Μπορεί ο πολύς ύπνος να είναι βλαβερός για την υγεία μας;

Ο ύπνος αποτελεί βασικό πυλώνα της υγείας μας, μαζί με τη σωστή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Είναι η περίοδος κατά την οποία το σώμα και ο εγκέφαλος ανακτούν δυνάμεις, επεξεργάζονται αναμνήσεις και ρυθμίζουν συναισθήματα. Ωστόσο, ενώ είναι γνωστό ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία μας, τα τελευταία χρόνια τίθεται συχνά το ερώτημα: Μήπως και ο πολύς ύπνος μπορεί να είναι επιβλαβής;

Γιατί ο ύπνος είναι απαραίτητος

Κατά τη διάρκεια του ύπνου λαμβάνουν χώρα πολύπλοκες διαδικασίες που βοηθούν τον οργανισμό να λειτουργεί σωστά όταν είναι ξύπνιος. Μεταξύ αυτών είναι:

• Η αποκατάσταση των μυών μετά από σωματική κόπωση.

• Η εδραίωση της μνήμης, καθώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται και αποθηκεύει πληροφορίες.

• Η συναισθηματική ρύθμιση, που συμβάλλει στη διατήρηση σταθερής ψυχολογικής κατάστασης.

Οι ειδικοί συνιστούν στους ενήλικες να κοιμούνται 7 έως 9 ώρες κάθε βράδυ. Λιγότερες από 7 ώρες συνδέονται με κόπωση, μείωση συγκέντρωσης, κακή διάθεση και, σε βάθος χρόνου, με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιοπάθειες, διαβήτη και κατάθλιψη.

Τι συμβαίνει με τον υπερβολικό ύπνο

Μελέτες δείχνουν ότι η συνεχής διάρκεια ύπνου πάνω από 9 ώρες μπορεί να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου ή επιδείνωσης της υγείας. Συγκεκριμένα:

• Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται πολύ έχουν έως και 34% μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας, σε σύγκριση με όσους κοιμούνται 7-8 ώρες.

• Η υπερβολική διάρκεια ύπνου σχετίζεται με κατάθλιψη, χρόνιο πόνο, αύξηση βάρους και μεταβολικές διαταραχές.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτά τα ευρήματα δείχνουν συσχέτιση και όχι αιτιώδη σχέση. Με άλλα λόγια, το πολύς ύπνος δεν προκαλεί απαραίτητα ασθένειες, αλλά μπορεί να είναι σύμπτωμα ήδη υπάρχοντων προβλημάτων.

Γιατί μερικοί κοιμούνται περισσότερο;

Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί:

• Χρόνιες παθήσεις: άτομα με καρδιακά ή αναπνευστικά προβλήματα, καθώς και ασθενείς με χρόνιο πόνο, χρειάζονται συχνά περισσότερη ανάπαυση.

• Φαρμακευτική αγωγή: ορισμένα φάρμακα προκαλούν υπνηλία ή αίσθηση κόπωσης.

• Ψυχική υγεία: η κατάθλιψη και το άγχος συχνά οδηγούν σε αυξημένες ώρες ύπνου ή παραμονής στο κρεβάτι.

• Κακής ποιότητας ύπνος: όταν ο ύπνος είναι διακεκομμένος ή μη αναζωογονητικός, ο οργανισμός προσπαθεί να τον αναπληρώσει με περισσότερες ώρες.

Πόσος ύπνος είναι τελικά αρκετός;

Η ιδανική διάρκεια εξαρτάται από την ηλικία και τις ατομικές ανάγκες:

• Έφηβοι: χρειάζονται 8-10 ώρες, καθώς ο οργανισμός τους βρίσκεται σε ανάπτυξη.

• Ενήλικες: 7-9 ώρες θεωρούνται το υγιές όριο.

• Ηλικιωμένοι: μπορεί να τείνουν σε περισσότερες ώρες στο κρεβάτι, αλλά οι ανάγκες ύπνου παραμένουν ίδιες με των νεότερων ενηλίκων.

Εξίσου σημαντικό με τη διάρκεια είναι και η ποιότητα του ύπνου: η συνέπεια στην ώρα που κοιμόμαστε, η απουσία συχνού ξυπνήματος και το ήσυχο, σκοτεινό και άνετο περιβάλλον.

Πρακτικές συμβουλές για καλύτερο ύπνο

• Διατηρήστε σταθερό πρόγραμμα ύπνου και αφύπνισης.

• Περιορίστε τη χρήση οθονών τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο.

• Εξασφαλίστε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο.

• Προτιμήστε ήπιες δραστηριότητες το βράδυ, όπως διάβασμα ή χαλαρωτική μουσική.

• Κατά τη διάρκεια της ημέρας, φροντίστε να εκτίθεστε στο φως του ήλιου και να παραμένετε σωματικά δραστήριοι.

Ο ύπνος είναι αναντικατάστατος για την υγεία μας, αλλά η υπερβολή δεν είναι πάντα σημάδι ευεξίας. Για τους περισσότερους ενήλικες, οι 7-9 ώρες αποτελούν το «χρυσό» μέτρο. Αν παρατηρείτε ότι κοιμάστε πολύ περισσότερο ή αισθάνεστε κόπωση παρά τις ώρες ύπνου, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποκείμενου προβλήματος που χρειάζεται διερεύνηση από γιατρό. Ο στόχος δεν είναι μόνο να κοιμόμαστε αρκετά, αλλά να κοιμόμαστε ποιοτικά. Έτσι εξασφαλίζουμε ενέργεια, καλή διάθεση και μακροπρόθεσμη υγεία.