Σε άρθρο του στους Financial Times, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσιάζει το όραμά του για μια πράσινη μετάβαση που θα συνδυάζει την ενεργειακή ασφάλεια, την οικονομική βιωσιμότητα και τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Με τίτλο «Πέντε απλοί κανόνες για την πράσινη μετάβαση», ο Έλληνας πρωθυπουργός θέτει τις προϋποθέσεις για ένα ρεαλιστικό και ισορροπημένο ευρωπαϊκό ενεργειακό μέλλον.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε άρθρο του στους Financial Times, υπογραμμίζει ότι η Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει φτάσει σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι υψηλές τιμές ενέργειας και το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για προσεκτική και στρατηγική ενεργειακή μετάβαση.
Όπως τονίζει, η Ευρώπη πρέπει να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στον κόσμο, αποφεύγοντας νέες σχέσεις εξάρτησης από τρίτες χώρες σε καύσιμα, ορυκτά ή τεχνολογίες. Με αυτό το σκεπτικό, ο πρωθυπουργός προτείνει πέντε απλούς αλλά ουσιαστικούς κανόνες για μια επιτυχημένη και βιώσιμη πράσινη μετάβαση.
Πρώτος κανόνας: Αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων
Ο Μητσοτάκης επισημαίνει την ανάγκη για ορθολογική χρήση των ενεργειακών πόρων, αποφεύγοντας τη σπατάλη δυνάμεων σε μη ρεαλιστικούς στόχους. Ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν άνθρακα και πετρέλαιο, επιχειρείται ταυτόχρονα απανθρακοποίηση σε τομείς υψηλής δυσκολίας όπως η ναυτιλία, η αεροπορία και η βαριά βιομηχανία.
Η ταυτόχρονη αντιμετώπιση όλων των εκπομπών, σημειώνει, είναι κοντόφθαλμη. Αντίθετα, πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών που είναι ήδη ανταγωνιστικές, ενώ οι πιο δαπανηρές να προχωρούν με μετρημένο ρυθμό. Η κλιματική ουδετερότητα, προειδοποιεί, θα απαιτήσει προσεκτικά βήματα και ευελιξία για να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση των οικονομιών.
Δεύτερος κανόνας: Ουδετερότητα απέναντι στις τεχνολογίες
Ο πρωθυπουργός τονίζει ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν πρέπει να εξετάζεται με ηθικούς όρους αλλά με ρεαλιστικά κριτήρια αποτελεσματικότητας.
Η Ευρώπη, όπως γράφει, υπογράφει συμφωνίες φυσικού αερίου με τις ΗΠΑ, αλλά διστάζει να εξορύξει αέριο εντός των δικών της συνόρων. Παράλληλα, χρηματοδοτεί το υδρογόνο, αλλά παραμελεί την πυρηνική ενέργεια, παρότι αποτελεί χαμηλών εκπομπών λύση.
«Δεν μπορούμε να κατανέμουμε κονδύλια με βάση τη συμπάθεια, αλλά με βάση το πραγματικό αποτέλεσμα στις εκπομπές», τονίζει χαρακτηριστικά.
Τρίτος κανόνας: Επανεπένδυση στην εσωτερική αγορά
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τον Μητσοτάκη, πρέπει να επαναδεσμευθεί στην ενιαία αγορά ενέργειας, όπου σήμερα επικρατούν μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές.
Οι διαφορές αυτές, σημειώνει, οδηγούν σε παράλογες καταστάσεις, όπως αρνητικές τιμές σε μία χώρα και τριψήφιες σε άλλη. Η ενεργειακή ενοποίηση δεν μπορεί να παραμένει «à la carte», αλλά απαιτεί πολιτική βούληση και συλλογική δράση στα ανώτατα ευρωπαϊκά επίπεδα.
Τέταρτος κανόνας: Καλύτερη διακυβέρνηση της αγοράς ενέργειας
Ο πρωθυπουργός υπογραμμίζει ότι οι αγορές ενέργειας έχουν γίνει περίπλοκες, αλληλοεξαρτώμενες και αδιαφανείς, κάτι που αποτελεί κίνδυνο για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Η σημερινή δομή των αγορών, εξηγεί, μπορεί να είναι αποτελεσματική στα χαρτιά, αλλά πολιτικά ανεφάρμοστη στην πράξη, καθώς δυσκολεύει την κοινωνική αποδοχή. Χρειάζεται επανεκκίνηση της συζήτησης για το πώς καθορίζονται οι τιμές, ποιος έχει την εποπτεία και πώς μπορεί να αποτραπεί η χειραγώγηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πέμπτος κανόνας: Η πράσινη μετάβαση δεν είναι αυτοσκοπός
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπενθυμίζει ότι η απανθρακοποίηση δεν πρέπει να επισκιάζει άλλους κρίσιμους στόχους, όπως η απασχόληση, η βιομηχανική παραγωγή και η στρατηγική αυτονομία.
Η Ευρώπη, γράφει, έθετε για χρόνια την κλιματική ουδετερότητα πάνω απ’ όλα, θυσιάζοντας την οικονομική ισορροπία και την κοινωνική συνοχή. Αν χρειαστεί, λέει, πρέπει να αποδεχτούμε ορισμένες εκπομπές για μεγαλύτερο διάστημα, προκειμένου να σωθούν οι βιομηχανίες και να διατηρηθεί η κοινωνική σταθερότητα.
«Δεν μπορούμε να ξεκινάμε από την κλιματική ουδετερότητα και να ελπίζουμε ότι όλα τα άλλα θα πάνε καλά», σημειώνει.
Στο τέλος του άρθρου του, ο πρωθυπουργός καταλήγει ότι οι πέντε αυτοί κανόνες, αν εφαρμοστούν με συνέπεια, μπορούν να οδηγήσουν σε μια νέα στρατηγική για την ΕΕ.
«Αν δεν το κάνουμε, προειδοποιεί, ίσως κερδίσουμε την κούρσα προς την κλιματική ουδετερότητα, μόνο για να ανακαλύψουμε ότι τρέχαμε σε λάθος αγώνα. Και αυτό, όπως λέει, δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί».