Καρδιαγγειακά νοσήματα: Ο αόρατος εχθρός που στερεί πάνω από 45.000 ζωές κάθε χρόνο στην Ελλάδα

Η ανησυχία διεθνώς για τη θανατηφόρα επίδραση των καρδιαγγειακών νοσημάτων αυξάνεται, καθώς μόνο στην Ελλάδα αποτελούν την αιτία για έναν στους τρεις θανάτους.

Σύμφωνα με τον κ. Λάμπρο Μιχάλη, Αντιπρόεδρο της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ) και Καθηγητή Καρδιολογίας στο ΠΓΝ Ιωαννίνων, τα καρδιαγγειακά αποτελούν έναν «σιωπηρό δολοφόνο», υπεύθυνο και για το 33% των πρόωρων θανάτων σε άτομα κάτω των 70 ετών.

Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η ρύπανση, η οποία ευθύνεται για πάνω από το μισό των πρόωρων θανάτων, συνδέεται στενά με τις καρδιαγγειακές επιπλοκές.

Πέρα από την ανείπωτη απώλεια ανθρώπινων ζωών, ένα εξίσου κρίσιμο ζήτημα, όπως επισημαίνει ο κ. Μιχάλης, είναι το «εθνικό κόστος της αμέλειας». Οι καρδιοπάθειες επιβαρύνουν την Ελληνική κοινωνία με περίπου 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

«Το ποσό είναι τεράστιο και δεν μπορούμε να το αγνοούμε. Πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξαλείψουμε τους παράγοντες κινδύνου. Αν και υπάρχουν σημαντικές πρόοδοι στη θεραπεία, λόγω της αύξησης των παραγόντων κινδύνου, ο αριθμός των καρδιοπαθών παραμένει σταθερά υψηλός», δηλώνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Το οικονομικό βάρος δεν αφορά μόνο τη θεραπεία των περιστατικών, αλλά και τις παράπλευρες επιπτώσεις στην καθημερινότητα, την εργασιακή απόδοση και τη φροντίδα από τις οικογένειες.

Ανάγκη για Εθνική Στρατηγική Πρόληψης

Η ανάγκη για τη δημιουργία ενός εθνικού σχεδίου πρόληψης και διαχείρισης των καρδιαγγειακών παθήσεων είναι πλέον επιτακτική. Τα καρδιαγγειακά πρέπει να αναγνωριστούν ως διακριτή κατηγορία μη μεταδιδόμενων νοσημάτων, με στοχευμένες πολιτικές υγείας.

Η σημασία της πρόληψης

Η πρόληψη αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε εθνικής στρατηγικής. Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία τονίζει τη ζωτική σημασία των προληπτικών ελέγχων, οι οποίοι ήδη έχουν σώσει χιλιάδες ζωές.

Όπως ανέφερε η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, στο πλαίσιο του 46ου Πανελλήνιου Καρδιολογικού Συνεδρίου, 2,1 εκατομμύρια πολίτες έχουν ήδη υποβληθεί σε προληπτικές εξετάσεις, οδηγώντας σε πάνω από 40.000 αξιολογήσεις για στεφανιαία νόσο και 9.600 αξιολογήσεις για ισχαιμικά επεισόδια.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, κάθε 1 εκατομμύριο προληπτικοί έλεγχοι συμβάλλουν στην πρόληψη 20.000 θανάτων από εγκεφαλικά και εμφράγματα.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο για τα καρδιαγγειακά

Ο κ. Μιχάλης υπενθυμίζει ότι τον Οκτώβριο του 2024 η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε το EU Cardiovascular Health Plan 2024, το οποίο αναγνωρίζει επίσημα τα καρδιαγγειακά νοσήματα ως ανεξάρτητη κατηγορία μη μεταδιδόμενων ασθενειών – όπως συμβαίνει ήδη με τον καρκίνο.

Η ΕΕ θα διαθέσει 5 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη πενταετία για την ενίσχυση των εθνικών πολιτικών πρόληψης. Για την Ελλάδα, αυτό αποτελεί μοναδική ευκαιρία συνεργασίας της ΕΚΕ με την πολιτική ηγεσία, ώστε να διαμορφωθεί ένα ολιστικό σχέδιο δράσης.

Οι έξι άξονες του ευρωπαϊκού σχεδίου

α) Καρδιαγγειακά στο επίκεντρο

Το ευρωπαϊκό πλάνο τοποθετεί τα καρδιαγγειακά νοσήματα στο επίκεντρο των πολιτικών υγείας, επισημαίνοντας την ανάγκη για συνεχή πρόληψη και αποτελεσματική διαχείριση.

β) Γιατί η μάχη δεν έχει κερδηθεί

Η αντίληψη ότι η μάχη κατά των καρδιαγγειακών έχει κερδηθεί είναι εσφαλμένη.

1. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι παραμένουν η πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρώπη.

2. Τα καρδιαγγειακά δεν αποτελούν ενιαία νόσο, αλλά ομάδα παθήσεων που μεταβάλλονται ανάλογα με την εποχή και την περιοχή — από τον ρευματικό πυρετό, στη στεφανιαία νόσο, και σήμερα στα εκφυλιστικά νοσήματα.

γ) Νέες γνώσεις και θεραπείες

Οι σύγχρονες έρευνες αποκαλύπτουν τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς πολλών νοσημάτων, οδηγώντας σε καινοτόμες θεραπείες. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν τα δίκτυα ακριβείας για την πρόληψη αιφνιδίων καρδιακών θανάτων, τα οποία στηρίζονται ενεργά από την ΕΚΕ.

δ) Η πρόκληση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου

Παρά την πρόοδο της καρδιολογικής επιστήμης, η αντιμετώπιση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου εξακολουθεί να είναι μεγάλη πρόκληση, απαιτώντας συντονισμένες επιστημονικές και πολιτικές παρεμβάσεις.

ε) Καινοτομία και νέες θεραπείες

Οι νέες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν καινοτόμα φάρμακα, ιατρικές συσκευές και ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες, που βελτιώνουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

στ) Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) αναδεικνύεται σε πολύτιμο εργαλείο για την πρόβλεψη κινδύνων, την έγκαιρη διάγνωση και την εξατομικευμένη θεραπεία των καρδιοπαθών.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα δεν είναι μια «παλιά υπόθεση», αλλά ένας διαρκής κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Με στοχευμένες πολιτικές, συνεχή πρόληψη, σύγχρονες θεραπείες και αξιοποίηση της τεχνολογίας, η Ελλάδα μπορεί να μειώσει δραστικά τις απώλειες ζωών και να περιορίσει το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος.