Η ακρόαση μιας ιστορίας βοηθά στη διάγνωση γλωσσικών διαταραχών

Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Χιούστον για την ακρόαση μιας ιστορίας αναδεικνύει μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για τη διάγνωση γλωσσικών διαταραχών, όπως η πρωτογενής προοδευτική αφασία (Primary Progressive Aphasia – PPA). Η PPA είναι μια σπάνια νευροεκφυλιστική διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα χρήσης της γλώσσας, συχνά προκαλούμενη από νόσο Αλτσχάιμερ ή εκφύλιση του μετωπιαίου και κροταφικού λοβού.

Η διάγνωση της PPA είναι δύσκολη και χρονοβόρα, καθώς οι τρέχουσες μέθοδοι απαιτούν δύο έως τέσσερις ώρες γνωστικών τεστ και συχνά απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου, οι οποίες μπορεί να είναι ψυχολογικά επιβαρυντικές για τους ασθενείς. Η νέα προσέγγιση στοχεύει στη δημιουργία μιας πιο γρήγορης, μη επεμβατικής και φιλικής προς τον ασθενή διαδικασίας.

Πώς λειτουργεί η μέθοδος

Η επικεφαλής ερευνήτρια, Heather Dial, και η ομάδα της, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν-Μάντισον, το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν και το Rice University, χρησιμοποίησαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) για την καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου ενώ οι συμμετέχοντες άκουγαν μια ιστορία.

Το EEG κατέγραφε πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται διαφορετικά επίπεδα της γλώσσας:

• Ακουστικά χαρακτηριστικά: πώς ακούγεται η ιστορία.

• Συντακτική δομή: πώς σχηματίζονται οι προτάσεις.

• Σημασιολογικό περιεχόμενο: πώς αντιλαμβανόταν ο εγκέφαλος τη σημασία των λέξεων και των φράσεων.

Τα δεδομένα αναλύθηκαν με αλγόριθμους μηχανικής μάθησης, οι οποίοι κατάφεραν να κατατάξουν τους υποτύπους της PPA με ακρίβεια σχεδόν 75%. Αν και η μέθοδος βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι αποτελεί μια ισχυρή βάση για τη δημιουργία νέων διαγνωστικών εργαλείων.

Πλεονεκτήματα της νέας προσέγγισης

Η καινοτομία αυτής της μεθόδου έγκειται στη σύντομη και μη επεμβατική φύση της:

• Η διάγνωση μπορεί να γίνει σε σημαντικά μικρότερο χρόνο συγκριτικά με τα παραδοσιακά γνωστικά τεστ.

• Η μέθοδος είναι λιγότερο ψυχολογικά επιβαρυντική για τους ασθενείς.

• Προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης της διαταραχής και της απόκρισης σε θεραπείες.

Η Dial αναφέρει: «Σκεφτήκαμε αν μπορούμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό που θα απαιτεί λιγότερο χρόνο και θα βοηθά στη διάγνωση». Η προσέγγιση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες γλωσσικές διαταραχές, όπως η άνοια λόγω Αλτσχάιμερ ή οι επιπτώσεις από εγκεφαλικά επεισόδια.

Προοπτικές για τη διαγνωστική ακρίβεια

Η ομάδα σχεδιάζει να βελτιώσει τον αλγόριθμο για να αυξήσει την ακρίβεια και την αξιοπιστία της διάγνωσης. Μέχρι το 2026 αναμένεται να ολοκληρωθούν περαιτέρω αναλύσεις που θα εξετάσουν:

• Ποια χαρακτηριστικά γλώσσας είναι τα πιο σημαντικά για τη διάγνωση.

• Ποιες προσεγγίσεις μοντελοποίησης προσφέρουν την καλύτερη απόδοση.

• Πώς τα εργαλεία αυτά μπορούν να υποστηρίξουν τους κλινικούς γιατρούς στην καθημερινή διάγνωση.

Η τελική επιδίωξη είναι η δημιουργία ενός εργαλείου που θα χρησιμοποιείται με ασφάλεια από γιατρούς, τόσο για τη διάγνωση όσο και για την παρακολούθηση της πορείας της θεραπείας.

Σημαντικότητα για την επιστήμη και την υγεία

Η έρευνα αποτελεί σημαντική πρόοδο στην κλινική νευροεπιστήμη, καθώς συνδυάζει τεχνολογίες μηχανικής μάθησης με απεικόνιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε πραγματικό χρόνο. Μέσω αυτής της προσέγγισης:

• Η διάγνωση μπορεί να γίνει πιο προσιτή και γρήγορη.

• Οι ασθενείς αποφεύγουν τις κουραστικές και ψυχολογικά επιβαρυντικές δοκιμές.

• Οι ερευνητές αποκτούν νέα δεδομένα για τη λειτουργία της γλώσσας στον εγκέφαλο.

Η μελέτη αποτελεί υπόδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει τη διαγνωστική διαδικασία και να προσφέρει πιο ανθρωποκεντρικές λύσεις στην υγεία.

Η καταγραφή της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά την ακρόαση μιας ιστορίας ανοίγει νέους δρόμους για τη διάγνωση γλωσσικών διαταραχών όπως η PPA. Αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα και βελτιώσεις, η προσέγγιση προσφέρει ελπίδα για πιο γρήγορη, ακριβή και φιλική προς τον ασθενή διάγνωση. Σε συνδυασμό με τις τρέχουσες μεθόδους, μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση και παρακολούθηση των διαταραχών της γλώσσας και της άνοιας στο μέλλον.