Η χρόνια νεφρική νόσος δεν συμπεριλαμβάνεται στα Εθνικά Προγράμματα Πρόληψης της χώρας μας

Στην Ελλάδα η κ. Ειρήνη Αγαπηδάκη, Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, έχει εντάξει την υγεία του νεφρού σε εθνικά προγράμματα, όπως το “ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ”, το οποίο έχει ήδη φέρει 600.000 γυναίκες σε προληπτικούς ελέγχους, ωστόσο η ΧΝΝ δεν συμπεριλαμβάνεται μέχρι σήμερα στα Εθνικά Προγράμματα Πρόληψης της χώρας μας.

• Να σημειώσουμε ότι χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην εβδομαδιαία ανασκόπησή του ανακοίνωσε την επέκταση του προγράμματος δωρεάν προληπτικών εξετάσεων “Προλαμβάνω” του προγράμματος για τη νεφρική δυσλειτουργία.

Αναλυτικότερα , η απόφαση του ΠΟΥ,  (23/5/2025, 78η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας), εγκρίθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η χρόνια νεφρική νόσος εξελίσσεται ραγδαία σε έναν από τους συχνότερους και βαρύτερους παράγοντες θνησιμότητας και νοσηρότητας διεθνώς. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, σχεδόν 674 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με χρόνια νεφρική νόσο, ενώ εάν δεν υπάρξουν δραστικά μέτρα, έως το 2050 η νεφρική ανεπάρκεια αναμένεται να ανέλθει στην 5η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο ως αιτία θανάτου. Ειδικά οι χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες πλήττονται δυσανάλογα, με τους ασθενείς να αντιμετωπίζουν σοβαρές ανισότητες στην πρόσβαση στις απαραίτητες υπηρεσίες υγείας, στη θεραπεία αλλά και στη χρηματοδοτική κάλυψη.

Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 1 εκ. πολίτες πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο ( ΧΝΝ)  με το 80% περίπου αυτών να μη γνωρίζουν την πάθησή τους και να παραμένουν αδιάγνωστοι και αυτό συμβαίνει διότι η ΧΝΝ χαρακτηρίζεται από καθυστερημένη διάγνωση. Η χώρα μας κατέχει το υψηλότερο ποσοστό ασθενών με τελικού σταδίου νόσο σε αιμοκάθαρση στην Ευρώπη. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος για ΧΝΝ έχει αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικός, ειδικά σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως οι ασθενείς με ΣΔ, ΑΥ, και καρδιαγγειακά νοσήματα. Θετικά είναι και τα αποτελέσματα για το γενικό πληθυσμό, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται εργαλεία διαστρωμάτωσης του κινδύνου. Παρά τη σημασία της πρόληψης και της πρώιμης διάγνωσης στην αντιμετώπιση του αυξημένου φορτίου της νόσου, η ΧΝΝ δεν συμπεριλαμβάνεται μέχρι σήμερα στα Εθνικά Προγράμματα Πρόληψης της χώρας μας.

Να σημειώσουμε,  ότι η χρόνια νεφρική νόσος επιβαρύνει την εθνική οικονομία με άμεσο κόστος που φτάνει τα 850 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (>7% των συνολικών δαπανών για την υγεία), με κύριους παράγοντες το κόστος των θεραπειών νεφρικής υποκατάστασης και των νοσηλειών λόγω καρδιαγγειακών και νεφρικών επιπλοκών. Το έμμεσο κόστος, λόγω απώλειας παραγωγικότητας των ασθενών και των φροντιστών τους, είναι ακόμη σημαντικότερο.

• Στην Ελλάδα, το 2% των ασθενών με ΧΝΝ (που βρίσκονται στο στάδιο 5) απορροφά το 65% του συνολικού κόστους διαχείρισης της νόσου, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους της αιμοκάθαρσης. Η αιμοκάθαρση δεν είναι αναπόφευκτη. Υπάρχουν διαθέσιμες και οικονομικά προσιτές εξετάσεις και θεραπείες, που δεν αξιοποιούνται επαρκώς για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εξέταση κρεατινίνης από την οποία εξάγεται ο δείκτης eGFR αποτελεί έναν αποτελεσματικότατο δείκτη για την υγεία του νεφρού.
• Επιστημονικές εταιρείες και σημαντικοί ευρωπαϊκοί οργανισμοί ήδη συστήνουν προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τη ΧΝΝ, ειδικά για πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, στη Γαλλία (Haute Authorité de Santé), τη Γερμανία (Deutsche Gesellschaft für Allgemeinmedizin und Familienmedizin), την Ισπανία (Sociedad Española de Nefrologia), και την Ολλανδία (Huisartsen Genootschap).

Στο Υπουργείο Υγείας της χωρά μας είναι εντυπωσιακή η άμεση απόκριση της πολιτικής ηγεσίας με την υιοθέτηση εθνικής πολιτικής για την υγεία των νεφρών συμπληρώνοντας ένα ακόμα ουσιώδες κομμάτι της προσπάθειας ενάντια στις μη μεταδοτικές νόσους , ωστόσο εκκρεμεί η χρόνια νεφρική νόσος να συμπεριληφθεί  στα Εθνικά Προγράμματα Πρόληψης της χώρας μας.