Σε οριακό σημείο βρίσκονται οι σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου με φόντο το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI), που από σύμβολο ενεργειακής ενοποίησης τείνει να μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης. Η ένταση μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της ΡΑΕΚ για τη χρηματοδότηση και τις δαπάνες του έργου προκαλεί τριγμούς στις διμερείς σχέσεις και ανησυχία στις Βρυξέλλες.
Έκτακτη σύσκεψη στο Μαξίμου
Η σοβαρότητα της κατάστασης οδήγησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να συγκαλέσει έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ. Η παρέμβαση κρίθηκε αναγκαία μετά το δημοσίευμα του philenews.com που έκανε λόγο για «επιστολή-βόμβα» του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ, με απειλή προσφυγής στη Δικαιοσύνη.
Ο Διαχειριστής απάντησε κατηγορηματικά, κάνοντας λόγο για αυθαίρετες και αδιασταύρωτες πληροφορίες και υπογραμμίζοντας ότι διεκδικεί μόνο την ήδη συμφωνημένη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025.
Ωστόσο, πηγές από τη Λευκωσία υποστηρίζουν ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει καταθέσει ένσταση κατά της απόφασης της ΡΑΕΚ του Ιουλίου 2024, ζητώντας αναγνώριση δαπανών ύψους 251 εκατ. ευρώ, γεγονός που εγείρει ζήτημα τροποποίησης του ρυθμιστικού πλαισίου.
«Η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν εκβιάζεται»
Με σκληρή γλώσσα απάντησε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, τονίζοντας ότι «η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ». Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι η συμφωνία πλαισίου μεταξύ των δύο κυβερνήσεων παραμένει σε ισχύ, υπενθυμίζοντας τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό στη Νέα Υόρκη, όπου είχε επιβεβαιωθεί η κοινή δέσμευση για την ολοκλήρωση του έργου.
Η Λευκωσία επιδιώκει σαφή διαχωρισμό μεταξύ των κυβερνητικών θέσεων και των ενεργειών του Διαχειριστή, παρότι ο ΑΔΜΗΕ ανήκει κατά πλειοψηφία στο ελληνικό Δημόσιο.
Το επίμαχο ζήτημα: οι δαπάνες και ο τρόπος αποπληρωμής
Η διαφωνία επικεντρώνεται στον τρόπο και τον χρόνο αποπληρωμής των επενδυτικών δαπανών. Σύμφωνα με τη συμφωνία του Ιουλίου 2024, η Κύπρος ανέλαβε να καταβάλει 25 εκατ. ευρώ ετησίως έως το 2029, ενώ το υπόλοιπο κόστος θα αποσβεστεί μετά την έναρξη λειτουργίας του έργου μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο ΑΔΜΗΕ, ωστόσο, ζητά να αναγνωριστούν όλες οι επενδυτικές δαπάνες από τώρα, αίτημα που η ΡΑΕΚ απορρίπτει, επιμένοντας σε πρακτικές σύμφωνες με το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Γεωπολιτικές διαστάσεις και τουρκικές προκλήσεις
Πέρα από τα οικονομικά ζητήματα, η ηλεκτρική διασύνδεση έχει σαφή γεωπολιτική διάσταση. Το έργο διέρχεται από θαλάσσιες περιοχές όπου η Τουρκία εγείρει παράνομες διεκδικήσεις, κάτι που εντείνει τις ανησυχίες για την ασφάλεια και την πρόοδο του έργου. Παράλληλα, η καθυστέρηση στην έκδοση NAVTEX για τις βυθομετρήσεις έχει προκαλέσει πρόσθετα προβλήματα, ενώ η νορβηγική εταιρεία Nexans έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή του καλωδίου.
Προς νομική αντιπαράθεση;
Σε περίπτωση απόρριψης της ένστασης, ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να προσφύγει στο Διοικητικό Δικαστήριο της Κύπρου, ανοίγοντας τον δρόμο για μια πρωτοφανή νομική σύγκρουση μεταξύ δύο κρατών-μελών της Ε.Ε., με αβέβαιες συνέπειες για την υλοποίηση του έργου.
Ο Διαχειριστής, πάντως, υποστηρίζει ότι οι διεκδικήσεις του αφορούν μόνο την ορθή αναγνώριση των ήδη εγκεκριμένων δαπανών από τη ΡΑΑΕΥ στην Ελλάδα.
Ένα ευρωπαϊκό όραμα σε δοκιμασία
Το Great Sea Interconnector αποτελεί έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI) με ήδη εγκεκριμένη χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ από την Ε.Ε. Ωστόσο, η διαμάχη ΑΔΜΗΕ – ΡΑΕΚ απειλεί να εκτροχιάσει το εγχείρημα, ενισχύοντας τις φωνές περί κακού συντονισμού και γραφειοκρατικών αγκυλώσεων.
Το επόμενο διάστημα θα κρίνει αν το φιλόδοξο ενεργειακό σχέδιο Ελλάδας – Κύπρου θα παραμείνει σύμβολο συνεργασίας ή αν θα μετατραπεί σε ακόμη μία χαμένη ευκαιρία στο ενεργειακό πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
