Ιλαρά: 30 εκατομμύρια παιδιά χωρίς εμβόλιο, προειδοποιεί ο ΠΟΥ

Παρά τις σημαντικές επιτυχίες των τελευταίων δύο δεκαετιών, η ιλαρά επιστρέφει δυναμικά σε όλο τον κόσμο, με εκατομμύρια παιδιά να παραμένουν ανεμβολίαστα και εκατοντάδες θανάτους να καταγράφονται κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 95.000 άνθρωποι, κυρίως παιδιά, πέθαναν από ιλαρά το 2024, παρά τη μείωση των θανάτων κατά 88% από το 2000.

Η πανδημία COVID-19 προκάλεσε σοβαρές διαταραχές στα προγράμματα εμβολιασμού, αφήνοντας εκατομμύρια παιδιά χωρίς προστασία. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ιλαρά παραμένει ένα από τα πιο μεταδοτικά αναπνευστικά νοσήματα, με ένα άτομο να μπορεί να μολύνει έως και 18 άλλους. Η Dr. Kate O’Brien, Διευθύντρια Εμβολιασμών, Εμβολίων και Βιολογικών Προϊόντων του ΠΟΥ, υπογραμμίζει:

«Πολλοί θεωρούν ότι η ιλαρά δεν είναι σοβαρή – αλλά είναι, και μπορεί να είναι θανατηφόρα. Ένα στα πέντε παιδιά που μολύνονται καταλήγει στο νοσοκομείο». Το 2024, περίπου 11 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως μολύνθηκαν, σχεδόν 800.000 περισσότερα από την προ-πανδημική περίοδο. Οι περισσότεροι θάνατοι αφορούσαν παιδιά κάτω των πέντε ετών, με περίπου το 80% να καταγράφεται στην Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η τραγωδία της μη κάλυψης

Η Dr. O’Brien επισημαίνει ότι κανένα παιδί δεν χρειάζεται να υποφέρει από ιλαρά, καθώς δύο δόσεις εμβολίου παρέχουν 95% προστασία. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι τα συστήματα υγείας δεν φτάνουν σε όλα τα παιδιά, αφήνοντας περίπου 30 εκατομμύρια παιδιά ανεμβολίαστα.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι το 2024 μόνο το 84% των παιδιών παγκοσμίως έλαβε την πρώτη δόση, ενώ μόνο το 76% έλαβε τη δεύτερη δόση, που είναι κρίσιμη για την πλήρη προστασία. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά βρίσκονται στην Αφρική και την Ανατολική Μεσόγειο, συχνά σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις ή σε κοινότητες με υψηλή κινητικότητα.

Η Diana Chang-Blanc, επικεφαλής του προγράμματος εμβολιασμού του ΠΟΥ, τονίζει: «Η ιλαρά δεν σέβεται σύνορα. Μια χώρα είναι ασφαλής μόνο όταν κάθε παιδί, παντού, είναι πλήρως εμβολιασμένο».

Τρεις κύριοι παράγοντες αύξησης των κρουσμάτων

Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι η αύξηση των κρουσμάτων οφείλεται σε τρεις βασικούς λόγους:

1. Υποχώρηση κατά την πανδημία – οι εργαζόμενοι στην υγεία μετακινήθηκαν σε δράσεις κατά της COVID-19, αφήνοντας κενά στα προγράμματα εμβολιασμού.

2. Πολλά παιδιά χωρίς καμία δόση – τα λεγόμενα «zero-dose children» συγκεντρώνονται σε εύθραυστα ή συγκρουσιακά περιβάλλοντα.

3. Αδύναμα συστήματα εμβολιασμού – ακόμη και σε χώρες με ισχυρά συστήματα υγείας, η ρουτίνα εμβολιασμού δεν είναι επαρκής.

Παράλληλα, η παραπληροφόρηση για τα εμβόλια – κυρίως στο διαδίκτυο – υπονομεύει την εμπιστοσύνη, αλλά το μεγαλύτερο εμπόδιο παραμένει η πρόσβαση και όχι η διστακτικότητα. Η Dr. O’Brien επισημαίνει: «Οι γονείς παντού θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους. Αυτό που χρειάζονται είναι αξιόπιστες πληροφορίες και ένα σύστημα υγείας που να μπορεί να τα φτάσει». Η εμπιστοσύνη, υπογραμμίζει, είναι η αρχή, η μέση και το τέλος κάθε επιτυχημένου προγράμματος εμβολιασμού.

Αντιστροφή της πορείας

Η ΠΟΥ αναφέρει ότι περισσότερα από 11 εκατομμύρια παιδιά έχουν ήδη εμβολιαστεί μέσω της παγκόσμιας καμπάνιας «Big Catch-Up», η οποία συνεχίζεται μέχρι το 2025. Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι χώρες χρειάζονται:

• Ισχυρότερη παρακολούθηση για γρήγορη ανίχνευση νέων κρουσμάτων.

• Ταχύτερη ανταπόκριση σε εκρήξεις επιδημιών.

• Ανανέωση πολιτικής δέσμευσης για να επιτευχθούν οι στόχοι του Immunization Agenda 2030.

Η πλήρης προστασία κάθε παιδιού δεν είναι μόνο θέμα υγείας, αλλά και πολιτικής βούλησης και κοινωνικής ευθύνης.

Η επιστροφή της ιλαράς αποτελεί υπενθύμιση ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να μένει χωρίς προστασία. Παρά τις τεράστιες επιτυχίες των προηγούμενων δεκαετιών, η πανδημία COVID-19 ανέτρεψε τη σταθερότητα των προγραμμάτων εμβολιασμού, αφήνοντας εκατομμύρια παιδιά εκτεθειμένα.

Η πρόσβαση σε αξιόπιστα εμβόλια, η ενημέρωση των γονέων, η ενίσχυση των συστημάτων υγείας και η πολιτική βούληση είναι τα βασικά εργαλεία για να αποτραπούν νέες τραγωδίες. Κάθε παιδί που εμβολιάζεται είναι ένα βήμα προς έναν κόσμο χωρίς ιλαρά.