Η πρόταση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ να «τερματιστεί η λειτουργία του UNAIDS έως το τέλος του 2026» προκάλεσε σοκ σε κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς υγείας. Για ανθρώπους όπως η Γκάννα Ντόβμπαχ, εκτελεστική διευθύντρια του Eurasian Harm Reduction Association, η είδηση ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία.
Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας (EECA) όπου δραστηριοποιείται η Ντόβμπαχ, τα στοιχεία δείχνουν 48% αύξηση των νέων μολύνσεων και 32% αύξηση των θανάτων από AIDS την τελευταία δεκαετία — κυρίως μεταξύ ευάλωτων ομάδων όπως οι εργαζόμενοι στο σεξ, οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες και τα άτομα που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών.
Η ίδια τονίζει πως ο UNAIDS λειτουργούσε ως «διπλωμάτης της δημόσιας υγείας»: συνομιλούσε με κυβερνήσεις σε χώρες όπου η ελευθερία λόγου είναι περιορισμένη, προάσπιζε τα δικαιώματα των ευάλωτων πληθυσμών και συντόνιζε τη διανομή αντιρετροϊκών φαρμάκων από ξένους δωρητές.
«Με το τέλος του UNAIDS, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος οι κυβερνήσεις να αγνοήσουν τις ανάγκες των ανθρώπων που ζουν με HIV», προειδοποιεί η Ντόβμπαχ.
Η μείωση της βοήθειας απειλεί την παγκόσμια απάντηση στον HIV
Η απόφαση να τερματιστεί η δράση του οργανισμού τέσσερα χρόνια νωρίτερα έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία, καθώς έρχεται σε μια περίοδο δραστικών περικοπών της διεθνούς βοήθειας προς τις χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Στο Παγκόσμιο Συνέδριο Υγείας στο Βερολίνο, η εκτελεστική διευθύντρια του UNAIDS, Winnie Byanyima, τόνισε:
«Η ταχεία μείωση της χρηματοδότησης κοστίζει ζωές – ας είμαστε ξεκάθαροι για αυτό».
Η Angeli Achrekar, αναπληρώτρια εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού, χαρακτήρισε την πρόταση UN80 –ένα σχέδιο μεταρρύθμισης του ΟΗΕ για την 80ή επέτειό του– ως «μεγάλο σοκ».
Ο UNAIDS βρίσκεται ήδη σε βαθιά αναδιάρθρωση, με στόχο τη μείωση του προσωπικού από 600 σε 300 άτομα. Παρ’ όλα αυτά, το 2025 συνέβαλε καθοριστικά στο να βοηθήσει κυβερνήσεις και κοινωνίες του Νότου να αντιμετωπίσουν την αιφνίδια απόσυρση της ξένης βοήθειας, παρακολουθώντας ταυτόχρονα τις επιπτώσεις στους πληθυσμούς.
«Το να τερματίσουμε απότομα τον UNAIDS είναι το τελικό χτύπημα στην παγκόσμια απάντηση για το AIDS», προειδοποιεί η Achrekar.
«Με τις περικοπές των ΗΠΑ και άλλων μεγάλων δωρητών, υπάρχει ο κίνδυνος να ξεφύγει ξανά η επιδημία».
Ένας οργανισμός-πηγή δεδομένων και συντονισμού
Ερευνητές σημειώνουν ότι η ικανότητα του UNAIDS να συγκεντρώνει αξιόπιστα, συγκρίσιμα δεδομένα σε πληθυσμιακό επίπεδο είναι ανεκτίμητη.
Μέσα από αυτά προκύπτει πως η Αφρική παραμένει το επίκεντρο του HIV, φιλοξενώντας το 67% των 40,8 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν με τον ιό παγκοσμίως.
Σύμφωνα με τον Kenneth Ngure, πρόεδρο της International AIDS Society,
«Ο UNAIDS κρατά τον καθρέφτη της επιδημίας για να μπορούν όλοι να δουν και να δράσουν».
Η σύγκριση δεδομένων μεταξύ χωρών και περιοχών επιτρέπει στοχευμένες παρεμβάσεις — κάτι που, χωρίς τον οργανισμό, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Οι ειδικοί προειδοποιούν για πισωγύρισμα
Η Nomathemba Chandiwana, γιατρός-ερευνήτρια στο Ίδρυμα Desmond Tutu στη Νότια Αφρική, φοβάται ότι η απουσία του UNAIDS θα δυσκολέψει την προώθηση προγραμμάτων εξάλειψης της μετάδοσης από μητέρα σε παιδί και θα οδηγήσει τις κυβερνήσεις να εντάξουν τον HIV σε ένα γενικό «πακέτο» προβλημάτων υγείας, μειώνοντας έτσι την εστίαση και την αποτελεσματικότητα των δράσεων.
«Στην Western Cape, για παράδειγμα, δεν έχουμε εξειδικευμένη μονάδα πρόληψης HIV όπως σε άλλες επαρχίες», εξηγεί. «Όταν δεν υπάρχει ξεχωριστή προτεραιότητα, η πρόληψη απλώς αποδυναμώνεται».
«Η επιδημία θα περάσει κάτω από την επιφάνεια»
Στην Κεντρική Ασία, η Ντόβμπαχ ανησυχεί ότι χωρίς τον UNAIDS θα είναι αδύνατο να παρακολουθούνται τα δεδομένα για τις πιο ευάλωτες και ποινικοποιημένες ομάδες, όπως οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών.
«Αυτό είναι πολύ ευαίσθητο έργο, που κατέστη εφικτό μόνο χάρη στα δίκτυα εμπιστοσύνης του οργανισμού τα τελευταία 20 χρόνια», λέει.
Χωρίς αυτά, ορισμένες χώρες μπορεί να μοιάσουν περισσότερο με τη Ρωσία, όπου η επιδημία είναι συγκεντρωμένη σε περιθωριοποιημένες κοινότητες, αλλά οι αρχές επιμένουν ότι «είναι πρόβλημα των νέων» που λύνεται με κατασκηνώσεις υγείας.
«Η επιδημία του HIV θα περάσει κάτω από την επιφάνεια», προειδοποιεί η Ντόβμπαχ.
«Μερικές χώρες μπορεί να διακόψουν εντελώς την εθνική απάντηση μέσα σε 1-2 χρόνια, και τότε, σε πέντε χρόνια, θα δούμε νέες εκρήξεις κρουσμάτων — ακόμη και σε γυναίκες, παιδιά και ιατρικές μονάδες».
Πηγή: theguardian.com
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!