Μητρορραγία: Πιο συχνή από το άσθμα ή τον διαβήτη που συχνά αγνοείται

Κάθε λεπτό, μία γυναίκα στις Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζεται μετάγγιση αίματος από μητρορραγία (Heavy Menstrual Bleeding – HMB). Πρόκειται για μια πάθηση που επηρεάζει μία στις τρεις γυναίκες, προκαλώντας αναιμία και έλλειψη σιδήρου, αλλά και σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Οι γυναίκες με HMB χάνουν κατά μέσο όρο 3,6 εβδομάδες εργασίας ετησίως, με το συνολικό κόστος για την οικονομία των ΗΠΑ να εκτιμάται στα 94 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Wellcome Leap.

Παρά τη συχνότητά της —είναι πιο κοινή από το άσθμα ή τον διαβήτη στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας—, η πάθηση παραμένει υποδιαγνωσμένη και υποθεραπευμένη, με πολλές γυναίκες να υποφέρουν έως και πέντε χρόνια πριν λάβουν την κατάλληλη βοήθεια.

Ένα νέο επιστημονικό βήμα από το Wyss Institute

Για να καλυφθεί αυτό το σημαντικό κενό γνώσης, ο Donald Ingber, ιδρυτής του Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering στο Harvard University, ηγείται μιας πρωτοποριακής ερευνητικής προσπάθειας: τη δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου μοντέλου εμμήνου ρύσεως “organ-on-a-chip”.

Το έργο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Missed Vital Sign του Wellcome Leap, με συνολικό προϋπολογισμό 50 εκατομμύρια δολάρια, και στοχεύει να μειώσει τον χρόνο διάγνωσης και θεραπείας για τις γυναίκες με HMB από πέντε χρόνια σε πέντε μήνες.

«Η υγεία των γυναικών έχει αγνοηθεί για πολύ καιρό — και αυτό ξεπερνά τα όρια της αναπαραγωγικής υγείας», δήλωσε ο Ingber. «Αυτή η τεχνολογία μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα και να δώσει προτεραιότητα στην υγεία των γυναικών με επιστημονικό τρόπο».

Τι είναι το “organ-on-a-chip”

Το organ-on-a-chip είναι μια μικροσκοπική, «ζωντανή» πλατφόρμα που προσομοιώνει τη λειτουργία ενός ανθρώπινου οργάνου. Περιλαμβάνει δύο παράλληλους μικροσωλήνες, χωρισμένους από μια μεμβράνη.

Ο ένας σωλήνας περιέχει κύτταρα αγγειακού ιστού —όπως αυτά που καλύπτουν τα εσωτερικά τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων—, ενώ ο άλλος κύτταρα από τον ιστό του συγκεκριμένου οργάνου, στην προκειμένη περίπτωση της μήτρας.

Οι ερευνητές μπορούν να εισάγουν διαφορετικά ερεθίσματα, όπως φλεγμονώδεις παράγοντες, υποξία ή γονιδιακές μεταλλάξεις, και να παρακολουθούν πώς αντιδρούν οι ιστοί. Επιπλέον, το chip μπορεί να υποβληθεί σε μηχανική πίεση ή διαστολή, προσομοιώνοντας φυσιολογικές κινήσεις όπως η περισταλτική κίνηση ή η αναπνοή.

«Δεν είναι ένα ακριβές αντίγραφο του ανθρώπινου σώματος», εξηγεί ο Ingber, «αλλά είναι πολύ πιο ρεαλιστικό από ένα ζωικό μοντέλο και μας επιτρέπει να μελετήσουμε τις διεργασίες σε ελεγχόμενο περιβάλλον».

Γιατί δεν υπάρχουν καλά ζωικά μοντέλα για την εμμηνόρροια

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην έρευνα της HMB είναι ότι τα περισσότερα ζώα δεν έχουν εμμηνορρυσία. Για παράδειγμα, τα ποντίκια έχουν οιστρικό κύκλο, κατά τον οποίο το ενδομήτριο απορροφάται αντί να αποβάλλεται. Μόνο ο ακανθώδης αρουραίος του Καΐρου έχει φυσιολογική εμμηνόρροια, αλλά χρησιμοποιείται σπάνια στα εργαστήρια.

Αυτό σημαίνει ότι η πλειονότητα των προκλινικών μελετών δεν μπορεί να αναπαράγει τις πραγματικές ανθρώπινες διεργασίες, καθυστερώντας έτσι τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών όπως η υπερβολική εμμηνορρυσία, η ενδομητρίωση ή η δυσμηνόρροια.

Προς μια νέα εποχή στην έρευνα για την υγεία των γυναικών

Το Wyss Institute έχει ήδη αναπτύξει πολλαπλά μοντέλα “organ-on-a-chip” για όργανα όπως οι πνεύμονες, το έντερο, ο κόλπος, ο τράχηλος και οι σάλπιγγες. Το νέο μοντέλο εμμήνου ρύσεως θα αποτελέσει τη βάση για την κατανόηση ποικίλων αιτιών της HMB, όπως:

• Γενετικές μεταλλάξεις

• Διαταραχές του μικροβιώματος

• Υποξία (χαμηλό οξυγόνο στους ιστούς)

• Φλεγμονώδεις διεργασίες

Στο πλαίσιο αυτό, το Wyss ίδρυσε το Women’s Health Catalyst, ένα ερευνητικό κέντρο αφιερωμένο στην καινοτομία στην υγεία των γυναικών — από τη γαλουχία και την πρόληψη του καρκίνου των ωοθηκών, μέχρι τη βελτίωση των θεραπειών για την ενδομητρίωση.

Ένα μήνυμα ελπίδας

Αν και η μητρορραγία παραμένει υποτιμημένη και συχνά παρεξηγημένη, η ανάπτυξη ενός “μηνιαίου κύκλου σε chip” θα μπορούσε να μεταμορφώσει τη φροντίδα των γυναικών παγκοσμίως. Η έρευνα του Ingber και της ομάδας του δείχνει ότι η επιστήμη μπορεί να δώσει φωνή σε παθήσεις που αγνοήθηκαν για δεκαετίες, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο έγκαιρη διάγνωση, εξατομικευμένες θεραπείες και, πάνω απ’ όλα, ισότητα στην υγεία.