Μοριακά ίχνη της κατάθλιψης και της σχιζοφρένειας ανιχνεύονται στο αίμα

Επιστήμονες από το Skoltech και συνεργαζόμενα ιατρικά ερευνητικά κέντρα και ψυχιατρικά ιδρύματα στη Ρωσία ανακοίνωσαν μια σημαντική ανακάλυψη: η ανάλυση αίματος μπορεί να προσφέρει αντικειμενικούς βιοδείκτες και μοριακά ίχνη για τη διάγνωση ψυχικών διαταραχών, όπως η μείζων καταθλιπτική διαταραχή και η σχιζοφρένεια. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Biomolecules.

Από τα συμπτώματα στους βιοδείκτες

Μέχρι σήμερα, η διάγνωση ψυχικών παθήσεων βασιζόταν αποκλειστικά σε συμπτώματα και στην κλινική αξιολόγηση από εξειδικευμένο ψυχίατρο. Όπως επισημαίνει η ερευνήτρια Anna Tkachev από το Skoltech Neuro: «Γνωρίζουμε ότι οι σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές αφήνουν μοριακά ίχνη στον οργανισμό. Όταν εισαχθούν αντικειμενικοί βιολογικοί δείκτες στη διαδικασία, οι ειδικοί ψυχικής υγείας θα αποκτήσουν νέα εργαλεία για πιο ακριβή και έγκαιρη διάγνωση». Η ύπαρξη τέτοιων δεικτών μπορεί να διευκολύνει την ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, όταν τα συμπτώματα είναι ακόμη ασαφή ή δύσκολα διακριτά.

Η μελέτη και η μεθοδολογία

Η ερευνητική ομάδα εξέτασε 416 ασθενείς με συχνές ψυχωτικές και καταθλιπτικές διαταραχές και 272 υγιή άτομα από δύο διαφορετικές κλινικές στην Ουφά και τη Μόσχα. Με τη χρήση φασματομέτρου μάζας, οι επιστήμονες ανέλυσαν τα επίπεδα λιπιδίων στο πλάσμα αίματος. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά:

• Εντοπίστηκαν 107 λιπίδια που παρουσίασαν κοινές μεταβολές τόσο σε ασθενείς με σχιζοφρένεια όσο και με κατάθλιψη.

• Επιπλέον, 37 λιπίδια διαφοροποιούσαν ξεκάθαρα τις δύο παθήσεις.

Τεχνητή νοημοσύνη και διάγνωση

Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιήθηκαν για να εκπαιδευτεί ένας αλγόριθμος μηχανικής μάθησης, ο οποίος πέτυχε ποσοστό επιτυχίας 83% στη διάκριση της σχιζοφρένειας από τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Το αποτέλεσμα αυτό θεωρείται υψηλό για τον χώρο της βιοϊατρικής διάγνωσης και ανοίγει τον δρόμο για εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στην ψυχιατρική.

Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Anastasia Golubova, διδακτορική φοιτήτρια στο Skoltech, τόνισε: «Η έρευνά μας αποδεικνύει ότι τα προφίλ λιπιδίων δεν δείχνουν μόνο την ύπαρξη μιας ψυχικής διαταραχής, αλλά μπορούν να διακρίνουν και μεταξύ δύο μεγάλων κατηγοριών: των ψυχωτικών και των καταθλιπτικών διαταραχών».

Σημασία για την ψυχική υγεία

Η ανακάλυψη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς:

1. Ενισχύει την ακρίβεια της διάγνωσης σε δύσκολες ή αμφίβολες περιπτώσεις.

2. Μειώνει τον κίνδυνο λανθασμένης διάγνωσης, που μπορεί να οδηγήσει σε ακατάλληλη θεραπεία.

3. Προωθεί την ιατρική ακριβείας (precision medicine) στον τομέα της ψυχιατρικής.

4. Προσφέρει τη δυνατότητα για προληπτικό έλεγχο και έγκαιρη παρέμβαση.

Προοπτικές

Η έρευνα ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της βιολογικής βάσης των ψυχικών παθήσεων. Αν οι βιοδείκτες αυτοί επικυρωθούν σε μεγαλύτερες διεθνείς μελέτες, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε καθημερινές κλινικές πρακτικές, δίνοντας στους ψυχιάτρους ένα αντικειμενικό διαγνωστικό εργαλείο πέρα από την παρατήρηση συμπτωμάτων. Παράλληλα, η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης υπόσχεται πιο γρήγορες και ακριβείς αναλύσεις, με δυνατότητα εφαρμογής σε μαζικό επίπεδο.

Η μελέτη του Skoltech αποδεικνύει ότι οι ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια, αφήνουν σαφή μοριακά αποτυπώματα στο αίμα. Η ανάλυση αυτών των ιχνών μπορεί να εξελιχθεί σε ένα ισχυρό εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση και τη στοχευμένη θεραπεία, ενισχύοντας την αξιοπιστία της ψυχιατρικής φροντίδας και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ασθενών.