Μία νέα πρόταση που συζητείται το τελευταίο διάστημα στους θεσμικούς κύκλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης προτείνει τη μερική ένταξη νέων χωρών χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου. Στόχος είναι να επιταχυνθεί η διαδικασία διεύρυνσης, κάνοντας ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας πιο δεκτικούς στην προοπτική συμμετοχής χωρών όπως η Ουκρανία στο ευρωπαϊκό μπλοκ.
Η πρόταση βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και, σύμφωνα με τρεις Ευρωπαίους διπλωμάτες και έναν αξιωματούχο της Ε.Ε., θα απαιτήσει έγκριση από όλα τα υπάρχοντα κράτη-μέλη. Η κεντρική ιδέα είναι τα νέα μέλη να αποκτήσουν πλήρη δικαιώματα μόνο όταν η Ε.Ε. αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας της, ώστε να περιορίσει τη δυνατότητα βέτο από μεμονωμένες χώρες.
Η πρωτοβουλία, όπως αναφέρει το Politico, αποτελεί την τελευταία προσπάθεια χωρών όπως η Αυστρία και η Σουηδία να αναζωογονήσουν τη διαδικασία διεύρυνσης, η οποία έχει παγώσει λόγω αντιρρήσεων της Βουδαπέστης και άλλων πρωτευουσών που φοβούνται ανταγωνισμό στις τοπικές αγορές ή κινδύνους ασφαλείας.
Η διεύρυνση ως στρατηγική προτεραιότητα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει τη διεύρυνση ως στρατηγική προτεραιότητα, ειδικά μετά την επεκτατική πολιτική του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, η προσπάθεια αύξησης των μελών από τα 27 στα 30 την επόμενη δεκαετία έχει αποκαλύψει βαθιές εσωτερικές διαιρέσεις.
Ο Άντον Χόφραϊτερ, πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανικής Μπούντεσταγκ, τόνισε ότι τα μελλοντικά μέλη πρέπει να παραιτηθούν από το δικαίωμα αρνησικυρίας έως ότου υλοποιηθούν οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, όπως η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία.
«Η διεύρυνση δεν πρέπει να επιβραδυνθεί από μεμονωμένα κράτη που εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η πρωτοβουλία αυτή θα επέτρεπε στις χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης, όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και το Μαυροβούνιο, να απολαμβάνουν προνόμια συμμετοχής στην Ε.Ε., χωρίς όμως δικαίωμα βέτο.
Το σκεπτικό της πρότασης
Σύμφωνα με διπλωμάτες και αξιωματούχους της Ε.Ε., η ιδέα συζητείται ανεπίσημα και βασίζεται στην αρχή ότι η ένταξη χωρίς δικαίωμα ψήφου θα μπορούσε να γίνει πιο ευέλικτα, χωρίς τροποποίηση των συνθηκών της Ένωσης.
Μέχρι σήμερα, οι ηγέτες της Ε.Ε. υποστήριζαν ότι αναθεώρηση των συνθηκών ήταν προϋπόθεση για την αποδοχή νέων μελών όπως η Ουκρανία, προκειμένου να αποφευχθούν αδιέξοδα στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι προσπάθειες κατάργησης του βέτο έχουν συναντήσει έντονη αντίδραση, όχι μόνο από την Ουγγαρία, αλλά και από τη Γαλλία και την Ολλανδία.
Απογοήτευση στις υποψήφιες χώρες
Η νέα ώθηση συμπίπτει με την αυξανόμενη απογοήτευση στις υποψήφιες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Δυτικών Βαλκανίων, που έχουν προχωρήσει σε βαθιές εσωτερικές μεταρρυθμίσεις αλλά παραμένουν εκτός Ε.Ε..
Ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου, Γιάκοφ Μιλάτοβιτς, σημείωσε:
«Η τελευταία χώρα που εισήλθε στην Ε.Ε. ήταν η Κροατία πριν από πάνω από 10 χρόνια — και στο μεταξύ το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε. Τώρα είναι η ώρα να αναβιώσει η διαδικασία και η ιδέα της Ευρώπης ως κοινότητας με επιρροή».
Οι ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων — Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία — θα συναντηθούν με τους Ευρωπαίους ηγέτες την Τετάρτη στο Λονδίνο στο πλαίσιο της «Διαδικασίας του Βερολίνου», με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης.
Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Τάρας Κάτσκα, ζήτησε «δημιουργικές λύσεις» για να ξεμπλοκάρει η διαδικασία διεύρυνσης, επισημαίνοντας ότι το βέτο της Ουγγαρίας καθυστερεί την ένταξη του Κιέβου.
Ο ρωσικός παράγοντας
Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται βασικό γεωπολιτικό εργαλείο απέναντι στη Ρωσία. Όπως υπογράμμισε η Κλαούντια Πλάκολμ, υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων της Αυστρίας:
«Αν η Ε.Ε. δεν κινηθεί πιο γρήγορα και αποτελεσματικά, θα χάσουμε έδαφος από τρίτους παράγοντες που ήδη περιμένουν να πάρουν τη θέση μας».
Η προοπτική ένταξης αποτέλεσε κεντρικό ζήτημα στις εκλογές της Μολδαβίας, που κέρδισε η φιλοευρωπαϊκή πρόεδρος Μάγια Σάντου, ενώ παραμένει κομβικό κίνητρο για την Ουκρανία από την εποχή των διαμαρτυριών του Μαϊντάν το 2014.
Παρά τις πιέσεις, οι ηγέτες της Ε.Ε. εμφανίζονται διστακτικοί να προωθήσουν την επέκταση του μπλοκ σε 30 ή περισσότερα μέλη, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα αν η «μερική ένταξη» θα αποτελέσει την επόμενη ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
