Ηπατίτιδα Β: Σε κίνδυνο οι στόχοι εξάλειψης του ΠΟΥ έως το 2030

Η πρώτη παγκόσμια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση για την ηπατίτιδα Β αποκάλυψε σημαντικές απώλειες ασθενών σε κάθε στάδιο της θεραπευτικής διαδικασίας, γεγονός που απειλεί άμεσα την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για εξάλειψη της νόσου έως το 2030. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet Gastroenterology & Hepatology, δείχνει ότι τα τρέχοντα μοντέλα παροχής υπηρεσιών υγείας αποτυγχάνουν να κρατήσουν τους ασθενείς σε διαρκή και ποιοτική φροντίδα, ακόμη και σε χώρες με αναπτυγμένα συστήματα υγείας.

Σημαντικά ευρήματα

Η ανάλυση αφορούσε δεδομένα από πάνω από 1,7 εκατομμύρια ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β σε 50 χώρες. Τα αποτελέσματα έδειξαν:

• Στα νοσοκομειακά συστήματα με επικεφαλής ειδικούς, λιγότεροι από 75% των ασθενών υποβλήθηκαν σε πλήρη εκτίμηση για θεραπεία. Από αυτούς που κρίθηκαν κατάλληλοι, μόνο 78% ξεκίνησαν αντιική αγωγή.

• Τα ποσοστά διατήρησης στη φροντίδα έπεφταν δραματικά, ειδικά για ασθενείς που δεν λάμβαναν θεραπεία.

• Τα μοντέλα πρωτοβάθμιας φροντίδας ή παθητικής παραπομπής είχαν ακόμη χειρότερα αποτελέσματα, με χαμηλότερα ποσοστά αξιολόγησης και ένταξης στη θεραπεία.

• Οι γυναίκες που διαγνώστηκαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρουσίασαν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά παρακολούθησης μετά τον τοκετό.

• Αντίθετα, οι προγράμματα κοινοτικού ελέγχου με ενεργή παραπομπή σε ειδικούς είχαν υψηλά ποσοστά έναρξης θεραπείας.

Τι λένε οι ερευνητές

Ο επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Alexander Stockdale από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, τόνισε: «Αυτή είναι η πρώτη παγκόσμια χαρτογράφηση της προόδου μας στη φροντίδα της ηπατίτιδας Β. Χωρίς άμεσες αλλαγές, εκατομμύρια άνθρωποι θα χάσουν τη δυνατότητα σωτήριας θεραπείας».

Η καθηγήτρια Philippa Easterbrook (Imperial College London, πρώην υπεύθυνη στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Ηπατίτιδας του ΠΟΥ) πρόσθεσε: «Οι νέες οδηγίες του ΠΟΥ το 2024 άνοιξαν την πρόσβαση στη θεραπεία για σχεδόν το 50% των ατόμων με χρόνια ηπατίτιδα Β. Όμως η απλοποίηση των κριτηρίων δεν αρκεί. Χρειαζόμαστε απλά, αποκεντρωμένα μοντέλα φροντίδας που θα ενσωματωθούν στην πρωτοβάθμια υγεία και στα υπάρχοντα προγράμματα HIV».

Γιατί είναι κρίσιμο το ζήτημα

Η ηπατίτιδα Β παραμένει μία από τις πιο διαδεδομένες ιογενείς λοιμώξεις παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι 1,1 εκατομμύριο θάνατοι σχετίζονταν με τη νόσο το 2022. Παρά τις σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις, όπως η αντιική αγωγή που μπορεί να προλάβει σοβαρές επιπλοκές (π.χ. κίρρωση, ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα), τα κενά στην πρόσβαση και τη συμμόρφωση των ασθενών θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Οι βασικές προτάσεις της μελέτης

Για να καλυφθούν τα κενά και να επιτευχθούν οι στόχοι του ΠΟΥ έως το 2030, οι ερευνητές προτείνουν:

1. Αποκέντρωση της φροντίδας σε δομές πρωτοβάθμιας υγείας.

2. Ενσωμάτωση της ηπατίτιδας Β σε υπάρχουσες υπηρεσίες HIV και χρόνιων νοσημάτων.

3. Κατάργηση οικονομικών φραγμών, όπως το κόστος για διαγνωστικές εξετάσεις και φάρμακα.

4. Επιτάχυνση της διαδικασίας με αξιολόγηση και έναρξη θεραπείας την ίδια ημέρα.

5. Ενίσχυση της μακροχρόνιας παρακολούθησης, αξιοποιώντας στρατηγικές από την επιτυχημένη διαχείριση του HIV.

Η ανάγκη για πολιτική δράση

Η μελέτη τονίζει ότι τα δεδομένα είναι αρκετά ώστε να δρομολογηθούν πολιτικές αλλαγές άμεσα. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) και ο FDA στις ΗΠΑ επανεξετάζουν στρατηγικές για τη βελτίωση της πρόσβασης και της ενημέρωσης των ασθενών. Η υιοθέτηση απλών και ασθενοκεντρικών μοντέλων φροντίδας θεωρείται πλέον απαραίτητη. Όπως δείχνει η εμπειρία από τον HIV, η έγκαιρη διάγνωση και η σταθερή παρακολούθηση μπορούν να μετατρέψουν μια θανατηφόρα νόσο σε διαχειρίσιμη κατάσταση.

Η παγκόσμια μάχη κατά της ηπατίτιδας Β βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν συνεχιστεί το σημερινό μοντέλο φροντίδας, οι στόχοι του ΠΟΥ για το 2030 θα παραμείνουν άπιαστοι. Με την εφαρμογή αποκεντρωμένων, ολοκληρωμένων και χωρίς οικονομικά εμπόδια υπηρεσιών, η διεθνής κοινότητα μπορεί να σώσει εκατομμύρια ζωές και να κάνει πραγματικότητα την εξάλειψη της νόσου.