Η εκπληκτική επίδραση της μουσικής στην οδηγική συμπεριφορά

Για πολλούς οδηγούς, η μουσική είναι απαραίτητο συνοδευτικό της οδήγησης, είτε για να διατηρηθούν σε εγρήγορση, είτε για να χαλαρώσουν, είτε για να ξεπεράσουν την κούραση σε μεγάλα ταξίδια. Στην πραγματικότητα, πάνω από το 80% των οδηγών ακούει μουσική στα περισσότερα ταξίδια, ενώ πολλοί νέοι αναφέρουν ότι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν χωρίς αυτή – Πώς επηρεαζεται η οδηγική συμπεριφορά μας λοιπόν από τις μελωδίες;

Ωστόσο, η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι η σχέση μουσικής και οδήγησης είναι πιο πολύπλοκη από ό,τι πιστεύουμε. Δεδομένα από δεκαετίες μελετών, συχνά μέσω προσομοιωτών οδήγησης, καταδεικνύουν ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει ορισμένες πτυχές της οδήγησης αλλά και να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες.

Πώς μελετάται η επίδραση της μουσικής στην οδήγηση

Οι ερευνητές χρησιμοποιούν προσομοιωτές οδήγησης για να ελέγξουν με ακρίβεια την επίδραση της μουσικής σε παράγοντες όπως:

• Ταχύτητα και έλεγχος οχήματος

• Διατήρηση της λωρίδας και απόσταση από άλλα οχήματα

• Χρόνος αντίδρασης και απόδοση σε πινακίδες σήμανσης

• Φρενάρισμα και προσομοιωμένες συγκρούσεις

• Φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως καρδιακός ρυθμός και γνωστικό φορτίο

Με αυτόν τον τρόπο, οποιαδήποτε διαφορά στην οδηγική απόδοση μπορεί να αποδοθεί στην παρουσία ή τον τύπο της μουσικής.

Επιπτώσεις της μουσικής

Μετα-αναλύσεις δεκάδων μελετών δείχνουν ότι:

• Οι οδηγοί που ακούνε μουσική έχουν ελαφρώς περισσότερες προσομοιώσεις συγκρούσεων, χειρότερο έλεγχο ταχύτητας και λιγότερο σταθερές αποστάσεις από άλλα οχήματα.

• Η μουσική αλλάζει τον καρδιακό ρυθμό και αυξάνει την εγρήγορση, προσθέτοντας όμως γνωστικό φορτίο.

• Μπορεί να βοηθήσει τους κουρασμένους οδηγούς να παραμείνουν ξύπνιοι για μικρά διαστήματα (15–25 λεπτά).

Με άλλα λόγια, η μουσική μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και την εγρήγορση, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να αυξήσει την ψυχική πίεση.

Ρόλος έντασης, ρυθμού και προσωπικής προτίμησης

• Ένταση ήχου: Η μέτρια έως υψηλή ένταση τείνει να αυξάνει ελαφρώς την ταχύτητα, ενώ η χαμηλή ένταση οδηγεί σε πιο αργή οδήγηση.

• Ρυθμός: Ο γρήγορος ρυθμός από μόνος του δεν επηρεάζει σημαντικά τους έμπειρους οδηγούς, αλλά μπορεί να αυξήσει τα λάθη και την ταχύτητα στους άπειρους.

• Προτίμηση: Η μουσική που επιλέγει ο ίδιος ο οδηγός αποσπά λιγότερο την προσοχή και μπορεί να μειώσει το άγχος, ενώ η επιβαλλόμενη μουσική συνδέεται με χειρότερη απόδοση.

Οι άπειροι οδηγοί είναι πιο ευάλωτοι

Νεαροί ή λιγότερο έμπειροι οδηγοί:

• Διαταράσσονται περισσότερο από έντονη ή γρήγορη μουσική

• Τείνουν να υπερβαίνουν τα όρια ταχύτητας και να κάνουν περισσότερα λάθη

• Ο αργός ρυθμός μπορεί να μειώσει το ψυχικό φορτίο και να βελτιώσει την αντίδραση σε πιθανούς κινδύνους

Οι έμπειροι οδηγοί, αντίθετα, εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις διαταραχές από τη μουσική.

Συμπεράσματα για ασφαλέστερη οδήγηση

• Τα γνωστά και αγαπημένα τραγούδια, σε μέτρια ένταση, είναι γενικά τα λιγότερο επικίνδυνα.

• Τα πολύ θορυβώδη, άγνωστα ή επιθετικά κομμάτια αυξάνουν τον κίνδυνο υπερβολικής ταχύτητας και λάθος αποφάσεων.

• Οι νέοι οδηγοί πρέπει να δοκιμάζουν χαμηλή ένταση ή και προσωρινή απενεργοποίηση της μουσικής σε απαιτητικές συνθήκες.

Η μουσική μπορεί να βελτιώσει την οδηγική εμπειρία, αλλά είναι σημαντικό να προσαρμόζεται στον τύπο του οδηγού και στις συνθήκες του δρόμου για να μεγιστοποιείται η ασφάλεια.