Οι λιγούρες μπορεί να προμηνύουν καρκίνο τρεις μήνες νωρίτερα

Οι ιστορίες που συνδέουν το φαγητό με τον καρκίνο πάντα τραβούν την προσοχή. Υπόσχονται μια απλή εξήγηση: ότι ένα τρόφιμο στο πιάτο μας ή μια ξαφνική λιγούρα μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημάδι μιας σοβαρής νόσου. Όμως, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και η επιστήμη γύρω από την όρεξη, τη γεύση και τον καρκίνο δεν χωρά σε εύκολους τίτλους.

Τι δείχνουν οι κλινικές παρατηρήσεις

Πράγματι, αρκετοί ασθενείς με καρκίνο αναφέρουν αλλαγές στη γεύση και την όρεξη. Υπάρχουν παλαιότερες περιγραφές ανθρώπων που παρατήρησαν ότι το τσάι ξαφνικά τους φαινόταν αποκρουστικό ή ότι οι αγαπημένες τους τροφές τους απωθούσαν – άλλοτε πριν διαγνωστούν και άλλοτε μετά την έναρξη θεραπείας. Αυτές οι ιστορίες είναι ενδιαφέρουσες, αλλά δεν αποδεικνύουν ότι μια συγκεκριμένη λιγούρα μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστο διαγνωστικό εργαλείο. Δείχνουν μόνο ότι ο καρκίνος μπορεί να επηρεάσει το πώς τρώμε, όχι ότι ένα μεμονωμένο σύμπτωμα προβλέπει με βεβαιότητα τη νόσο.

Τι λένε οι σύγχρονες μελέτες

Η έρευνα γύρω από τις «αλλαγές στη διατροφική συμπεριφορά» σε καρκινοπαθείς είναι πιο περίπλοκη. Οι μελέτες εξετάζουν ένα ευρύ φάσμα μεταβολών: λιγούρες, αποστροφή σε συγκεκριμένα τρόφιμα, συναισθηματική κατανάλωση ή απώλεια όρεξης λόγω θεραπείας.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτές τις αλλαγές είναι πολλοί:

• Βιολογικοί (φλεγμονή, μεταβολισμός).

• Φυσιολογικοί (αλλαγές στη γεύση και την όσφρηση).

• Ψυχολογικοί (άγχος, διάθεση).

Το κοινό συμπέρασμα; Η όρεξη μπορεί να αλλάξει στο πλαίσιο του καρκίνου, αλλά δεν υπάρχει συγκεκριμένο μοτίβο λιγούρας που να αποτελεί έγκυρο προειδοποιητικό σήμα για υγιή άτομα.

Καθημερινές αιτίες αλλαγής όρεξης

Οι μεταβολές στη γεύση και στις διατροφικές επιθυμίες είναι συνηθισμένες και στην καθημερινότητα. Μπορεί να σχετίζονται με:

• Φάρμακα.

• Εγκυμοσύνη.

• Στρες.

• Διακοπή καπνίσματος.

• Αναιμία.

Μια ξαφνική επιθυμία για ένα τρόφιμο είναι ενδιαφέρουσα, αλλά σπάνια υποδεικνύει μια και μοναδική αιτία. Οι γιατροί δίνουν έμφαση σε συνδυασμούς συμπτωμάτων και στη διάρκεια τους, όχι σε μεμονωμένες αλλαγές.

Η περίπτωση της παγοφαγίας

Υπάρχει, ωστόσο, ένα τεκμηριωμένο παράδειγμα: το συνεχές μάσημα πάγου (παγοφαγία). Αυτή η συνήθεια συχνά συνδέεται με έλλειψη σιδήρου, μια συχνή αλλά συχνά παραμελημένη κατάσταση. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης που μεταφέρει το οξυγόνο στο αίμα. Όταν τα επίπεδά του είναι χαμηλά, τα συμπτώματα είναι συχνά ασαφή: κόπωση, δυσκολία στην άσκηση, δύσπνοια, πονοκέφαλοι.

Η εξέταση αίματος είναι απαραίτητη για τη διάγνωση, καθώς η διατροφή από μόνη της δεν αρκεί πάντα να καλύψει τις ανάγκες. Αυτό το παράδειγμα δείχνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια αποδεδειγμένη ένδειξη και σε αβάσιμους ισχυρισμούς όπως ότι «οι όγκοι προκαλούν λιγούρα για ζάχαρη».

Γιατί τα «μαγικά σημάδια» είναι παραπλανητικά

Οι εντυπωσιακοί τίτλοι που υπόσχονται ότι μια απλή λιγούρα προδίδει τον καρκίνο μπορεί να κάνουν κακό. Δημιουργούν ψευδαίσθηση ασφάλειας ή αδικαιολόγητο πανικό. Το επικίνδυνο είναι ότι οδηγούν ορισμένους σε ακραίες δίαιτες, με στόχο να «πεινάσουν» τον όγκο. Αυτό όμως μπορεί να προκαλέσει απώλεια βάρους, κακή θρέψη και μειωμένη αντοχή στη θεραπεία – με αποτέλεσμα ακριβώς το αντίθετο από το επιθυμητό.

Τι πρέπει να προσέχουμε πραγματικά

Η πιο συνετή προσέγγιση είναι διπλή:

1. Παρατήρηση και μέτρο. Αν εμφανιστούν νέες, επίμονες και ανεξήγητες αλλαγές στη γεύση ή την όρεξη, αξίζει να καταγραφούν και να συζητηθούν με γιατρό. Η παγοφαγία ή η επίμονη κόπωση είναι παραδείγματα όπου χρειάζεται έλεγχος για σιδηροπενία.

2. Εστίαση σε τεκμηριωμένα προειδοποιητικά σημάδια. Ανεξήγητη απώλεια βάρους, ασυνήθιστες αιμορραγίες, αλλαγές στις κενώσεις, δυσκολία στην κατάποση, νέοι ή μεταβαλλόμενοι όγκοι στο σώμα και οι καθιερωμένοι προληπτικοί έλεγχοι είναι πολύ πιο αποτελεσματικοί στο να ανιχνεύσουν τον καρκίνο έγκαιρα.

Η όρεξη και η γεύση αποτελούν ευαίσθητους δείκτες της υγείας μας και δεν πρέπει να αγνοούνται. Όμως δεν αποτελούν «μαγική σφαίρα» για τη διάγνωση του καρκίνου.
Η καλύτερη στρατηγική είναι η ισορροπημένη διατροφή, η παρακολούθηση της συνολικής υγείας, οι τακτικές εξετάσεις και η αναφορά επίμονων συμπτωμάτων στον γιατρό. Οι λιγούρες μπορεί να είναι ενδιαφέρουσες ενδείξεις, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και η αποτελεσματική πρόληψη στηρίζονται σε τεκμηριωμένα μέσα, όχι σε απλοποιημένους τίτλους.