Ηλικιωμένοι: Ο τύπος κατοικίας σχετίζεται με τον καρδιαγγειακό θάνατο

Όπου ζούμε μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το πόσο υγιείς θα είμαστε μακροπρόθεσμα και συγκεκριμένα ηλικιωμένοι. Νέα έρευνα στην Ιαπωνία έρχεται να ενισχύσει αυτή την ιδέα, αποκαλύπτοντας ότι οι τύποι κατοικίας και το καθεστώς ιδιοκτησίας συνδέονται με τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα σε ηλικιωμένα άτομα.

Μια εξαετής προοπτική μελέτη που περιελάμβανε περίπου 38.731 ηλικιωμένους με μέση ηλικία 73,6 ετών έδειξε ότι όσοι κατοικούσαν σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα ή σε ατομικές κατοικίες ιδιόκτητες (detached houses) είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές αιτίες, σε σύγκριση με όσους έμεναν σε ιδιόκτητα διαμερίσματα.

Οι αιτίες πίσω από τη σύνδεση κατοικίας – καρδιαγγειακής υγείας

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η διαφορά οφείλεται κυρίως σε δομικά χαρακτηριστικά της κατοικίας που επηρεάζουν τη θερμοκρασία εσωτερικά, καθώς και στη μόνωση και τη σταθερότητα του περιβάλλοντος θερμοκρασίας.

Οι κατοικίες τύπου detached houses – δηλαδή ανεξάρτητες μονοκατοικίες – εκτίθενται περισσότερο στα εξωτερικά στοιχεία (αέρας, καιρικές διακυμάνσεις) και συχνά παρουσιάζουν ψυχρές ή ασταθείς εσωτερικές θερμοκρασίες. Σε αντίθεση, τα διαμερίσματα βρίσκονται μεταξύ άλλων μονάδων, προσφέροντας «μείωση απωλειών θερμότητας» και πιο σταθερό εσωτερικό περιβάλλον.

Στα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, η ποιότητα της κατοικίας συνήθως είναι χαμηλότερη — για παράδειγμα, λιγότερες κατοικίες διαθέτουν διπλά τζάμια ή επαρκή μόνωση. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες δεν επενδύουν σε αναβαθμίσεις που ωφελούν τον ένοικο (το λεγόμενο “split incentive” πρόβλημα). Η ανεπαρκής θέρμανση και οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μέσα στο σπίτι μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση, ένα γνωστό παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Διαφορές μεταξύ φύλων και ευρήματα

Η μελέτη βρήκε ότι οι άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις γυναίκες. Αυτό πιθανόν οφείλεται στο γεγονός ότι οι άντρες έχουν γενικά υψηλότερη συστολική πίεση σε μεγαλύτερες ηλικίες, κάνοντάς τους πιο ευάλωτους στις επιπτώσεις των θερμικών διακυμάνσεων. Επιπλέον, στην ιαπωνική κοινωνία οι συνθήκες διαβίωσης και η κουλτούρα κατοίκησης μπορεί να εντείνουν αυτές τις διαφορές, αλλά οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα ευρήματα έχουν γενικότερη σημασία και εκτός της Ιαπωνίας.

Προτάσεις για μείωση του κινδύνου

Οι ερευνητές προτείνουν ότι η βελτίωση της ποιότητας της κατοικίας —ιδιαίτερα μέσω μόνωσης, διπλών παραθύρων, σταθερής θέρμανσης και διατήρησης της εσωτερικής θερμοκρασίας πάνω από τα 18 °C— μπορεί να μειώσει τον καρδιαγγειακό θάνατο, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων και των ανδρών. Στην Ιαπωνία, οι κατευθυντήριες οδηγίες ήδη αναγνωρίζουν τη στέγαση ως παράγοντα που επηρεάζει την καρδιαγγειακή υγεία, και το άρθρο υποστηρίζει ότι η αναβάθμιση των κατοικιών μπορεί να έχει διπλό όφελος — για την υγεία των ανθρώπων και για την ενεργειακή απόδοση και το κλίμα (μείωση κατανάλωσης ενέργειας).

Σημασία και επεκτάσεις

Αυτό το εύρημα ενισχύει την άποψη ότι οι κοινωνικο-περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ο τύπος και η ποιότητα κατοικίας, δεν είναι απλώς «πλαίσιο» αλλά επηρεάζουν άμεσα τη φυσιολογία και την υγεία. Μια ισχυρή πλευρά της μελέτης είναι ότι έδειξε μεγάλη ομοιότητα μεταξύ διαφόρων τύπων κατοικίας ως προς τον αντίκτυπο στην υγεία, παρότι η έρευνα έγινε σε μια χώρα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Σε μελλοντικές έρευνες, θα ήταν ενδιαφέρον να εξεταστεί κατά πόσο αντίστοιχα αποτελέσματα ισχύουν σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, κλιματικές ζώνες, και σε διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά επίπεδα. Επιπλέον, θα μπορούσε να μελετηθεί αν παρεμβάσεις, όπως επιδοτήσεις για μόνωση κατοικιών ή βελτιώσεις στη θέρμανση, μπορούν να αποδώσουν μείωση σε καρδιαγγειακές παθήσεις μακροχρόνια.

Η μελέτη αυτή μας υπενθυμίζει ότι το «πού» ζούμε δεν είναι ασήμαντη λεπτομέρεια — αποτελεί μέρος του πλαισίου που διαμορφώνει την υγεία μας. Για τους ηλικιωμένους, ειδικά, ο τύπος κατοικίας και η ποιότητά της μπορεί να παίξουν ρόλο στη διάρκεια και στην ποιότητα ζωής, επηρεάζοντας ακόμα και τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα. Η επένδυση σε καλές συνθήκες διαβίωσης δεν είναι μόνο θέμα άνεσης, αλλά και πρόληψης ασθενειών.