Μελάνωμα: Πώς επιδρούν τα τατουάζ στο δέρμα;

Το μελάνωμα, η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες απειλές για τη δημόσια υγεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και διεθνώς. Ωστόσο, μια νέα μελέτη από το Huntsman Cancer Institute του Πανεπιστημίου της Γιούτα φέρνει στο φως ένα αναπάντεχο εύρημα: τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε δύο ή περισσότερες συνεδρίες τατουάζ φαίνεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος, σε σύγκριση με όσους έχουν κάνει μόνο ένα τατουάζ.

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Journal of the National Cancer Institute (JNCI), αξιολόγησε δεδομένα από περίπου 7.000 κατοίκους της Γιούτα. Η ανάλυση έδειξε ότι η ύπαρξη πολλαπλών τατουάζ σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο τόσο για διηθητικό μελάνωμα όσο και για in situ μελάνωμα — μια πιο ήπια μορφή, όπου τα καρκινικά κύτταρα παραμένουν στην επιφάνεια του δέρματος και αφαιρούνται ευκολότερα.

Όταν το πρώτο τατουάζ… αυξάνει τον κίνδυνο

Ένα από τα πιο παράδοξα ευρήματα της μελέτης ήταν ότι όσοι είχαν κάνει μόνο μία συνεδρία τατουάζ εμφάνιζαν αυξημένο κίνδυνο μελανώματος, ιδίως in situ. Οι επιστήμονες παραδέχονται ότι ο λόγος πίσω από αυτό το μοτίβο παραμένει ασαφής και απαιτείται περισσότερη έρευνα.

Η επικεφαλής ερευνήτρια Jennifer Doherty, Ph.D., εξηγεί: «Τα τατουάζ είναι όλο και πιο συχνά, ειδικά στους νέους, αλλά αποτελούν μια ελάχιστα μελετημένη μορφή περιβαλλοντικής έκθεσης. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ένα μικτό μοτίβο: ένας μόνο καμβάς ίσως αυξάνει τον κίνδυνο, αλλά δύο ή περισσότερες συνεδρίες τον μειώνουν. Είναι κάτι που μας ξάφνιασε».

Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό;

Οι επιστήμονες είχαν αρχικά υποθέσει ότι τα τατουάζ θα αύξαναν τον κίνδυνο καρκίνου, καθώς τα μελάνια περιέχουν χημικές ουσίες και μέταλλα που με την πάροδο του χρόνου μπορούν να διασπαστούν σε καρκινογόνες ενώσεις. Επίσης, τα τατουάζ προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις, και η χρόνια φλεγμονή συχνά συνδέεται με καρκινογένεση.

Ωστόσο, τα δεδομένα της μελέτης δείχνουν μια διαφορετική εικόνα. Οι πιθανές εξηγήσεις περιλαμβάνουν:

• Συμπεριφορές προστασίας από τον ήλιο: Τα άτομα με πολλά τατουάζ ίσως είναι πιο προσεκτικά με τη χρήση αντηλιακού για να διατηρήσουν ζωντανά τα χρώματα.

• Φυσικός φραγμός: Η μελάνη μπορεί να λειτουργεί ως μερική «ασπίδα» απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία.

• Ανοσολογική απάντηση: Η διαδικασία του τατουάζ ίσως «εκπαιδεύει» το ανοσοποιητικό να αναγνωρίζει και να καταπολεμά ανώμαλα κύτταρα, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.

Η πρώτη συγγραφέας της μελέτης, Rachel McCarty, Ph.D., επισημαίνει: «Δεν πρόκειται για μια απλή υπόθεση του τύπου ‘κάνε περισσότερα τατουάζ για να προστατευθείς’. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να καταλάβουμε εάν οι παρατηρούμενες τάσεις οφείλονται σε συμπεριφορικούς ή βιολογικούς παράγοντες».

Τατουάζ και καρκίνος: μια περίπλοκη σχέση

Ενώ η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει πιθανή προστατευτική δράση έναντι του μελανώματος, άλλες έρευνες έχουν καταγράψει διαφορετικές συνδέσεις. Προηγούμενα έργα της ίδιας ομάδας αλλά και μελέτες στη Σουηδία υποδηλώνουν ότι τα τατουάζ μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για αιματολογικούς καρκίνους. Αυτό δείχνει ότι οι επιδράσεις των τατουάζ στην υγεία είναι περίπλοκες και ενδεχομένως διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τύπο καρκίνου.

Η σημασία της πρόληψης και της ενημέρωσης

Ανεξάρτητα από τα ευρήματα, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι όσοι έχουν τατουάζ πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν μέτρα προστασίας του δέρματος. Οι καλλιτέχνες τατουάζ συστήνουν ήδη στους πελάτες τους να χρησιμοποιούν αντηλιακό για να αποφύγουν το ξεθώριασμα των χρωμάτων. Αυτή η πρακτική δεν προστατεύει μόνο την τέχνη στο δέρμα, αλλά και την ίδια την υγεία.

Ο Douglas Grossman, MD, Ph.D., καθηγητής δερματολογίας και συν-διευθυντής του Κέντρου Μελανώματος στο Huntsman Cancer Institute, τονίζει: «Η περιοχή της Δύσης έχει από τα υψηλότερα ποσοστά μελανώματος στη χώρα. Κατανοώντας καλύτερα τους παράγοντες κινδύνου, μπορούμε να βελτιώσουμε τις στρατηγικές πρόληψης και να σώσουμε ζωές».

Η νέα μελέτη ανοίγει έναν πρωτότυπο διάλογο γύρω από τη σχέση τατουάζ και καρκίνου του δέρματος. Αν και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι πολλαπλές συνεδρίες τατουάζ ίσως μειώνουν τον κίνδυνο μελανώματος, τα στοιχεία δεν είναι ακόμη επαρκή για σαφή συμπεράσματα. Αυτό που παραμένει βέβαιο είναι η σημασία της πρόληψης: τακτικός δερματολογικός έλεγχος, σωστή χρήση αντηλιακού και υπεύθυνη έκθεση στον ήλιο. Τα τατουάζ μπορεί να κρύβουν περισσότερες ιστορίες από την καλλιτεχνική τους αξία, αλλά η υγεία του δέρματος είναι πάντα η πρώτη προτεραιότητα.