Μια πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό JAMA φωτίζει καινοτόμες στρατηγικές για την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης — μια αναδυόμενη επιστημονική προσέγγιση με τεράστιες δυνατότητες στην πρόληψη ή την καθυστέρηση πολλαπλών χρόνιων ασθενειών ταυτόχρονα. Το ζήτημα αυτό αποτελεί σήμερα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής.
Η ανασκόπηση, την οποία συνυπογράφει ο Steven R. Cummings, M.D., ανώτερος ιατρός-ερευνητής στο Sequoia Center for the Science of Aging του οργανισμού Sutter Health, και ηγείται ο Stephen B. Kritchevsky, Ph.D., από την Ιατρική Σχολή του Wake Forest University, προτείνει μια ριζική αλλαγή στον τρόπο που η ιατρική αντιμετωπίζει την υγεία. Αντί να στοχεύουμε σε μία ασθένεια κάθε φορά — όπως καρδιοπάθεια, καρκίνο ή νεφρική ανεπάρκεια — η ιδέα είναι να αντιμετωπίσουμε την ίδια τη βιολογία της γήρανσης. Αυτή η προσέγγιση, γνωστή ως γηροεπιστήμη (geroscience), στοχεύει στην παράταση της λεγόμενης περιόδου υγιούς ζωής (healthspan), δηλαδή των ετών που ζει κανείς χωρίς νόσο ή αναπηρία.
Η γηροεπιστήμη ως εργαλείο πρόβλεψης και πρόληψης
Ο Δρ. Cummings προειδοποιεί: «Μέχρι το 2050, ο αριθμός των ενηλίκων άνω των 65 ετών στις ΗΠΑ θα αυξηθεί κατά περισσότερα από 30 εκατομμύρια άτομα. Αν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τις ασθένειες μεμονωμένα, το σύστημα υγείας θα καταρρεύσει. Η γηροεπιστήμη μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και καλύτερα, καθυστερώντας ή αποτρέποντας πολλές παθήσεις ταυτόχρονα.»
Η γηροεπιστήμη εστιάζει στην βιολογική ηλικία ενός ατόμου, η οποία καθορίζεται από βιολογικούς δείκτες — όπως οι επιγενετικές μεταβολές — και όχι στην ημερολογιακή ηλικία. Ομάδες επιστημόνων, μεταξύ των οποίων και το San Francisco Coordinating Center (SFCC) υπό τον Brian Chen, Ph.D., εφαρμόζουν στην πράξη τις αρχές της γηροεπιστήμης, διερευνώντας εάν η βιολογική ηλικία προβλέπει καλύτερα την πιθανότητα νοσηλείας ή άλλων ιατρικών εκβάσεων σε σχέση με την κλασική ηλικία.
Θεραπείες που ήδη υπάρχουν και δείχνουν προοπτική
Η ανασκόπηση παρουσιάζει μια σειρά από φαρμακευτικές παρεμβάσεις που, αν και σχεδιάστηκαν για άλλες ασθένειες, φαίνεται να επιβραδύνουν την ίδια τη διαδικασία της γήρανσης:
-
Μετφορμίνη – Ένα παλιό φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2, το οποίο φαίνεται να επηρεάζει πολλαπλούς μηχανισμούς που σχετίζονται με τη γήρανση.
-
Αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 (π.χ. σεμαγλουτίδη) – Χρησιμοποιούνται σήμερα για διαβήτη και παχυσαρκία και μιμούνται τις επιδράσεις του θερμιδικού περιορισμού, που έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.
-
Σενόλυτικα – Μια νέα κατηγορία φαρμάκων που απομακρύνουν εκλεκτικά τα γηρασμένα ή «ζόμπι» κύτταρα, τα οποία προκαλούν χρόνια φλεγμονή και βλάβη στους ιστούς.
Αν και καμία από αυτές τις θεραπείες δεν έχει ακόμη λάβει έγκριση από τον FDA για άμεση αντιμετώπιση της γήρανσης, οι κλινικές δοκιμές που βρίσκονται σε εξέλιξη ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέα ιατρικά πρότυπα που θα διατηρούν τη λειτουργικότητα και την ανεξαρτησία των ηλικιωμένων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Το μέλλον της ιατρικής και η ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας
Η γήρανση αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου για τις περισσότερες χρόνιες ασθένειες. Αντί λοιπόν να αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα όταν εμφανιστούν, η γηροεπιστήμη προτείνει να στοχεύσουμε στις θεμελιώδεις βιολογικές διεργασίες που τα προκαλούν. Η ομάδα του SFCC, όπως τονίζει ο Δρ. Cummings, μελετά «μονοπάτια» του οργανισμού που μπορούν να τροποποιηθούν ώστε να επιβραδυνθεί η γήρανση και να προαχθεί η μακροχρόνια υγεία, όχι μόνο για τους ασθενείς του Sutter Health, αλλά και για πληθυσμούς παγκοσμίως.
Αν αυτή η αλλαγή νοοτροπίας εδραιωθεί στην κλινική πράξη, η ιατρική θα μπορούσε να περάσει από μια αντιδραστική προσέγγιση — όπου θεραπεύουμε όταν η ασθένεια εμφανιστεί — σε μια προληπτική, όπου μειώνουμε την πιθανότητα να εκδηλωθούν πολλές ασθένειες εξ αρχής. Η γηροεπιστήμη δεν υπόσχεται αθανασία, αλλά μια πιο μακρά, ενεργή και ανεξάρτητη ζωή. Και, όπως φαίνεται, αυτή η στροφή στην ιατρική σκέψη ίσως είναι η πιο σημαντική επένδυση για την υγεία των μελλοντικών γενεών.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!