Γιόγκα: Βαθιά χαλάρωση με τη δύναμη της ρυθμικής αναπνοής

Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από το Indian Institute of Technology Gandhinagar, σε συνεργασία με το Sri Sri Institute of Advanced Research και το Fortis Escort Heart Institute, αποκαλύπτει ότι η ρυθμική αναπνοή στη γιόγκα – Sudarshan Kriya Yoga (SKY) προκαλεί μετρήσιμες αλλαγές στους εγκεφαλικούς ρυθμούς, συνδεόμενες με βαθιά χαλάρωση. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η πρακτική της SKY αυξάνει τη δραστηριότητα των θάτα και δέλτα κυμάτων, ενώ μειώνει τη δύναμη των άλφα κυμάτων, υποδεικνύοντας μια κατάσταση ηρεμίας και εσωτερικής ισορροπίας.

Η ανάγκη για προσιτές τεχνικές χαλάρωσης

Η αύξηση των ποσοστών στρες, άγχους και κατάθλιψης, σε συνδυασμό με περιορισμένη πρόσβαση σε επαγγελματική φροντίδα, έχει δημιουργήσει αυξημένη ζήτηση για χαμηλού κόστους και αυτοδιαχειριζόμενες μεθόδους βελτίωσης της ψυχικής υγείας.

Προηγούμενες έρευνες σχετικά με τη γιόγκα, τον διαλογισμό και τις αναπνευστικές ασκήσεις έχουν δείξει βελτιώσεις στη διάθεση, την κόπωση, τη συναισθηματική επεξεργασία και τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Ιδιαίτερα, η αναπνοή φαίνεται να επηρεάζει την ισορροπία συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος, μετατοπίζοντας το σώμα σε κατάσταση χαλάρωσης.

Το πείραμα

Στη μελέτη με τίτλο «Unlocking deep relaxation: the power of rhythmic breathing on brain rhythms», οι επιστήμονες σχεδίασαν πειράματα EEG για να εξετάσουν πώς αλλάζουν οι εγκεφαλικοί ρυθμοί κατά τη διάρκεια διαφορετικών φάσεων της τεχνικής SKY.

Συμμετείχαν 43 έμπειροι ασκούμενοι της SKY, ηλικίας περίπου 25 ετών, με εμπειρία από 1 έως 18 χρόνια, ενώ μια ομάδα ελέγχου 10 ατόμων άκουγε χαλαρωτική μουσική αντί να εκτελεί την πρακτική. Η εγκεφαλική δραστηριότητα καταγράφηκε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα 24 καναλιών EEG.

Η συνεδρία χωρίστηκε σε πέντε φάσεις: προ-ανάπαυση, πραναγιάμα, κρία, γιογκα-νίντρα και μετε-ανάπαυση.

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα έδειξαν διακριτές νευρωνικές υπογραφές:

• Η άλφα δραστηριότητα μειώθηκε σημαντικά κατά τις φάσεις γιογκα-νίντρα και μετε-ανάπαυσης, ιδιαίτερα στις παραϊερινές και οπτικές περιοχές.

• Η θάτα δραστηριότητα αυξήθηκε κατά την κρία και παρέμεινε υψηλή μέχρι τη γιογκα-νίντρα.

• Η δέλτα δραστηριότητα παρουσίασε απότομη αύξηση στη γιογκα-νίντρα, υποδεικνύοντας βαθιά χαλάρωση.

Η ομάδα ελέγχου δεν παρουσίασε παρόμοιες αλλαγές, υποδεικνύοντας ότι τα αποτελέσματα συνδέονται άμεσα με τη ρυθμική αναπνοή της SKY. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η SKY θέτει τον εγκέφαλο σε κατάσταση ισχυρών θάτα-δέλτα ρυθμών και μειωμένης άλφα δραστηριότητας, μια κατάσταση που οι γιόγκι περιγράφουν ως σάμαδη, ή βαθιά πνευματική χαλάρωση.

Σημασία για την ψυχική υγεία

Με δεδομένη την παγκόσμια ανάγκη για προσβάσιμα εργαλεία ψυχικής υγείας, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η SKY μπορεί να προσφέρει μια πρακτική, μη φαρμακευτική μέθοδο υποστήριξης της ευεξίας. Μάλιστα, ανοίγει τον δρόμο για εφαρμογές νευροανάδρασης (neurofeedback) που στοχεύουν στο άγχος και την ένταση. Η πρακτική ρυθμικής αναπνοής μπορεί να ενσωματωθεί σε καθημερινές ρουτίνες, παρέχοντας βαθιά χαλάρωση και μείωση στρες χωρίς φαρμακευτική παρέμβαση, κάτι που την καθιστά ιδιαίτερα χρήσιμη για όσους έχουν περιορισμένο χρόνο ή οικονομικούς πόρους.

Προκλήσεις και περιορισμοί

Η μελέτη αναφέρει ότι η ομάδα SKY δεν άκουγε μουσική και η περιγραφή «χαλαρωτικής μουσικής» στην ομάδα ελέγχου δεν ήταν σαφής (π.χ. ρυθμός, τονικότητα), γεγονός που μπορεί να δημιουργεί αβεβαιότητα. Επιπλέον, η αφαίρεση δύο καναλιών EEG λόγω θορύβου σε πολλούς συμμετέχοντες μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα. Τέλος, η σύνδεση με το Sri Sri Institute of Advanced Research, το οποίο σχετίζεται με τον δημιουργό της SKY, αποτελεί πιθανή πηγή συγκρουόμενων συμφερόντων. Παρά αυτούς τους περιορισμούς, η έρευνα παρέχει σημαντικά στοιχεία για τη νευροφυσιολογία της βαθιάς χαλάρωσης μέσω αναπνοής και ενισχύει την επιστημονική βάση της πρακτικής της γιόγκα ως εργαλείου ευεξίας.