Μουσική: Πώς ένα χαρούμενο κομμάτι μπορεί να μειώσει τη ναυτία

Η ναυτία κατά τη διάρκεια της κίνησης — είτε στο αυτοκίνητο, είτε στο πλοίο, είτε ακόμη και σε VR περιβάλλοντα — αποτελεί έναν διαδεδομένο, δυσάρεστο συνοδό ταξιδιώτη για πολλούς. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Human Neuroscience αποκαλύπτει ότι η κατάλληλη μουσική μπορεί να λειτουργήσει ως μη φαρμακευτική, ασφαλής και οικονομική επέμβαση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ναυτίας.

Το πείραμα: προσομοίωση οδήγησης και EEG

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Dr. Qizong Yue από το Southwest University της Κίνας, χρησιμοποίησαν μια προσεκτικά ρυθμισμένη προσομοιωμένη οδήγηση (driving simulator) για να προκαλέσουν συμπτώματα ναυτίας σε συμμετέχοντες που είχαν ήδη δηλώσει μέτρια τάση προς ναυτία. Συνολικά, συμμετείχαν 30 άτομα — ένας εύστοχα επιλογμένος αριθμός για προκαταρκτικές μελέτες — τα οποία φορούσαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) για να καταγραφεί η δραστηριότητα του εγκεφάλου τους κατά τη διάρκεια τόσο της πρόκλησης όσο και της αποκατάστασης της ναυτίας. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε ομάδες, όπου στις διάφορες δοκιμές έπαιξε είτε:

• χαρούμενη μουσική (joyful),

• ήρεμη, “μαλακή” μουσική (soft),

• έντονα παθιασμένη μουσική (stirring/passionate),

• λυπητερή, αργή μουσική (sad),
  ή δεν έπαιξε μουσική καθόλου — μόνο ηρεμία (natural recovery/control).

Μουσική και αποτελεσματικότητα στην αποκατάσταση

Οι διαφορές ήταν εντυπωσιακές:

• Χαρούμενη μουσική: μείωση της ναυτίας κατά 57,3 %

• Ήρεμη μουσική: μείωση κατά 56,7 %

• Παθιασμένη μουσική: μείωση κατά 48,3 %

• Απουσία μουσικής (ανάπαυση): μείωση κατά 43,3 %

• Λυπητερή μουσική: μείωση μόλις κατά 40 % — δηλαδή λιγότερο αποτελεσματική και από την απλή ανάπαυση

Τα EEG ευρήματα αποκάλυψαν αλλαγές κυρίως στον ινιακό λοβό (occipital lobe), περιοχή του εγκεφάλου που επεξεργάζεται οπτικές πληροφορίες. Όσο καταπιεσμένη ένιωθαν τη ναυτία, τόσο η δραστηριότητα σε αυτήν την περιοχή μειωνόταν. Αντιθέτως, όταν οι συμμετέχοντες άρχιζαν να αισθάνονται καλύτερα μετά τη μουσική, η εγκεφαλική δραστηριότητα επανέρχονταν στα φυσιολογικά επίπεδα. Οι ερευνητές θεωρούν ότι:

• η χαρούμενη μουσική δρα ως “διασκορπιστής της δυσφορίας”, ενεργοποιώντας τα κέντρα ευχαρίστησης και ανταμοιβής στον εγκέφαλο,

• ενώ η ήρεμη μουσική έχει έναν χαλαρωτικό ρόλο, μειώνοντας την ένταση και την ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος,

• αντιθέτως, η λυπητερή μουσική μπορεί να εντείνει την αρνητική συναισθηματική κατάσταση και να εμποδίσει την αποκατάσταση.

Περιορισμοί και προοπτικές

Οι ερευνητές παραδέχονται ότι το μέγεθος δείγματος ήταν μικρό, κάτι που περιορίζει την ισχύ των στατιστικών συμπερασμάτων. Επιπλέον, όλες οι δοκιμές διεξήχθησαν σε προσομοιωμένο περιβάλλον, και όχι σε πραγματικά ταξίδια, πράγμα που μπορεί να επηρεάζει τη γενίκευση των αποτελεσμάτων. Προτείνουν να εξεταστούν:

• τι ρόλο παίζει η προσωπική μουσική προτίμηση στα αποτελέσματα,

• πώς εφαρμόζεται η μέθοδος σε πραγματικά ταξίδια (οδικές, αεροπορικές, θαλάσσιες μετακινήσεις),

• και πώς τα EEG μοτίβα μπορούν να γίνουν πιο αξιόπιστοι δείκτες της ναυτίας.

Μουσική στο ταξίδι κατά της ναυτίας

Η μελέτη δείχνει καθαρά ότι η κατάλληλη μουσική, ιδιαίτερα αυτή που προκαλεί χαρά ή είναι χαλαρωτική, μπορεί να μειώσει σημαντικά τα συμπτώματα της ναυτίας — και μάλιστα περισσότερο από την απλή ανάπαυση. Αντίθετα, η λυπητερή μουσική φαίνεται να είναι ακόμη λιγότερο αποτελεσματική από την απουσία μουσικής. Μελλοντικές έρευνες θα αποκαλύψουν αν αυτή η εύκολη, μη εισβολή (non-invasive) παρέμβαση μπορεί να εφαρμοστεί ευρέως και με ακόμη πιο εξατομικευμένο τρόπο. Μέχρι τότε, το επόμενο ταξίδι σου μπορεί να γίνει πολύ πιο ευχάριστο… με τα σωστά τραγούδια στη λίστα!