Η πρόσφατη έξαρση της ιλαράς στον Καναδά προκαλεί ανησυχία και θεωρείται «καμπανάκι» για την ανάγκη επαγρύπνησης στην υγεία του πληθυσμού. Παρά το γεγονός ότι η ιλαρά θεωρείται πλέον εύκολα αποτρεπτή με τον εμβολιασμό, η επιδημία που εκδηλώθηκε από τον Οκτώβριο του 2024 αποκαλύπτει σοβαρά κενά στην ανοσία και δείχνει πόσο ευάλωτες μπορούν να γίνουν οι δημόσιες υγειονομικές δομές.

Η έξαρση και οι διαστάσεις της
Η επιδημία ξεκίνησε όταν ένας ταξιδιώτης με ιλαρά επισκέφθηκε μια κοινότητα στο New Brunswick, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού ήταν χαμηλά. Από εκεί, η νόσος εξαπλώθηκε και σε άλλες επαρχίες. Μέσα σε έναν χρόνο, έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 5.100 κρούσματα σε όλη τη χώρα, με έμφαση σε περιοχές όπως η Οντάριο και η Άλμπερτα.
Η Παγκόσμια Υγειονομική Οργάνωση (μέσω του περιφερειακού γραφείου PAHO) ενημέρωσε τον Καναδά ότι χάνει το καθεστώς εξάλειψης της ιλαράς, καθώς η μετάδοση του ιού συνεχίζεται πάνω από 12 μήνες. Αυτό σημαίνει πως η χώρα δεν δικαιούται πλέον την αναγνώριση ότι η νόσος δεν κυκλοφορεί ενδημικά σε αυτή — μια σημαντική οπισθοδρόμηση.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Οι ειδικοί επισημαίνουν αρκετούς κρίσιμους παράγοντες που ευνόησαν την έξαρση:
-
Πτώση των ποσοστών εμβολιασμού: Σε ορισμένες κοινότητες τα ποσοστά έχουν μειωθεί σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα, ακόμη έως και στο 50%.
-
Ταξίδια και διεθνής κινητικότητα: Η νόσος εισήχθη στη χώρα μέσω ταξιδιώτη, ενώ όσοι δεν είχαν εμβολιαστεί μετέφεραν την ιλαρά στις περιοχές τους.
-
Παράτυπες αντι-vaccine απόψεις: Έχει αναφερθεί ότι αναζωπυρώνονται παλαιές, ήδη διαψευσμένες θεωρίες περί σχέσης των εμβολίων με τον αυτισμό — κάτι που ενισχύει την αμφισβήτηση του εμβολιασμού.
-
Έλλειψη υποχρέωσης εμβολιασμού: Για παράδειγμα, στην Άλμπερτα δεν απαιτείται ο εμβολιασμός των παιδιών για την εγγραφή στο σχολείο, γεγονός που διευκολύνει τη διάδοση.
-
Αδύναμη ανοσία της κοινότητας (νοητή ανοσία): Για να επιτευχθεί η λεγόμενη «ανοσία αγέλης» στην ιλαρά, χρειάζεται τουλάχιστον 95% του πληθυσμού να είναι πλήρως εμβολιασμένο — ένα ποσοστό που σήμερα δεν διασφαλίζεται.
Οι σοβαρές συνέπειες
Η ιλαρά δεν είναι μια ακίνδυνη παιδική ασθένεια· μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, ακόμα και θάνατο, ειδικά σε παιδιά, ανοσοκατασταλμένους ή εγκύους. Μάλιστα, δύο πρόωρα βρέφη έχουν χάσει τη ζωή τους από την επιδημία, καθώς η μητέρα τους δεν ήταν επαρκώς εμβολιασμένη.
Παραδείγματα που δείχνουν τη σημασία του εμβολιασμού
Η επαρχία Newfoundland και Labrador φαίνεται να «ξεφεύγει» από την επιδημία· εκεί, πάνω από το 98% των παιδιών ηλικίας δύο ετών είναι εμβολιασμένα κατά της ιλαράς. Αυτό υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή όλων στον εμβολιασμό για να προστατευτούν οι πιο ευάλωτοι.
Τι πρέπει να γίνει
Μπροστά σε αυτή την κρίση, οι αρχές υγείας καλούν σε:
-
Αύξηση της κάλυψης εμβολιασμού: Να προωθηθούν εντατικές εκστρατείες σε περιοχές με χαμηλή ανοσία, ειδικά σε κοινότητες με υψηλή έκθεση.
-
Συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες: Να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μέσω διαλόγου, εκπαίδευσης και ενημέρωσης.
-
Ενίσχυση της επιτήρησης: Να βελτιωθούν τα συστήματα για γρήγορη ανίχνευση κρουσμάτων και άμεση αντίδραση.
-
Επικοινωνιακά μέτρα: Να προωθηθεί σωστά η επιστημονική αλήθεια για το εμβόλιο MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά), να αποδομηθούν μύθοι και παραπληροφόρηση.
Η νέα έξαρση της ιλαράς στον Καναδά είναι μια σαφής υπενθύμιση πως η μάχη με τις μεταδοτικές ασθένειες δεν έχει τελειώσει. Η πτώση των ποσοστών εμβολιασμού, μαζί με την εσφαλμένη πληροφόρηση και τη διεθνή κινητικότητα, δημιουργεί ξανά ρίσκα που θεωρούνταν ότι είχαν ξεπεραστεί. Η κοινή προσπάθεια των υγειονομικών αρχών, των κοινοτήτων και του κοινού είναι απολύτως απαραίτητη για να ανακτηθεί ο έλεγχος και να επιστραφεί η εξάλειψη της ιλαράς στον Καναδά.


