Ναρκωτικά: Ο αριθμός των θανάτων διπλασιάστηκε παγκοσμίως τα τελευταία 30 χρόνια

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Psychiatry φέρνει στο φως ανησυχητικά στοιχεία για τα ναρκωτικά και τις συνέπειές τους στην υγεία και την κοινωνία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη χρήση ναρκωτικών έχει περισσότερο από διπλασιαστεί παγκοσμίως τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, παρά το γεγονός ότι τα συνολικά περιστατικά εξάρτησης παρέμειναν σχετικά σταθερά.

Τι είναι η διαταραχή χρήσης ουσιών (DUDs);

Η διαταραχή χρήσης ουσιών (Drug Use Disorders – DUDs), γνωστή και ως εθισμός στα ναρκωτικά, είναι μια χρόνια και υποτροπιάζουσα πάθηση που χαρακτηρίζεται από τη συνεχιζόμενη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, παρά τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την καθημερινότητα του ατόμου. Σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, περισσότερα από 250 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έκαναν χρήση παράνομων ναρκωτικών το 2021, ενώ περίπου 39,5 εκατομμύρια υπέφεραν από κάποιας μορφής διαταραχή χρήσης.

Τι έδειξε η μελέτη

Η ομάδα του Καθηγητή Ning Zhang από το Πανεπιστήμιο Fudan στη Σαγκάη ανέλυσε δεδομένα από τη μεγάλη βάση του Global Burden of Disease Study, που συγκεντρώνεται από το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.

Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά:

• Περιστατικά (Incidence): Από το 1990 έως το 2021, τα νέα περιστατικά αυξήθηκαν κατά 36%, φτάνοντας τα 13,6 εκατομμύρια ετησίως.

• Συνολικός αριθμός περιπτώσεων (Prevalence): Οι συνολικοί ασθενείς με διαταραχή χρήσης ουσιών αυξήθηκαν κατά 34%, φτάνοντας τα 53,1 εκατομμύρια.

• Θνησιμότητα: Οι θάνατοι από χρήση ναρκωτικών αυξήθηκαν δραματικά, από περίπου 61.800 το 1990 σε περισσότερους από 137.000 το 2021.

• Προσδόκιμο υγιούς ζωής (DALYs): Ο αριθμός των ετών υγιούς ζωής που χάθηκαν λόγω θανάτου ή αναπηρίας αυξήθηκε κατά 75%, από 8,9 σε 15,6 εκατομμύρια χρόνια.

Με άλλα λόγια, ενώ το ποσοστό των περιστατικών μειώθηκε ελαφρώς σε σχέση με την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, η επιβάρυνση στην υγεία και τους θανάτους εκτοξεύθηκε.

Γιατί αυξάνονται οι θάνατοι;

Ο Δρ. Zhang επισημαίνει ότι το πρόβλημα δεν οφείλεται αποκλειστικά σε νέες ουσίες, αλλά σε έναν συνδυασμό παραγόντων:

• Τη διάδοση ισχυρών ουσιών, όπως τα οπιοειδή και η κοκαΐνη.

• Τις ελλείψεις στα προγράμματα μείωσης βλάβης (harm reduction).

• Τη δυσκολία πρόσβασης σε θεραπείες και υπηρεσίες απεξάρτησης.

• Τις κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις που επιδεινώνουν την κατάσταση για τους ήδη εξαρτημένους.

Η μεγαλύτερη επιβάρυνση στις ανεπτυγμένες χώρες

Η μελέτη δείχνει ότι τα υψηλά ποσοστά θανάτων και απώλειας υγιών ετών ζωής καταγράφονται κυρίως σε χώρες με υψηλό κοινωνικοοικονομικό δείκτη.

• Στη Βόρεια Αμερική, οι θάνατοι αυξήθηκαν 11 φορές, φτάνοντας τους 74.451 το 2021.

• Οι ΗΠΑ κατέχουν την υψηλότερη συχνότητα διαταραχών χρήσης ουσιών, με 3.821,4 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους.

• Στη Δυτική Ευρώπη, η συχνότητα αυξήθηκε κατά 7%, φτάνοντας τα 1.201,2 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους.

Αυτό αποδεικνύει ότι η εξάρτηση και οι θάνατοι δεν είναι αποκλειστικά πρόβλημα φτώχειας, αλλά συνδέονται στενά με την πρόσβαση σε ουσίες, τις κοινωνικές πιέσεις και τα κενά στο σύστημα υγείας.

Τι αναμένεται στο μέλλον

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι θάνατοι δύσκολα θα μειωθούν στο άμεσο μέλλον. Αντιθέτως, χωρίς ενίσχυση των προγραμμάτων πρόληψης, θεραπείας και μείωσης βλάβης, υπάρχει κίνδυνος να αυξηθούν περαιτέρω, ειδικά σε χώρες με γηράσκοντα πληθυσμό ή οικονομικές δυσκολίες.

Όπως τόνισε ο Zhang: «Αν συνεχιστούν τα σημερινά μοτίβα, οι θάνατοι θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα ή θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, εκτός αν υπάρξει άμεση δράση με προγράμματα πρόληψης υπερδοσολογίας και καλύτερη πρόσβαση στη θεραπεία».

Η νέα μελέτη καταδεικνύει ότι η εξάρτηση από ναρκωτικά αποτελεί μεγάλη παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Παρότι ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν δεν έχει αυξηθεί δραματικά, η έλλειψη συστημικής φροντίδας και πρόληψης οδηγεί σε εκρηκτική αύξηση θανάτων. Η διεθνής κοινότητα καλείται να αναγνωρίσει ότι η διαταραχή χρήσης ουσιών δεν είναι μόνο προσωπικό πρόβλημα, αλλά κοινωνική και υγειονομική πρόκληση που απαιτεί:

• Πρόσβαση σε αποτελεσματικές θεραπείες.

• Ενίσχυση προγραμμάτων μείωσης βλάβης.

• Στήριξη σε κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο.

Μόνο μέσα από συντονισμένη δράση μπορεί να ανακοπεί η αυξανόμενη απώλεια ζωών από τη μάστιγα των ναρκωτικών.