Νηστεία: Οι επιστήμονες καταλήγουν σε συναίνεση για την ορολογία της

Ο Δρ. Έρικ Ραβούσιν του Pennington Biomedical Research Center στο Μπατόν Ρουζ ήταν ένας από τους 38 επιστήμονες από πέντε ηπείρους που παρουσίασαν την πρώτη διεθνή συναίνεση σχετικά με την ορολογία σε σχέση με τη νηστεία και τους βασικούς ορισμούς της. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism, αντικατοπτρίζει όχι μόνο την αυξανόμενη δημοτικότητα των δίαιτων που βασίζονται στη νηστεία αλλά και τη σημαντική αύξηση στις επιστημονικές μελέτες που εξετάζουν τις επιδράσεις της νηστείας στην υγεία, στον μεταβολισμό και στη μακροζωία. Μέχρι σήμερα, η ποικιλία των διαφορετικών προσεγγίσεων είχε δημιουργήσει σύγχυση, καθώς οι όροι και οι μέθοδοι εφαρμογής διέφεραν σημαντικά από ερευνητικό κέντρο σε ερευνητικό κέντρο, περιορίζοντας τη δυνατότητα σύγκρισης αποτελεσμάτων και την αξιοπιστία των μελετών.

Η ανάγκη για καθολική ορολογία

Η νηστεία αποτελεί μια πρακτική που εφαρμόζεται τόσο για θρησκευτικούς όσο και για υγειονομικούς λόγους, αλλά μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε διεθνώς αναγνωρισμένο πλαίσιο ορολογίας. Αυτό δημιούργησε εμπόδια στην επικοινωνία μεταξύ επιστημόνων, διαιτολόγων και επαγγελματιών της υγείας. Η ομάδα των 38 επιστημόνων συγκέντρωσε εμπειρογνώμονες σε ιατρική και θρησκευτική νηστεία και εργάστηκε για τη δημιουργία κοινών ορισμών ώστε να παρέχεται ένα αξιόπιστο πλαίσιο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως σε κλινικές και ερευνητικές εφαρμογές.

Η διαδικασία συναίνεσης με τη μέθοδο Delphi

Για την επίτευξη συναίνεσης, η ομάδα χρησιμοποίησε τη μέθοδο Delphi, μια καθιερωμένη τεχνική που βασίζεται σε σειρά ερωτηματολογίων και επαναληπτικές ανατροφοδοτήσεις. Οι επιστήμονες συμμετείχαν σε μία ζωντανή διάσκεψη και πέντε διαδικτυακές έρευνες, προκειμένου να ορίσουν 24 βασικούς όρους σχετικά με τη νηστεία και τις παραλλαγές της. Η μέθοδος Delphi επιτρέπει στους ειδικούς να συγκλίνουν σε συμφωνία ακόμα και σε τομείς όπου υπήρχε προηγουμένως σημαντική διαφοροποίηση απόψεων, προσφέροντας ένα σταθερό πλαίσιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενοποίηση της επιστημονικής γλώσσας.

Στόχοι και σημασία της έρευνας

Στόχος αυτής της διεθνούς συναίνεσης ήταν διττός: πρώτον, να προαχθεί η σαφήνεια και η συνέπεια στις επιστημονικές μελέτες, ώστε οι ερευνητές να μπορούν να συγκρίνουν αποτελέσματα μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων, και δεύτερον, να μειωθεί ο κίνδυνος παραπλανητικών ή επικίνδυνων πρακτικών δίαιτας που ενδέχεται να εφαρμόζουν οι συμμετέχοντες χωρίς επαρκή γνώση ή επίβλεψη. Όπως δήλωσε ο Δρ. Ravussin, «Ορίζοντας αυτούς τους όρους και θέτοντας ένα πρότυπο, μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να απομακρυνθούν από δίαιτες που παραπλανούν ή μπορεί να είναι επικίνδυνες. Η εφαρμογή της νηστείας έχει αποδειχθεί ωφέλιμη και δημοφιλής, και καθώς η χρήση της αυξάνεται, θέλαμε να διασφαλίσουμε ότι οι επιστήμονες και οι επαγγελματίες υγείας εργάζονται με σαφή, καθολική ορολογία».

Ο ρόλος του Δρ. Ravussin και της Pennington Biomedical

Ο Δρ. Ravussin είναι αναγνωρισμένος διεθνώς για την έρευνά του στη διατροφή, τη νηστεία και τη γήρανση. Η συμμετοχή του στην ομάδα ξεκίνησε το 2002 και η συμβολή του ήταν καθοριστική όχι μόνο για την επίτευξη συναίνεσης αλλά και για την ενίσχυση της φήμης της Pennington Biomedical ως κορυφαίου διεθνούς κέντρου στην έρευνα της νηστείας και των μεταβολικών διαταραχών. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής, Δρ. John Kirwan, τόνισε ότι η εργασία της ομάδας προσφέρει σαφήνεια και συνέπεια στους ερευνητές σε όλο τον κόσμο και ενισχύει τη βάση γνώσεων που προάγει την υγεία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.

Κύριοι ορισμοί νηστείας

Η έρευνα κατέληξε σε συγκεκριμένους, διεθνώς αναγνωρισμένους ορισμούς:

• Νηστεία: Εκούσια αποχή από ορισμένα ή όλα τα τρόφιμα ή ποτά.

• Τροποποιημένη νηστεία: Περιορισμός της πρόσληψης ενέργειας έως το 25% των ημερήσιων αναγκών.

• Νηστεία μόνο με υγρά: Τροποποιημένο πρόγραμμα όπου καταναλώνονται μόνο ποτά για καθορισμένο χρονικό διάστημα.

• Εναλλακτική νηστεία ημερών: Εναλλαγή ημέρας φαγητού ad libitum με ημέρα νηστείας μόνο με νερό.

• Βραχυπρόθεσμη νηστεία: Νηστεία διάρκειας δύο έως τριών ημερών.

• Παρατεταμένη νηστεία: Νηστεία ίση ή μεγαλύτερη των τεσσάρων συνεχόμενων ημερών.

• Θρησκευτική νηστεία: Καθεστώς νηστείας που εφαρμόζεται για θρησκευτικούς λόγους.

• Διαλειμματική νηστεία: Επαναλαμβανόμενες περίοδοι νηστείας διάρκειας έως 48 ωρών.

Σημασία για την επιστημονική κοινότητα και το κοινό

Η καθιέρωση κοινής ορολογίας θα διευκολύνει τη μελέτη των βιοδεικτών γήρανσης, της μεταβολικής υγείας και των επιδράσεων της νηστείας στη μακροζωία. Επιπλέον, παρέχει ένα πλαίσιο για ασφαλέστερη εφαρμογή της νηστείας σε κλινικές και προσωπικές πρακτικές, μειώνοντας τον κίνδυνο παραπλάνησης ή επικίνδυνων συμπεριφορών. Η έρευνα ανοίγει το δρόμο για περισσότερη συνέπεια στις μελέτες, διευκολύνοντας τις μελλοντικές συγκρίσεις και τη μεταφορά των αποτελεσμάτων στην κλινική πρακτική.

Η διεθνής συναίνεση για την ορολογία της νηστείας αποτελεί σημαντικό βήμα στην επιστήμη της διατροφής, ενισχύοντας τη σαφήνεια και τη συνέπεια στην έρευνα και την κλινική εφαρμογή. Με καθορισμένους όρους και ορισμούς, οι ερευνητές και οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να εφαρμόζουν και να μελετούν τη νηστεία με μεγαλύτερη ασφάλεια και αξιοπιστία, ενώ οι συμμετέχοντες προστατεύονται από παραπλανητικές ή επικίνδυνες δίαιτες, θέτοντας νέες βάσεις για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.