστημονική και κοινωνική σημασία των νέων δεδομένων

«Πιστεύαμε ήδη ότι αντιμετωπίζουμε μια επιδημία παχυσαρκίας, αλλά τα νέα δεδομένα είναι πραγματικά συγκλονιστικά», δήλωσε η Δρ. Lindsay Fourman, ενδοκρινολόγος στη Μονάδα Μεταβολισμού του Mass General Brigham. «Αν σχεδόν το 70% του ενήλικου πληθυσμού έχει υπερβολικό λίπος, πρέπει να επανεξετάσουμε ποια θεραπευτικά μέτρα είναι προτεραιότητα».

Η μελέτη αποκάλυψε ότι η παχυσαρκία αυξάνεται με την ηλικία, επηρεάζοντας σχεδόν 8 στους 10 ενήλικες άνω των 70 ετών. Επιπλέον, τα ποσοστά ποικίλλουν ανάλογα με το φύλο και την εθνικότητα, με ορισμένες ομάδες να εμφανίζουν μεγαλύτερη τάση για συσσώρευση κοιλιακού λίπους.

Αυξημένος κίνδυνος ασθενειών για όσους δεν θεωρούνταν παχύσαρκοι

Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα είναι ότι τα άτομα που ταξινομήθηκαν ως «anthropometric-only obesity» — δηλαδή με φυσιολογικό ΔΜΣ αλλά αυξημένο κοιλιακό λίπος — είχαν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης:

• σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2,

• καρδιαγγειακών νοσημάτων, και

• πρόωρης θνησιμότητας.

Περίπου το 50% όσων πληρούσαν τα νέα κριτήρια παρουσίαζαν κλινική παχυσαρκία, με συμπτώματα ή δυσλειτουργίες οργάνων που σχετίζονται με το υπερβολικό λίπος. Αυτό σημαίνει ότι η νέα κατηγορία εντοπίζει ομάδες πληθυσμού με πραγματικούς κινδύνους υγείας, οι οποίοι ως τώρα περνούσαν απαρατήρητοι.

Η αναγνώριση του ρόλου της κατανομής λίπους

Ο Δρ. Steven Grinspoon, επικεφαλής της Μονάδας Μεταβολισμού του ίδιου νοσοκομείου και ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, τόνισε: «Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι ο ΔΜΣ έχει περιορισμούς, επειδή δεν λαμβάνει υπόψη πού συσσωρεύεται το λίπος. Το γεγονός ότι βλέπουμε αυξημένο καρδιαγγειακό και μεταβολικό κίνδυνο σε άτομα με φυσιολογικό βάρος αλλά αυξημένη κοιλιακή παχυσαρκία, ανοίγει νέα ερωτήματα για το ποιες θεραπείες πρέπει να χρησιμοποιούμε».

Ευρεία υποστήριξη από επιστημονικούς φορείς

Περισσότεροι από 76 οργανισμοί υγείας, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) και της The Obesity Society, έχουν εγκρίνει τις νέες οδηγίες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πιο ακριβή αξιολόγηση του σωματικού λίπους και των επιπτώσεών του.

Προς ένα νέο μοντέλο πρόληψης και θεραπείας

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να κατανοηθούν οι αιτίες και οι βέλτιστες θεραπείες για την ανθρωπομετρική παχυσαρκία. Η ομάδα του Mass General Brigham έχει ήδη αναπτύξει θεραπευτικές παρεμβάσεις που μειώνουν την περίμετρο μέσης και σχεδιάζει νέες κλινικές δοκιμές για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητά τους σε αυτή τη νέα πληθυσμιακή ομάδα.

Όπως τονίζει η Δρ. Fourman, «η σύσταση του σώματος έχει σημασία — δεν είναι μόνο τα κιλά στη ζυγαριά. Ακόμα και άτομα με φυσιολογικό βάρος αλλά αυξημένο κοιλιακό λίπος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές ασθένειες. Πρέπει να εστιάσουμε στην υγιή κατανομή του λίπους, όχι απλώς στον αριθμό του ΔΜΣ».