Νευρώνες πεπτικού: Άγνωστοι «ήρωες» κατά της φλεγμονής

Το πεπτικό σύστημα δεν αφο­ρά μόνο στην πέψη: αποτελεί επίσης ένα ζωτικό πεδίο κινεζικής μάχης όπου το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα συνεργάζονται. Μια νέα μελέτη της Weill Cornell Medicine αποκαλύπτει έναν κρυφό μηχανισμό όπου νευρώνες πεπτικού παράγουν ένα κρίσιμο μόριο, το ADM2 (adrenomedullin 2), ρυθμίζοντας την ανοσολογική απόκριση κατά τη διάρκεια και μετά τη φλεγμονή.

Το δεύτερο «μυαλό» του σώματος

Το εντερικό νευρικό σύστημα, γνωστό ως το «δεύτερο μυαλό», αποτελείται από εκατομμύρια νευρώνες που συντονίζουν βασικές λειτουργίες όπως τη μεταφορά τροφής, την απορρόφηση θρεπτικών και τη ροή αίματος. Ωστόσο, ο ρόλος του στη διαχείριση της εντερικής φλεγμονής παραμένει μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητος.

Νευρώνες και ανοσοποιητικά κύτταρα: μια συνεργατική προσέγγιση

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στα innate lymphoid cells τύπου 2 (ILC2s) —κύτταρα του ανοσοποιητικού που βρίσκονται στο έντερο— τα οποία παράγουν έναν ιστό-θεραπευτικό παράγοντα, το amphiregulin. Η προηγούμενη δουλειά της ομάδας είχε δείξει ότι τα ILC2s δέχονται σήματα από νευρώνες που επηρεάζουν τη λειτουργία τους και ενδέχεται να καθοριστούν τη νόσο και την ανάκαμψη.

Η νέα μελέτη απέδειξε ότι η παραγωγή του ADM2 από τους εντερικούς νευρώνες είναι ζωτικής σημασίας: όταν χορηγήθηκε εξωγενώς το ADM2 σε πειραματικά μοντέλα φλεγμονώδους εντερικής νόσου (IBD), παρατηρήθηκε αύξηση των ILC2s και σημαντικό όφελος στη θεραπεία. Αντίθετα, όταν η σηματοδότηση του ADM2 απενεργοποιήθηκε, η νόσος επιδεινώθηκε λόγω έλλειψης αυτών των προστατευτικών κυττάρων.

Επιβεβαίωση στον άνθρωπο

Οι ερευνητές προχώρησαν σε μεταφραστικές μελέτες σε δείγματα ιστού και αίματος από ασθενείς με IBD, μέσω της τράπεζας Live Cell Bank του Jill Roberts Institute for Research in IBD. Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα:

• Οι ασθενείς παρουσίασαν αυξημένη έκφραση του ADM2 σε σύγκριση με υγιείς ελέγχους.

• Η διέγερση ανθρώπινων ILC2s με ADM2 οδήγησε στην άμεση παραγωγή amphiregulin, ενισχύοντας την ιστική προστασία.

Αυτό αποδεικνύει ότι η νευρο-ανοσολογική επικοινωνία που εντοπίστηκε σε πειραματικά μοντέλα είναι παρούσα και στον άνθρωπο, υπογραμμίζοντας το εντερικό νευρικό σύστημα ως ελπιδοφόρο θεραπευτικό στόχο σε φλεγμονώδεις νόσους όπως η IBD.

Προοπτικές και εφαρμογές

H ανακάλυψη ανοίγει το δρόμο για νέες θεραπείες που θα επενδύουν στη νευρο-ανοσολογική διασταύρωση, αντί να στοχεύουν αποκλειστικά τα συμπτώματα. Μέσω της ενίσχυσης του ADM2 ή της σωστής διαχείρισης των ILC2s, ενδέχεται να αναπτυχθούν καινοτόμες παρεμβάσεις που δεν απλώς καταπραΰνουν τη φλεγμονή, αλλά υποστηρίζουν την ίαση και την αποκατάσταση του εντερικού ιστού.

Αυτή η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι νευρώνες του εντέρου παράγουν το ADM2, ένα κρίσιμο μόριο που ρυθμίζει την ανοσολογική απόκριση μέσω των ILC2s, ενισχύοντας την παραγωγή amphiregulin και την ιστική επιδιόρθωση. Το ADM2 είναι αναγκαίο για την καταπολέμηση της φλεγμονής σε πειραματικά μοντέλα· η απώλειά του επιδεινώνει την πλάκα της νόσου. Στον άνθρωπο, η παρουσία του ADM2 και η λειτουργία των ILC2s επιβεβαιώνονται, παρουσιάζοντας νέα θεραπευτικά μονοπάτια για καταπολέμηση της IBD και πιθανώς άλλων εντερικών φλεγμονών.

Η έρευνα αυτή μας υπενθυμίζει ότι το πεπτικό σύστημα δεν είναι μόνο θέμα πέψης. Είναι μια δυναμική διασταύρωση νευρικών και ανοσολογικών λειτουργιών, με ηλικιακά, ιατρικά και θεραπευτικά βάθη. Στο μέλλον, η θεραπεία της φλεγμονής μπορεί να γίνει πιο ολοκληρωμένη, στοχεύοντας όχι μόνο στη μείωση των συμπτωμάτων αλλά στη διευκόλυνση της πραγματικής ίασης και αυτο-αποκατάστασης του οργανισμού.