Οδοντικό νήμα: Η νέα, ανώδυνη προσέγγιση για ενίσχυση της ανοσίας

Το καθημερινό καθάρισμα με οδοντικό νήμα είναι βασικό στοιχείο της στοματικής υγιεινής. Όμως, σύντομα μπορεί να εξελιχθεί και σε έναν επαναστατικό τρόπο προστασίας ολόκληρου του οργανισμού, χάρη σε μία καινοτόμα μέθοδο εμβολιασμού που δεν απαιτεί βελόνες και βασίζεται –ποιος να το φανταζόταν– στο οδοντικό νήμα. Μια πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Biomedical Engineering αποκαλύπτει ότι το ειδικά επεξεργασμένο οδοντικό νήμα, όταν εφαρμόζεται κατά μήκος των ούλων, μπορεί να προκαλέσει ισχυρή ανοσολογική απόκριση. Η τεχνική αυτή δοκιμάστηκε αρχικά σε ποντίκια, με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Πώς λειτουργεί το “εμβόλιο-νήμα”

Το μυστικό της επιτυχίας βρίσκεται στη φυσιολογία των ούλων. Η περιοχή ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα είναι ιδιαίτερα διαπερατή και επιτρέπει την εύκολη απορρόφηση μορίων, όπως οι πρωτεΐνες του εμβολίου ή αδρανοποιημένοι ιοί. Οι ερευνητές εκμεταλλεύτηκαν αυτό το χαρακτηριστικό και ανέπτυξαν νήμα “εμποτισμένο” με εμβολιαστικά συστατικά. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, 50 ποντίκια “υποβλήθηκαν” σε καθαρισμό με αυτό το ειδικό νήμα κάθε δύο εβδομάδες για 28 ημέρες. Η διαδικασία ήταν τόσο απαιτητική, που χρειάζονταν δύο ερευνητές για κάθε ζώο: ο ένας συγκρατούσε απαλά το στόμα και ο άλλος φρόντιζε για την “οδοντική περιποίηση”.

Ανοσολογική ασπίδα κατά της γρίπης

Τέσσερις εβδομάδες μετά την τελευταία εφαρμογή, τα ποντίκια εκτέθηκαν σε θανατηφόρο στέλεχος της γρίπης. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: όλα τα ζώα που είχαν “εμβολιαστεί” μέσω του νήματος επιβίωσαν, ενώ όσα δεν είχαν υποβληθεί στη διαδικασία πέθαναν. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι στα “εμβολιασμένα” ποντίκια εντοπίστηκαν αντισώματα όχι μόνο στο σάλιο, αλλά και στα κόπρανα και τον μυελό των οστών, γεγονός που αποδεικνύει συστηματική και μακροχρόνια ανοσολογική απόκριση. Επιπλέον, καταγράφηκε αύξηση των Τ λεμφοκυττάρων –τα κύτταρα-μαχητές του ανοσοποιητικού– στους πνεύμονες και τον σπλήνα των ζώων.

Τι δείχνουν οι πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους

Για να διερευνήσουν αν η τεχνική αυτή είναι εφαρμόσιμη και στον άνθρωπο, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν ένα πείραμα με 27 υγιείς εθελοντές, οι οποίοι κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν οδοντικό νήμα με χρωστική τροφίμων. Το αποτέλεσμα; Σε περίπου 60% των περιπτώσεων, η χρωστική έφτασε αποτελεσματικά στα ούλα – ένδειξη ότι η μέθοδος έχει πιθανότητες επιτυχίας και στον ανθρώπινο οργανισμό.

Γιατί το στόμα είναι ιδανικό “πέρασμα” για εμβόλια

Το στόμα και η ρινική κοιλότητα αποτελούν τις βασικές πύλες εισόδου για πολλούς ιούς, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκαλούν γρίπη, Covid-19 και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Παρά ταύτα, μέχρι σήμερα, η ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων για στοματική ή ρινική χορήγηση παραμένει πρόκληση, εξαιτίας των μηχανισμών άμυνας που διαθέτουν αυτές οι περιοχές. Η χρήση νήματος μπορεί να παρακάμψει αυτά τα εμπόδια, εστιάζοντας σε σημεία του στόματος με αυξημένη απορροφητικότητα και ευαισθησία. Επιπλέον, δεν απαιτεί σύριγγες ή ιατρικό προσωπικό, γεγονός που κάνει την ιδέα ακόμη πιο ελκυστική.

Τα οφέλη μιας εμβολιαστικής επανάστασης χωρίς βελόνες

Η προοπτική ενός εμβολίου μέσω οδοντικού νήματος παρουσιάζει πλειάδα πλεονεκτημάτων:

• Ανώδυνο και φιλικό: Κατάλληλο για ανθρώπους με φοβία στις βελόνες

• Προσιτό και ευέλικτο: Δε χρειάζεται ψύξη ή εξειδικευμένες συνθήκες μεταφοράς

• Εύκολο στην εφαρμογή: Δυνατότητα χρήσης στο σπίτι, ακόμη και μέσω ταχυδρομικής αποστολής

• Ιδανικό για πανδημίες: Μπορεί να συμβάλει στη γρήγορη και μαζική εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού

Οι ερευνητές δηλώνουν αισιόδοξοι ότι η μέθοδος μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική ή ακόμη και εναλλακτική λύση στις παραδοσιακές μορφές εμβολιασμού, ιδιαίτερα σε περιόδους υγειονομικής κρίσης.

Από τη στοματική υγιεινή… στην ανοσολογική άμυνα

Αυτό που ξεκινά ως μια πράξη φροντίδας των δοντιών ίσως αποδειχθεί, στο κοντινό μέλλον, και ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την προστασία από σοβαρές λοιμώξεις. Αν οι επόμενες φάσεις των ερευνών επιβεβαιώσουν τα ευρήματα, η καθημερινή χρήση ενός «εμβολιαστικού νήματος» θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ενισχύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα – απλά, χωρίς πόνο και με το καθημερινό μας χαμόγελο.