Μελατονίνη και καρδιακή υγεία: Τι δείχνουν τα νέα δεδομένα

Η μελατονίνη είναι γνωστή ως το «φυσικό» βοήθημα ύπνου που βοηθά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσουν την αϋπνία. Ωστόσο, νέες έρευνες φέρνουν στο φως δεδομένα που συνδέουν τη μακροχρόνια χρήση της με πιθανούς κινδύνους για την καρδιά. Το εύρημα αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η μελατονίνη είναι επικίνδυνη, αλλά ότι η χρήση της χρειάζεται προσοχή και καθοδήγηση από ειδικό.

Τι έδειξε η νέα έρευνα

Σε μελέτη ενηλίκων που έκαναν χρήση μελατονίνης για περισσότερο από έναν χρόνο, παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος για καρδιακή ανεπάρκεια και υψηλότερη συνολική θνησιμότητα σε σχέση με όσους δεν την χρησιμοποιούσαν. Οι συμμετέχοντες που λάμβαναν μελατονίνη παρουσίασαν επίσης περισσότερες νοσηλείες για καρδιακά προβλήματα μέσα σε διάστημα πέντε ετών.

Αν και τα δεδομένα δεν αποδεικνύουν άμεση αιτιώδη σχέση — δηλαδή ότι η μελατονίνη προκαλεί καρδιακή νόσο — η συσχέτιση αυτή εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια της παρατεταμένης χρήσης της.

Πώς μπορεί να επηρεάζει η μελατονίνη τον οργανισμό

Η μελατονίνη είναι ορμόνη που ρυθμίζει τον κιρκαδικό ρυθμό, δηλαδή το «ρολόι» του ύπνου και της εγρήγορσης. Επηρεάζει επίσης ορμονικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με την αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και την αγγειακή λειτουργία.
Η μακροχρόνια χρήση ή η λήψη υψηλών δόσεων ενδέχεται να επηρεάζει αυτά τα συστήματα, προκαλώντας δυσλειτουργίες ή διακυμάνσεις στη ρύθμιση της πίεσης. Επίσης, η χρήση συμπληρωμάτων διαφορετικής ποιότητας ή ακριβούς δόσης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανεπιθύμητων επιδράσεων.

Γιατί χρειάζεται προσοχή

Η μελατονίνη πωλείται σε πολλές χώρες χωρίς ιατρική συνταγή, ως συμπλήρωμα διατροφής και όχι ως φάρμακο. Αυτό σημαίνει ότι η δοσολογία, η καθαρότητα και η περιεκτικότητα μπορεί να διαφέρουν από προϊόν σε προϊόν. Πολλοί χρήστες την καταναλώνουν καθημερινά για χρόνια, χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Ωστόσο, οι μελέτες για τη μακροχρόνια ασφάλεια της ουσίας είναι περιορισμένες, ιδίως για άτομα με προϋπάρχουσες καρδιολογικές παθήσεις, υπέρταση ή διαβήτη.

Τι να προσέξουν οι χρήστες

1. Συμβουλή γιατρού: Αν έχετε προβλήματα ύπνου και σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε μελατονίνη, ενημερώστε πρώτα τον γιατρό σας, ιδιαίτερα αν λαμβάνετε φάρμακα για την καρδιά ή την πίεση.

2. Περιορισμένη διάρκεια: Η μελατονίνη ενδείκνυται για βραχυπρόθεσμη χρήση, όπως σε περιπτώσεις jet lag ή περιστασιακής αϋπνίας. Δεν συνιστάται η καθημερινή, μακροχρόνια χρήση.

3. Χαμηλή δόση: Ξεκινήστε με τη μικρότερη δυνατή δόση που προτείνει ο γιατρός. Υψηλές δόσεις δεν αυξάνουν την αποτελεσματικότητα και μπορεί να επιβαρύνουν το σώμα.

4. Αποφυγή αυθαίρετων συμπληρωμάτων: Προτιμήστε προϊόντα αξιόπιστων φαρμακείων και όχι διαδικτυακές αγορές αμφιβόλου προέλευσης.

5. Υγιεινή ύπνου: Η αντιμετώπιση της αϋπνίας πρέπει να στηρίζεται σε αλλαγές στον τρόπο ζωής — σταθερό ωράριο ύπνου, περιορισμός οθονών πριν τον ύπνο, σωστή διατροφή και χαλάρωση.

Πιθανές εξηγήσεις για τη συσχέτιση με καρδιακή ανεπάρκεια

Οι ερευνητές θεωρούν ότι η σχέση μεταξύ μελατονίνης και καρδιαγγειακής υγείας μπορεί να είναι έμμεση. Πολλοί που χρησιμοποιούν το συμπλήρωμα πάσχουν ήδη από χρόνιο στρες, κακή ποιότητα ύπνου ή άλλες παθήσεις που από μόνες τους αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Παράλληλα, η ορμόνη μπορεί να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το αυτόνομο νευρικό σύστημα, που ρυθμίζει τον καρδιακό ρυθμό και την πίεση. Αυτές οι επιδράσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το άτομο, τη δόση και τη διάρκεια χρήσης.

Τι χρειάζεται στο μέλλον

Η επιστημονική κοινότητα επισημαίνει ότι απαιτούνται περισσότερες, μακροχρόνιες κλινικές μελέτες για να καθοριστεί αν η μελατονίνη αποτελεί παράγοντα κινδύνου ή αν απλώς αντικατοπτρίζει άλλες υποκείμενες αιτίες. Οι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να απαντήσουν σε ερωτήματα όπως:

• Ποια είναι η ασφαλής διάρκεια λήψης;

• Ποια δόση θεωρείται κατάλληλη για κάθε ηλικιακή ομάδα;

• Πώς επηρεάζει η μελατονίνη τα καρδιακά φάρμακα;

• Ποιοι ασθενείς πρέπει να την αποφεύγουν εντελώς;

Η μελατονίνη δεν είναι επικίνδυνη από μόνη της, αλλά δεν είναι και εντελώς αθώα. Η χρήση της πρέπει να γίνεται με μέτρο και υπό ιατρική παρακολούθηση, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μακροχρόνια λήψη. Ο ύπνος είναι ζωτικός για την υγεία, αλλά η ισορροπία ανάμεσα στη φαρμακευτική βοήθεια και τη φυσική ρύθμιση του οργανισμού είναι καθοριστική. Η υπευθυνότητα στη χρήση συμπληρωμάτων, η σωστή ενημέρωση και οι υγιεινές συνήθειες παραμένουν το πιο ασφαλές μονοπάτι για έναν πραγματικά ξεκούραστο και υγιή ύπνο.