Η μείωση της μητρικής θνησιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της δημόσιας υγείας τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μια νέα ανάλυση που δημοσιεύτηκε από τη World Health Organization (ΠΟΥ) σε συνεργασία με το πρόγραμμα Human Reproduction Programme (HRP), η ενσωμάτωση των υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού με τη μαιευτική φροντίδα αποδεικνύεται αποφασιστική προκειμένου να διατηρηθεί και να επιταχυνθεί η πρόοδος.
Η μελέτη εξετάζει δεδομένα από 195 χώρες και εδάφη για την περίοδο 2000-2023 και αποκαλύπτει πως η παγκόσμια μητρική θνησιμότητα μειώθηκε κατά 41 %. Από αυτή τη μείωση, το 61,2 % οφείλεται στην βελτίωση των μαιευτικών υπηρεσιών, ενώ το 38,8 % αποδίδεται στη μείωση της γονιμότητας. Επιπλέον, η χρήση αντισυλληπτικών έσωσε εκτιμώμενα 77 400 ζωές μητέρων το 2023, αποδεικνύοντας ότι ο οικογενειακός προγραμματισμός δεν είναι απλά ζήτημα επιλογής, αλλά ζήτημα ζωής.
Η σημασία της συνδυαστικής προσέγγισης
Η καινοτομία της ανάλυσης έγκειται στο ότι διαχωρίζει ξεκάθαρα την συμβολή των μαιευτικών υπηρεσιών από εκείνη του οικογενειακού προγραμματισμού. Μέχρι σήμερα, η έμφαση είχε δοθεί κυρίως στη βελτίωση της φροντίδας κατά τον τοκετό, όμως η ενσωμάτωση του προγραμματισμού των γεννήσεων προσφέρει πολλαπλά οφέλη.
Όταν οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το πότε και πόσο συχνά θα τεκνοποιήσουν, αποφεύγονται καταστάσεις υψηλού κινδύνου όπως πρόωροι τοκετοί, πολύ κοντά διαστήματα μεταξύ κυήσεων ή τεκνοποίηση σε πολύ νεαρή ή μεγάλη ηλικία — όλες αυτές οι συνθήκες συνδέονται με σημαντική αύξηση του κινδύνου για τη μητέρα. Η χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων μειώνει τον κίνδυνο επικίνδυνων εκτρώσεων και επιπλοκών που μπορούν να αποβούν μοιραίες.
Προκλήσεις και ανάγκη ενίσχυσης
Παρά την πρόοδο, η πορεία προς το στόχο της μείωσης της μητρικής θνησιμότητας στην αναλογία κάτω από 70 θανάτους ανά 100.000 ζωντανές γεννήσεις έως το 2030 (Στόχος Βιωσιμότητας 3.1) παραμένει δύσκολη. Ιδιαίτερα σε χώρες με χαμηλό εισόδημα, όπου η χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων παραμένει μικρή και οι υπηρεσίες μαιευτικής φροντίδας περιορισμένες, η πρόκληση είναι μεγαλύτερη.
Η ενίσχυση του συστήματος υγείας, η εκπαίδευση επαγγελματιών και η ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων είναι κρίσιμες ενέργειες. Επιπλέον, η διασφάλιση της ισότητας στην πρόσβαση αποτελεί βασική προϋπόθεση — κάθε γυναίκα, σε κάθε γωνιά του κόσμου, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει την οικογένειά της και να λάβει ασφαλή φροντίδα κατά την κύηση και τον τοκετό.
Ο ρόλος της πολιτικής και του συστήματος υγείας
Το μήνυμα προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους παρόχους υπηρεσιών υγείας και τις κοινότητες είναι σαφές: η πρόσβαση σε αντισύλληψη και ποιοτική μαιευτική φροντίδα δεν είναι απλά επιλογές — είναι θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ζωτικές επεμβάσεις για τη διάσωση ζωών. Για να επιτευχθούν αυτά, απαιτείται ολιστικός σχεδιασμός στον τομέα της υγείας: συνδυασμένη προσφορά υπηρεσιών, ενίσχυση υποδομών, συνεχής εκπαίδευση επαγγελματιών, τακτική παρακολούθηση στοιχείων και προσαρμογή των υπηρεσιών στις τοπικές ανάγκες και πολιτισμικά πλαίσια. Επιπρόσθετα, η ενδυνάμωση των γυναικών μέσω της πρόσβασης σε πληροφορίες και επιλογές, συμβάλλει άμεσα στη μείωση των ανισοτήτων.
Προοπτικές για το μέλλον
Με βάση τα ευρήματα της μελέτης, ενσωματώνοντας τον οικογενειακό προγραμματισμό και την μαιευτική φροντίδα αναδεικνύεται ως στρατηγικός άξονας για την επιτάχυνση της προόδου στον τομέα της μητρικής υγείας. Η δύναμη αυτής της κατεύθυνσης έγκειται στην πρόληψη, τη μείωση των κινδύνων πριν από τον τοκετό και στην εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών για τη γυναίκα και το παιδί. Καθώς οι χώρες αναπροσαρμόζουν τα συστήματά τους, η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η χρήση δεδομένων για τον σχεδιασμό παρεμβάσεων και η συμμετοχή των κοινοτήτων μπορούν να δημιουργήσουν ενισχυμένα δίκτυα φροντίδας.
Η μείωση της μητρικής θνησιμότητας δεν είναι αποτέλεσμα μιας μόνο παρέμβασης αλλά του συνδυασμού πολλών: ποιοτικής μαιευτικής φροντίδας, πρόληψης μέσω οικογενειακού προγραμματισμού και συστημικής ενίσχυσης. Η νέα ανάλυση της ΠΟΥ καταγράφει πως αυτή η διπλή προσέγγιση έχει αποδώσει σημαντικά — αλλά ταυτόχρονα υπενθυμίζει πως η δουλειά δεν έχει τελειώσει. Η διεύρυνση της πρόσβασης, η ενίσχυση της ποιότητας της φροντίδας και η ισότητα στην υγεία αποτελούν τη βάση για ένα πιο ασφαλές μέλλον για κάθε μητέρα και παιδί.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!